Movatterモバイル変換

[0]ホーム
URL:

Перейти к содержанию
ВикипедиСæрибар энциклопеди
Агуырд

Зæхх

Сæрибар энциклопеди Википедийы æрмæг.
Планетæ
Зæхх
Орбиталон характеристикæтæ
Дуг: J2000.0
Перигелий147 098 290 км
0,98329134а. и.
Афелий152 098 232 км
1,01671388а. и.
Стыр æрдсæмæн (a)149 598 261 км
1,00000261а. и.[1]
Орбитæйы эксцентриситет (e)0,01671123[1][2]
Æрзилынысидерон период365,256363004 боны
365 боны 6 сах 9 мин 10 с[3]
Орбиталон тагъдад (v)29,783 км/c
107 218 км/сах[2]
Рæстæмбис аномали (Mo)357,51716°[2]
Æртаст (i)7,155° (Хуры экватормæ гæсгæ)[4]
Уæлæмæдзог æлхынцъы дæргъад (Ω)348,73936°[2]
Перицентры аргумент (ω)114,20783°[2]
Кæй æмбæлццон уХур
ÆмбæлццæттæМæй æмæ 8300 аразгæ æмбæлццоны[5]
Физикон характеристикæтæ
Полярон æлвæст0,0033528[2]
Экваториалон радиус6378,1 км[2]
Полярон радиус6356,8 км[2]
Рæстæмбис радиус6371,0 км[2]
Стыр зылды зиллакк40 075,017 км (экватор)
40 007,863 км (меридиан)[6]
Уæлцъары фæзуат (S)510 072 000 км²[7][8]
148 940 000 км² сурзæхх (29,2 %)[7]
361 132 000 км² дон (70,8 %)[7]
Гуырахст (V)1,08321⋅1012 км³[2]
Массæ (m)5,9726⋅1024 кг (3⋅10-6 M☉)[2]
Рæстæмбисæнгомад (ρ)5,5153 г/см³[2]
Уæгъдибар хауды атагъдад экваторыл (g)9,780327 м/с² (0,99732 g)[2]
Фыццаг космосон тагъдад (v1)7,91 км/с
Дыккаг космосон тагъдад (v2)11,186 км/с[2]
Зилынады экваториалон тагъдад1674,4 км/сах (465,1 м/с)[9]
Зилынады период (T)0,99726968 боны
(23h 56m 4,100s) — æрзилыны сидерон период[10],
24 сахаты — рæстæмбис хуры суткæйы дæргъвæтиндзинад
Сæмæны уырдыг23°26ʹ21ʺ,4119[3]
Альбедо0,306 (Бонд)[2]
0,434 (геометрион)[2]
Температурæ
 
мин.рæстæм.макс.
Цельсий
−89,2 °C[11]14 °C[12]56,7 °C[13][14]
Кельвин
184 K287,2 К329,9 К
Атмосферæ[2]
Сконд:
78,08 % —азот (N2)
20,95 % —туаггуыр (O2)
0,93 % —аргон (Ar)
0,04 % —æвзалытуаг газ (СO2)[15]
1 %доны тæф
ВикиКъæбицы логотип Викикъæбицы медиа

Зæхх,дыгуронауЗæнхæ уХурæй дардмæ æртыккæгæм планетæХуры системæйы.

Гидрофсерæ

[ивын |Бындур ивын]

Гидросферæ (раг. грекъ. Yδωρ — «дон» æмæ σφαῖρα — «тымбыл, къори») Зæххы æппæт донон æмбырдты хæрх.

Зæххы уæлцъарыл тæнгъæд доны уæвынад у стыр уникалон миниуæг, кæцы нын хицæн кæны нæ планетæ Хуры системæйы æндæр обекттæй. Доны фылдæр хай у фурдты æмæ денджызты конд, бирæ цъусдæр та цæугæдæтты, цадты æмæ зæххы бын цы дæттæ ис, уым. Ноджы ма бирæ дон æмбырдæуы атмосферæйы, æврæгъты æмæ доны пъары хуызы.

Доны иу хай ма лæуудæуы хъæбæр уагы, цъититы, митын сывæлдæгæй æмæ æнусон сæлды формæйы, криосферæ кæнгæйæ. Æгас доны уæз Дунейон фурды у 1,35·1018 тоннæйы, кæнæ та 1/4400 Зæххы массæйæ. Зæххыл цы дон ис, уымæй æрмæст 2,5% у æдзæх æмæ бæззы нуазынæн, иннæ — цæхджын. æдзæххдоны фылдæр хай, иу-70% бæрц, ис цъититы æмæ иххæхты.

Тæнгъæд дон Зæххыл, æвæццæгæн, 4 миллиард азы размæ фæзынд.

Фурдты æмбисбарст цæхджынад у — цæххы 35 граммæ ’ввахс, денджызы доны иу литрæн. Ацы цæххыты уæрæх хай уæгъд уыди вулканты скæлдтыты, кæнæ та ист æрцыд фурдæн йæ бын чи сформæ кодта, ахæм хæххон мыггæгты æрсатæггонд срæмыгъдтæй.

Меркурий,Бонвæрнон, Зæхх æмæМарс
Фыццаг Зæххы фотографи (1967-æм азы8 августы, Lunar Orbiter V)

Фиппаинæгтæ

[ивын |Бындур ивын]
  1. 12Standish, E. Myles;Williams, James C.Orbital Ephemerides of the Sun, Moon, and Planets(æбæлв.). International Astronomical Union Commission 4: (Ephemerides).Датæ: 2010-æм азы 3 апрелы.Архив 2012-æм азы 14 октябры. См. табл. 8.10.2. Рассчитано исходя из значения 1 а.е. = 149 597 870 700(3) м.
  2. 1234567891011121314151617David R. Williams.Earth Fact Sheet(англ.).NASA(1 July 2013).Датæ: 2014-æм азы 8 апрелы.Архив 2013-æм азы 10 майы.
  3. 12Useful Constants(æбæлв.).International Earth Rotation and Reference Systems Service(7 августы 2007).Датæ: 2008-æм азы 23 сентябры.Архив 2012-æм азы 3 ноябры.
  4. ↑Allen, Clabon Walter; Cox, Arthur N.Allen's Astrophysical Quantities. — Springer, 2000. — С. 294. —ISBN 0-387-98746-0.
  5. ↑US Space Command.Reentry Assessment - US Space Command Fact Sheet(æбæлв.). SpaceRef Interactive(1 мартъийы 2001).Датæ: 2011-æм азы 7 майы.Архив 2013-æм азы 19 январы.
  6. ↑Humerfelt, SigurdHow WGS 84 defines Earth(æбæлв.)(26 октябры 2010).Датæ: 2011-æм азы 29 апрелы.Архив 2012-æм азы 15 октябры.
  7. 123Pidwirny, Michael.Surface area of our planet covered by oceans and continents. (Table 8o-1)(англ.). University of British Columbia, Okanagan(2006).Датæ: 2007-æм азы 26 ноябры.Архив 2006-æм азы 9 декабры.
  8. ↑World(æбæлв.).The World Factbook. Central Intelligence Agency.Датæ: 2014-æм азы 8 апрелы.Архив 2010-æм азы 5 январы.
  9. ↑Allen's Astrophysical Quantities/Arthur N. Cox. — 4th. — New York: AIP Press, 2000. — С. 244. —ISBN 0-387-98746-0.
  10. ↑Clabon Walter Allen and Arthur N. Cox.Allen's Astrophysical Quantities. — Springer, 2000. — С. 296. —ISBN 0-387-98746-0.
  11. ↑Самая низкая температура на поверхности Земли(æбæлв.). National Geographic Россия.Датæ: 2018-æм азы 23 мартъийы.Архив 2013-æм азы 13 декабры.
  12. ↑Kinver, MarkGlobal average temperature may hit record level in 2010(æбæлв.).BBC Online(10 декабры 2009).Датæ: 2010-æм азы 22 апрелы.Архив 2010-æм азы 5 августы.
  13. ↑World: Highest Temperature(æбæлв.).WMO Weather and Climate Extremes Archive. Arizona State University.Датæ: 2010-æм азы 7 августы.Архив 2012-æм азы 4 августы.
  14. ↑Калифорнийская Долина Смерти - самое жаркое место на Земле(æбæлв.)(13 сентябры 2012).Архив 2019-æм азы 2 апрелы.
  15. ↑Trends in Atmospheric Carbon Dioxide(æбæлв.). Earth System Research Laboratory.Архив 2013-æм азы 19 январы.


къæрттАцы уацкъæртт у, ома æрдæгцæттæ.
Википедийæн баххуыс кæн æмæ ацы уацраст æмæ стырдæр скæн.
Перейти к шаблону «Хуры системæ»
Æмбæлццæттæ æмæ чысыл буæрттæ:Мæй ·Астероидтæ ·Къæдзилджын стъалытæ
Ист æрцыд "https://os.wikipedia.org/w/index.php?title=Зæхх&oldid=587908"-æй
Категоритæ:
Æмбæхст категоритæ:
[8]ページ先頭
©2009-2025 Movatter.jp