Losunisme es la branca principala de l'islam. Recampa aperaquí 85% a 90% de la comunautatmusulmana actuala e se presenta coma una via intermediària entre loshiisme e lokharigisme[1], lei doas autrei brancas majoras de l'islam. Es caracterizat per l'importància donada a la fidelitat aitradicions coma lo tèxte de l'Alcoran e lasunna, es a dire lavida deMaomet e de seicompanhons. Pasmens, lo sunisme garda una certana capacitat d'innovacion gràcias au principi deconsensus. D'efiech, un rite o una practica acceptada per la màger part deiteologians pòu èsser reconegudas coma legitima e integrada au sen de latradicion.
Lo sunisme es aparegut dins lo corrent dei sègles VII e VIII coma una consequéncia de la crisi de succession a la tèsta dau Califat après la mòrt daucalifaOthman (644-656). Lei desacòrdis a prepaus de la chausida de son successor,Ali (656-661), menèron a l'aparicion daukharitgisme en 657 e dau shiisme après l'assassinat d'Ali. En contrast amb aquelei brancas, lo sunisme se formèt tardivament après l'estabilizacion dau tèxte de l'Alcoran dins lo corrent dau sègle VII. Entre lei sègles VIII e X, plusors visions foguèron definidas per interpretar lei tèxtes religiós. Se reconoissent mutualament gràcias a la nocion deconsensus, refusan leis innovacions pus radicalas daushiisme e la rigor daukharitgisme. Durant sa formacion, deguèron tanben faciar l'ostilitat daumutazilisme, un correntumanista desirós d'integrar lei principis de lafilosofiagrèga a lateologiamusulmana, que dispareguèt au sègle XIV. L'aparicion dau dògma de la perfeccion de l'Alcoran au sègle X marca la fin dau periòde principau de formacion dau sunisme.
Branca principala de l'islam modèrne, lo sunisme es eissit de la majoritat de la comunautat musulmana. D'efiech, après la mòrt deMaomet en 632, de califas foguèron nomats per lo remplaçar. Pasmens, en 656, après l'assassinat d'Othman, de tensions apareguèron a prepaus de la nominacion d'Ali. D'efiech,gendre deMaomet,Ali aviá la legitimitat per accedir au poder mai sei projèctes de reformas inquietavan au sen de l'elèit arabi[2]. Seis adversaris chausiguèron donc de sostenir lei revendicacions au tròne deMuàwiya que fasiá partida de la familha d'Othman.
Pauc desirós d'entretenir unaguèrra civila,Ali acceptèt de negociar. En 657, leikharitgistas s'insurgiguèron còntra son acòrdi per metre en plaça un arbitratge entreMuàwiya e eu. Per elei, aquò èra un acte d'impietat carAli èra califa segon la volontat divina. Aqueu conflicte s'agravèt lèu entraïnant una batalha en 659 e l'assassinat d'Ali dos ans pus tard. A sa mòrt,Muàwiya foguèt reconegut califa per sei partisans e fondèt loCalifat Omeia. Pasmens, deguèt luchar còntra leis eiretiers d'Ali, reconeguts califas per leishiitas. Maugrat sei victòrias militaras, leisOmeias poguèron pas destrurre lei shiitas que s'estructurèron. La situacion foguèt similara amb leikharijitas que fondèron de sèctas fòrça violentas[3].
LeiOmeias gardèron lo contraròtle de la màger part dau territòrimusulman[4]. Dins aquel espaci, contentèron lei revendicacions de l'elèit guerrier arabi que gardèt lo poder. Aquò i empachèt lo desvolopament deishiitas e deikharijitas.
La definicion dau sunisme foguèt un procès lòng que durèt de la segonda mitat dau sègle VII au sègle X. Foncionèt fòrça per diferenciacion a respècte dei correntsshiita,kharitgita emutazilita, ben estructurats durant aqueu periòde. Sa premiera etapa foguèt la fixacion dau tèxte de l'Alcoran, element important car lo tèxte, supausat venir deDieu, èra a conóisser de variacions en causa de sa transmission orala. Lo recuelh de son tèxte e son enregistrament foguèt iniciat per lei premiers califas e durèt fins a la fin dau sègle VII. Menat per un grop larg deteologians, aqueu trabalh favorizèt l'adopcion dauconsensus coma metòde de trabalh entre lei juristasmusulmans.
La segonda etapa importanta foguèt la confrontacion entre lomutazilisme e leis olemàs dau Califat. Lomutazilisme es una branca importanta de l'islam qu'es apareguda au sègle VIII. Favorable a l'introduccion dauracionalisme, de lalogica e dau liure arbitregrèc dins l'islam, questionèt l'origina de l'Alcoran. Aquò causèt un conflicte teologic entre lei partisans d'un Alcoran creat (lei mutazilitas) e aquelei d'un Alcoran increat (leis autrei brancas). En 827, durant lo rèine dau califaAl-Mamun (813-833), lomutazilisme venguèt la doctrina oficiala dauCalifat. Seis adversaris foguèron reprimits, especialament entre 833 e 847.
Aquela repression, dirigidas còntra leis erudits ostils a l'idèa de la creacion de l'Alcoran, renforcèt lei liames entre lei caps religiós dauCalifat. Aquò accelerèt leis esfòrç començats au sègle VIII per codificar de sistèmas d'interpretacion deis ensenhaments deMaomet. Limitat per sa difusion febla, lomutazilisme declinèt rapidament a partir de 850 quand foguèt abandonat per lei califas. Pasmens, seis otís serviguèron a estructurar la pensada teologica musulmana e la nocion deconsensus permetèt de mantenir l'unitat de la comunautat. Entre lei sègles IX e X, se formèt lo sunisme modèrne a partir d'aqueu movement. La codificacion de l'asharisme, una escòla teologica destinada a combatre lomutazilisme (que conoguèt una certana renaissença au sègle X), e l'aparicion au dògma de la perfeccion de l'Alcoran marcan la fin d'aqueu procès dins lo corrent dau sègle X.
Coma per la màger part deis autrei corrents de l'islam, l'Alcoran es la basa de lateologia sunita. Se presenta coma la seguida dei revelacions realizadas dins laTorah e dins laBíblia. Depinta la volontatdivina revelada aMaomet e permet de conclure una « aliança » novèla entre Dieu e leis òmes. Ansin, permet de descriure leis aspèctes principaus de l'organizacion de l'Univèrs e leis obligacions de seguir per lei fidèus.
Per lei sunitas, l'Alcoran es considerada coma la paraula deDieu. Es donc un tèxte « increat », en causa de la natura etèrna deDieu, que foguèt revelat ais òmes per Dieu. Segon aquela tradicion, lo libre es vist coma perfèct e inimitable. Aquò es una diferéncia importanta amb d'autrei brancas de lareligion musulmana que lo considèran coma una creacion divina (mutazilitas,ibaditas...) o una creacion deMaomet (alèvis).
La version de l'Alcoran utilizada a l'ora d'ara per lei sunitas data probablament de la fin dau sègle VII. Foguèt redigida a l'iniciativa dei premiers califas que s'inquietavan de la disparicion deicompanhons de Maomet. D'efiech, d'aqueu temps, la transmission dau tèxte èra unicament orala e de diferéncias èran a aparéisser. Son procès de redaccion es pas encara totalament compres. Segon l'ipotèsi principala, un nuclèu istoric foguèt l'objècte d'un procès de canonizacion fondat sus la cèrca d'un consensus au sen deis autoritats religiosas dau periòde. De debats son en cors per determinar l'existéncia de partidas eliminadas o apondudas durant aqueu trabalh[5].
Unhadith es una comunicacion orala deMaomet e, per extension, un recuelh que compren lei tradicions relativas a la vida e ai paraulas de Maomet e de sei companhons. Son autenticitat es certificada per la preséncia d'una cadena de transmission que remonta fins a Maomet. Au sen dau sunisme, son utilizats coma principis de governància personala e collectiva. Permèton de completar o d'interpretar lo tèxte de l'Alcoran.
La màger part dei hadiths foguèron fixats durant lei sègles IX e X gràcias a un trabalh de canonizacion similar a aqueu aguent permés d'enregistrar lo tèxte de l'Alcoran. Lei tradicions sunitas principalas reconoisson l'existéncia de nòu recuelhs autentics. Lei dos pus importants son loSahih al-Bukhari dauteologianMuhammad al-Bukhari (810-870) e loSahih Muslim deMuslim ibn al-Hajjaj (821-875). En mai d'aquò, existís de desenaus d'obratges suplementaris que son de còps considerats coma de fònts primàrias de hadiths.
Lei recuelhs de hadiths utilizats per lei sunitas son diferents d'aquelei presents dins leis autrei brancas de l'islam.
Coma totei lei autrei brancas de l'islam, lo sunisme esmonoteïsta. Son dieu es un derivat de la divinitat unica daujudaïsme que son nom pòu pas èsser prononciat. Es donc generalament dichDieu o Allah (que significa « Dieu » enoccitan). Es un dieu unic, perfèct, etèrne, transcendent, increat, omnisicent e omnipotent. A ges de partenari, de companhon, d'enfant, d'adversari o d'enfant. Es lo creator de l'ensemble de l'Univèrs. Aquel acte de creacion correspond pas a un besonh particular de la divinitat mai a una demonstracion de sa poissança.
Coma dins locristianisme, lo dieu sunita es una divinitat misericordiosa que prepausa un sauvament etèrne a totei leis èssers umans sensa se preocupar de lor origina sociala. En cambi, demanda ais òmes de respectar certanei règlas que son definidas dins l'Alcoran e dins leihadiths. Aquel ensemble fòrma laSunna.
En causa d'aquela poissança, lo dieu unic conoís e entraïna totei leis eveniments que se debanan dins l'Univèrs, compres l'ora de naissença e demòrt de cada individú. Saup tanben lo destin finau de cada fidèu. Lo sunisme es donc una religion qu'integra la predestinacion. Pasmens, lo nombre de fidèus que seràn sauvats a la fin dei temps es unicament conegut per Dieu.
L'escatologia sunita es fòrça influenciada per l'escatologia judeocrestiana e per lozoroastrisme amb una represa deis idèas defin dei temps e dejutjament divin. Son racònte es en partida presentat dins l'Alcoran qu'es completat per dehadiths. Delegendas popularas aguèron tanben una influéncia importanta sus aquelaescatologia amb l'apondon d'elements coma lo « castig de la tomba ». Lei ponchs pus estables d'aquelei crèires e tradicions son :
après lor mòrt, lei musulmans sonquestionats dins satomba per dosàngels que li demandan « Cu es ton Senhor ? Cu es ton profèta ? Quina es ta religion ? ». Lei personas que respòndon corrèctament ai tres questions recebon la felicitat e leis autrei son castigats. D'origina popular, aqueu crèire fa pas partida de l'Alcoran mai es considerat un element de lasunna, lei lèis pròprias aDieu.
après de signes precursors, la fin dei temps serà caracterizada per l'anientament de totei lei creaturas, laresureccion deimòrts e lo recampament de totei leisèssers umans en vista dau jutjament finau.
cada individú serà jutjat perDieu en foncion de seis accions. Un sistèma d'intercession es previst per permetre ai profètas e ais individús piós de defendre leis autors de pecats grèus. Puei,Dieu condamna la persona a l'infèrn o auparadís.
la durada de la condamnacion eninfèrn es l'objècte de debats entre leiteologians musulmans. Pasmens, sembla pas necessiàrament permanenta.
Lo creissent, l'estela e loverd son lei simbòls principaus dau sunisme mai li son pas necessiàrament especifics car son utilizats per d'autrei corrents. Lo creissent es d'originafeniciana e èra ja present sus de monuments deCartage. Foguèt représ per l'Empèri Bizantin que lo representèt sus de pèças de moneda a partir dau sègle IV. Son usatge dins l'islam foguèt probablament introduch per lei Turcs. Se generalizèt a partir dei sègles XIV-XV.
Loverd ven de la descripcion dauparadís de l'Alcoran e de son usatge perMaomet dins la vida vidanta. Foguèt premier principalament adoptat per leishiitas, especialament per aquelei dauCalifat Fatimida. Pasmens, après la casuda d'aquela dinastia, se difusèt dins tot l'islam.
Lo luòc de culte dau sunisme es lamosqueta, un edifici destinat ais activitats religiosas, socialas e de còps politicas de la comunautat. Son organizacion e sonarquitectura varian segon lei regions e leis epòcas mai de plans tipe existisson :
lo plan arabi es lo pus vièlh. Es basat sus lo modèl de l'ostau, en partida mitica, deMaomet aMedina. Es un plan carrat o rectangular format d'una cort amb un pòrge e d'una sala de preguiera. Popularas durant lei periòdes omeia e abbassida, lei mosquetas de plan arabi se tròban dins tot l'espaci sunita deMarròc aMesopotamia.
lo plan iranian es caracterizat per la preséncia d'iwans, d'unpishtak e d'una sala de preguiera sota copòla. Lei construccions d'aqueu tipe èra frequenta enPèrsia e dins lo nòrd d'Índia avans la presa dau poder per leiMogòls.
lo plan otoman es marcat per l'influéncia arquitecturalabizantina (preséncia de mai d'unacopòla, complèxs sovent importants...). Aqueu tipe demosqueta se tròba principalament enAnatolia.
lo plan mogòl es caracteristic dei mosquetas construchas a partir dau sègle XVI dins lo nòrd d'Índia. A generalament una cort granda amb d'iwans. Sei salas de preguieras son estrechas,rectangularas e coronadas per tres o cinc copòlas bulbosas.
Lo sunisme a pas declergat estructurat comparable aiclergatscatolics oshiita. Pasmens, existís una estructura institucionala a l'entorn de plusors figuras. Son personatge de basa es l'imam, una persona designada per una comunautatreligiosa per dirigir lapreguiera e sovent d'arbitrar sei conflictes intèrnes. Divèrsei critèris dirigisson la chausida d'un imam coma sa conoissença de l'Alcoran, son integritat o sa capacitat de prendre lei decisions necessàrias. Es generalament un professionau mai aquò es pas obligatòri. De mai, se lei fidèus son maucontents de lor imam, es totjorn possible de lo licenciar. Au sen de la mosqueta, pòdon tanben èsser presents un muezzin, encargat d'anonciar l'ora dei preguieras, e un rector qu'es encargat de la direccion de l'edifici.
Existís tanben un clergat de juristas que s'ocupan de la definicion de la jurisprudéncia e dei jutjaments d'afaires somés a un tribunau religiós. La posicion d'olema i tèn una influéncia importanta. Es unteologian que mena d'estudis sus l'Alcoran e una referéncia regardant son interpretacion. Pòu dirigir una escòla teologica. Leis olemas an un ròtle important dins l'islam car lor consensus permet normalament de definir lajurisprudéncia islamica. Existís egalament lei títols defaqih per designar un especialista dau drech musulman, demouhaddith per designar un especialista deihaddiths e decadi per designar un jutge dins un tribunau islamic.
Durant lei premiereis annadas d'existéncia de l'islam, i aviá tanben uncalifa qu'èra lo cap absolut de l'ensemble dei musulmans. Pasmens, tre leis ans 650, lei conflictes intèrnes entre lei successors deMaomet entraïnèron de divisions e l'aparicion de califats rivaus. Lo títol perdiguèt son importància, fenomèn agravat per lo declin deis empèris musulmans coma loCalifat Abassida o loCalifat Fatimida. Lo darrier califa important dau mond musulman foguèt lo sultan de l'Empèri Otoman mai l'origina premiera de son poder èra politica e non religiosa. Dempuei la dissolucion d'aquel empèri, i a plus de califas reconeguts per una fraccion significativa dei musulmans.
LaKaaba de laLa Mèca es lo centre pus sacrat dau sunisme.
Lei luòcs sacrats principaus de l'islam sunita sonLa Mèca,Medina eJerusalèm. Lei doas premierei vilas son dirèctament liadas a la vida deMaomet e son lo còristoric de la region d'origina de l'islam. La tresena es liada au racòntelegendari d'un viatge deMaomet dins la vila durant un pantais nuechenc. De luòcs sacrats regionaus pòdon tanben existir.
Leis escòlas juridicas de l'islam sunita son de tradicions intellectualas que prepausan una interpretacion complèta deis obligacions dau fidèu basats sus lei diferentei fònts de lalèi islamica (charia). Presentan quauquei diferéncias entre elei mai s'acòrdan sus lei partidas importantas e se reconoisson mutualament. Dins lo sunisme modèrne, n'existís quatre que foguèron definidas per leis autoritats dauSultanat Mameloc a la fin de l'Edat Mejana. Es de còps mencionada una cinquena escòla, l'escòla zahirita, qu'existiá durant lo periòde medievau e qu'èra pas reconeguda coma valida per l'ensemble dau clergat musulman.
L'escòla hanafita es la pus anciana e la pus difusada dei quatre escòlas juridicas. Son fondator principau es loteologianAbu Hanifa (699-767). Sei rites insistisson sus l'importància dei tèxtes e de la tradicion. A sa creacion, laissava una plaça a l'interpretacion, a la deduccion, a la libertat d'opinion e au jutjament personau per cercar la melhor solucion segon lo cas o la situacion. Pasmens, aquela capacitat dispareguèt pauc a pauc au profiech de la nocion d'imitacion e de tradicion.
Dins lo mondmusulman actuau, es l'escòla dominanta dins lei regionsturcas, enSiria, enLiban , dins laPeninsula Indiana e enChina. Au totau, es estimat qu'es seguida per 30% a 50% dei musulmans.
L'escòla malikita es un corrent que foguèt fondat per loteologianMalik ibn Anas († 796). Presenta la particularitat d'integrar lei costumas de la vila deMedina a l'epòca deMaomet (Amal ahl al-medina) dins la jurisprudénciamusulmana. Aquò i a favorizat l'acceptacion de tradicions popularas refusadas per leis autreis escòlas.
L'escòla chafeïta es una temptativa de compromés entre lei doas tendàncias precedentas. Foguèt definida per loteologianAsh-Shafi'i (767-820). Definís la jurisprudénciamusulmana a partir de l'Alcoran e deihadiths. Pasmens, reconoís l'existéncia de ponchs ambigüs dins aquelei tèxtes. Dins aqueu cas, prepausa de recórrer au consensus deisolemas. Puei, en l'abséncia de consensus, accèpta l'interpretacion d'un companhon deMaomet e, finalament, l'analogia.
L'escòla hanbalita es un corrent fondat en reaccion aumutazilisme per loteologianAhmed bin Hanbal (780-855). Fonda sa jurisprudéncia sus l'Alcoran e sus leihadiths que provènon dirèctament deMaomet. Puei, dins l'òrdre, vènon lo consensus dei companhons dau Profèta, l'opinion individuala d'un companhon, leis autrei hadiths e l'analogia. Per aquelei rasons, es sovent considerada coma l'escòla pusconservatritz au nivèu dei rites. En revènge, es la pusliberala au nivèu comerciau.
Lozahirisme es una escòla juridica dispareguda au sègle XVI o XV. Son fondator es loteologianDawud al-Zahiri (815-883) qu'èra maucontent dauchafeïsme. A respècte deis autrei tradicions juridicas, presentava la caracteristica d'èsser un corrent fòrça literalista. Èra donc fondat sus l'Alcoran, sus leihadiths, sus lo consensus dei companhons deMaomet e sus lo consensus deisolemas (segon un hadith que prevetz l'impossibilitat per leis olemas d'acceptar un principi juridic faus). L'analogia i èra pas acceptada e totei lei practicas i son consideradas coma autorizadas se son pas enebidas per un tèxte.
L'escòla zahirita foguèt fòrça combatuda per leichafeïtas. D'efiech, son literalisme entraïnava l'acceptacion de rites diferents deis autreis escòlas. Per exemple, per lei zahiritas, es pas impossible a unafemna de venirimam. Aparegut enIraq, lozahirisme capitèt de s'implantar enAl Andalós. I declinèt lentament a partir dau sègle XI. Au sègle XIV, una revòuta de zahiritas còntra lei Mamelocs enSiria entraïnèt una repression importanta e l'enebiment de l'escòla[6].
Leis escòlas teologicas dau sunisme son de tradicions intellectualas que prepausan un ensemble de principis per definir leidògmas. A l'ora d'ara, n'existís tres. Presentan de diferéncias entre elei mai se reconoisson mutualament.
L'acharisme es l'escòla teologica predominanta amb una difusion importanta au sen dei correntsmalikita,chafeïta ehanafita. Foguèt fondat per loteologianAl-Ash'ari (874-936) durant lo periòde de lucha entre lo sunisme e lomutazilisme. Foguèt donc en partida influenciat per aqueu darrier e son utilizacion de lalogica. En revènge, s'opausa fòrça ai tèsis mutazilitas regardant lo liure arbitre deis èssers umans o la creacion de l'Alcoran. Es donc una escòla literalista eracionalista qu'autoriza l'usatge prudent e limitat de l'interpretacion per explicar certaneis ambigüitats presentas dins lei tèxtes sacrats.
Lomaturidisme foguèt fondat per loteologianAbu Mansur al-Maturidi (853-944). Relativament pròcha de l'acharisme, aquela escòla laissa egalament una plaça au racionalisme e a l'interpretacion. Reconoís loliure arbitre e la necessitat de suportar lasciéncia. Precisa tanben clarament lo besonh per leis autoritats religiosas de presentar d'arguments per demostrar seis avís. Dins lo monde musulman actuau, aquela escòla es majoritària au sen dau correnthanafita. Pasmens, durant l'Edat Mejana, sa region principala d'adopcion èraPèrsia.
L'atarisme (o teologia tradicionalista) es l'escòla teologica predominanta au sen dei corrents que se reclaman de l'hanbalisme. Es apareguda a la fin dau sègle VIII a l'entorn de figuras comaMalik ibn Anas oAhmad ibn Hanbal. Es un corrent de pensada literalista que pensa que lo sens literau de l'Alcoran o d'unhadith es l'autoritat unica en matèria de crèire o dedrech. L'usatge de la rason per infirmar o interpretar un tèxte i es pas autorizat.
Losofisme es un ensemble de correntsmistics oesoterics de l'islam. Aparegut durant la segonda mitat dau sègle VIII, es a l'origina de plusors tradicions espiritualas que son estacadas aMaomet per sei fidèus. Dichas confrariás, son generalament organizadas a l'entorn d'una figura santa e son pas sistematicament d'origina sunita car d'autrei brancas de l'islam, coma loshiisme, an egalament una importanta tradicion mistica.
Au nivèu doctrinau, lo sofisme es un movement iniciatic que considèra que la realitat a totjorn un aspècte exterior visible e un aspècte interior escondut. Se caracteriza per la cèrca d'un estat espirituau que permet au fidèu d'accedir a aquela conoissença esconduda. La descubèrta d'aquelei secrèts marca leis etapas dau progrès vèrs lo raprochament ambDieu. L'objectiu ultim es d'arribar a un nivèu de saber que permet de comprendre e de contemplar la divinitat ela meteissa. Pasmens, de variacions mai o mens importantas existisson entre lei diferentei confrariás.
Aqueu tipe de concepcions pòu menar lo fidèu a de concepcions de l'islam ben diferentas d'aquelei professats per leis escòlas tradicionalas[7]. Certanei brancas dau sunisme, sovent lei pusconservatritz, son donc fòrça ostilas au sofisme. Aquò pòu de còps entraïnar de repressions violentas.
Corrent principau de l'islam, lo sunisme aviá un nombre de fidèus estimats a 1,6 miliards a la fin deis ans 2010. Aquò representava 83% a 90% dei musulmans dau mond. Predomina dins totei lei país tradicionalament musulmans d'Africa, d'Orient Mejan eAsia franc d'Iran,Iraq eBahrain que sonshiitas e d'Oman qu'esibadita. Es tanben pas dominant enLiban qu'es un estat devesit entre plusors tendànciasreligiosas. En revènge, lo sunisme es lo corrent principau dei minoritats musulmanas presentas enAsia, enEuròpa o enAmerica.
Lei sunitas son a l'ora d'ara un gropreligiós en expansion gràcias a sa creissençademografica.
↑Uei, lokharidjisme es representat per l'idabisme. Seis autrei corrents son dispareguts.
↑Lo ponch principau de tension èra la volontat d'Ali de permetre l'accession au califa e a de pòstes importants d'individús eissits dei pòbles conquistats per leis Arabis.
↑Aquelei violéncias marquèron fòrça lo mond musulman amb d'accions coma de campanhas d'assassinats sistematics dei non musulmans non kharijitas. Aquò entraïnèt l'exterminacion de la màger part dei corrents daukharijisme.
↑Pasmens, certanei regions venguèron de fogaus recurrents de revòutas, de còps inspiradas per leichiitas e leikharijitas.
↑Dempuei la fin dau sègle XX, de movements musulmans assaian de restaurar l'escòla zahirita.
↑Dins de cas extrèms, losofisme a menat a la formacion de brancas de l'islam que son consideradas comaeterodòxs per lei corrents principaus (alevís,alauitas...).
.jpg)
