Les supernòvas dònan luòc a d'emissions de radiacions electromagneticas intensas que pòdon durar maites meses. Se caracterizan per una rapida aumentacion d'intensitat fins a aténher un pic, e aprés descreisson en luminositat d'un biais mai o mens suau fins a desaparéisser completament.L'explosion deradiacions extemament luminosa, embandís fòrça material estellar a una velocitat de mai de 30000km/s (10% de lavelocitat de la lutz), en provocar unaonda de tust[2] dins lo mitan interstellar a l'entorn. Aquela onda de tust espandís una granda quantitat de matèria jos forma de de gas e de posca nomenat unremanent de supernòva. Las Supernòvas constituisson d'importantas fonts galacticas potencialas d'ondas gravitacionalas.[3] Una granda proporcion dels rais cosmics primaris ven de las supernòvas.[4]
Las supernòvas pòdon èsser generadas de doas faiçons: siá per un subte realucatge de lafusion nucleara dins unaestela degenerada; o peresboldrament gravitacional del còr d'una estela massisa. Dins lo primièr cas, unanana blanca degenerada pòt aver acomolat pro de material d'unaestela sòrre, siá peracrecion, siá per fusion, per aumentacion la temperatura de son còr, aviant l'ignicion de lafusion del carbòni, que provocarà la fusion nucleara, desorganizant completament l'estela. Dins segond cas, lo còr de l'estela massisa pòt subte subir un esboldrament gravitacional, desliurant una energia potenciala gravitacionala capable de crear una explosion de supernòva.La darrièra supernòva fintada directament dins laVia Lactèa foguèt l'estela de Kepler de 1604 (SN 1604); fòra la Via Lactèa, losremanants de doas supernòvas pus recentas foguèron agachats dempuèi.[5] Las observacions d'autras galaxias indican que las supernòvas apareisson en mejana aperaquí tres còps lo sègle dins la Via Lactèa.[6] Las supernòvas tenon un ròtle significatiu en enrequesir lo mitan interstellar en elements quimics.[7] En mai la propagacion de las ondas de tust eissidas de las explosions de supernòvas pòdon contribuir a la formacion d'estelas nòvas.[8]
↑Boss, A. P. (2008).Simultaneous Triggered Collapse of the Presolar Dense Cloud Core and Injection of Short-Lived Radioisotopes by a Supernova Shock Wave686, L119–L122.DOI:10.1086/593057.
