Świętopełk (zm.21 września1109) – książęCzech z ołomunieckiej linii dynastiiPrzemyślidów. Panował w latach1107–1109.
Świętopełk był starszym synemOttona I Pięknego, księciaołomunieckiego, i jego żonyEufemii. Jego wujem był królWratysław II. W1103 roku, wspólnie z księciemBorzywojem II, uczestniczył w wyprawie naPolskę. W1105 podjął nieudaną próbę obalenia Borzywoja II. W1107 roku, dzięki wyprawieBolesława Krzywoustego i króla węgierskiegoKolomana przeciw Czechom, Świętopełk został osadzony na stolcu praskim14 maja1107[1].
W1108 roku książę czeski uczestniczył w niemiecko-czeskim najeździe naWęgry, co spowodowało najazd ze strony Bolesława Krzywoustego na Czechy[2]. Polska wyprawa na Czechy była także związana z brakiem wypełnienia przez Świętopełka układu, w którym zobowiązywał się do zwrotu przez Czechów, zagarniętych grodów na Śląsku (m.in.Racibórz, Kamieniec,Koźle). Próba zdetronizowania go przez polskiego księcia i osadzeniu na jego miejscu Borzywoja II nie doszła do skutku. W1109 roku pomagał królowi niemieckiemuHenrykowi V w walkach z Polską.
Z nieznaną z imienia żoną miał synaWacława Henryka.
Z jego rozkazu doszło do ostatecznej rozprawy z możnowładczym rodemWrszowców. W akcie zemsty został przez nich zamordowany[3][4].
- ↑Taką datę za Kosmasem przedstawia Z.S. Pietras w:Z. S. Pietras: Bolesław Krzywousty. Cieszyn: 1978, s. 90.
- ↑Było to wynikiemcasus foederis :Albowiem między królem Węgrów, Kolomanem a księciem polskim Bolesławem stanęła przysięga, że jeżeli cesarz wkroczy do kraju jednego z nich, to drugi tymczasem zaszachuje Czechy. Skoro zatem cesarz wkroczył na Węgry, Bolesław także, dochowując wiary, po bitwie stoczonej w środku lasów zwycięsko trzymał w szachu Czechy, gdzie paląc przez trzy dni i noce zniszczył trzy kasztelanie i jedno przedmieście, po czym szybko cofnął się ze względu na Pomorzan, którzy zdradą zajmowali jego grody. (Kronika Galla Anonima II, 46).
- ↑O zamordowaniu Świętopełka 21 września 1109 r. mówi wiele źródeł. Pierwszym z nich jestKronika CzechówKosmasa, który napisał: „Był jednak w obozie pewien rycerz (...) posłany przez Jana Częsty z rodu Wrszowców (...), wskoczył na konia i wmieszał się wkrótce w środek gromady i z całym natężeniem sił ciskając włócznią między łopatki księcia, najgłębsze wnętrzności zmiażdżył śmierć przynoszącym żelazem (...)”Kosmasa Kronika Czechów. T. III. Cz. XXVII. 2004, s. 110-111.Sprawdź autora:1. Drugim źródłem jestAnnales Pegavienses. Podają one, inaczej niż Kosmas, że księcia zabił żołnierz Wiprechta z Goitzsch, który chciał zwolnić tron czeski dla swego szwagra Borzywoja.Annales Pegavienses. MGH SS XVI, s. 250-251. Trzecim natomiast źródłem jestKronika Polska. Gall Anonim napisał: „(...) pośrodku swoich padł przebity oszczepem przez pewnego mało znacznego żołnierza, a nikt z jego ludzi nie podniósł ręki do pomszczenia go (...)”. O imieniu tego zabójcy rycerza przekazy źródłowe milczą. Czy był nim żołnierz o imieniu Wiprechta, czy żołnierz rycerza Wiprechta – tu także historycy nie mogą się zgodzić.Gall Anonim: Kronika Polska. T. III. Cz. XVI. Wrocław: 2003, s. 143.
- ↑Za opisem Kosmasa wKosmasa Kronika Czechów i wskazaniem na Jana Częsty, z rodu Wrszowców opowiadają się: V. Novotny w publikacji:V. Novotny: Ceske dejiny. Diiu I cast 2. Od Bretislava I do Premysla I. Praha: 1912, s. 165-166. oraz Gerold Meyer v. Knonau w publikacji:G. Meyer v.Knonau: Jbb. des dt. Reiches unter Heinrich IV. u. Heinrich V. T. VI. München: 1890, s. 100.
