Lo plutòni es unelement sintetic, es a dire qu'es totalament produch per l'òme. Son existéncia foguèt anonciada en1934 perEnrico Fermi (1901-1954) e una còla de scientificsitalians. Pasmens, sei resultats son uei considerats coma incorrèctes per la comunautat scientificas. La descubèrta dau plutòni es donc atribuïda a una còlaestatsunidenca implicada dins loProjècte Manhattan. D'efiech, lo 14 de decembre de1940, isolèt e caracterizèt element quimoic desconegut dins lei produchs d'una experiéncia de bombardament d'urani-238 per dedeutèri[2]. Coma l'element novèu èra precedit dins laclassificacion peridioca per l'urani e loneptuni, recebèt lo nom de « plutòni ».
En causa de sei proprietats, lo plutòni foguèt fòrça estudiat dins lo quadre dauProjècte Manhattan. D'efiech, permet de fabricar debombas atomicas pus poderosas qu'aquelei basadas sus l'urani. Ansin, la bomba que destruguètNagasaki lo 9 d'aost aviá una carga nucleara compausada de plutòni. Aquel interès militar entraïnèt de recèrcas suplementàrias durant laGuèrra Freja e lo plutòni es un element fòrça susvelhat per leis autoritats. En parallèl, de projèctes civius permetèron de l'utilizar coma combustible dins decentralas nuclearas.
En2020, 20isotòps e 7isomèrs dau plutòni èran estats identificats. Totei sonradioactius e engendran generalament dedesintegracions ɑ. La màger part son fòrça instables mai existís quauqueis isotòps amb unperiòde radioactiu de mai d'un an. Lo pus estable es lo plutòni-242 que son periòde es de 373 000 ans. Pasmens, lo pus utilizat es lo plutòni-239 de periòde 24 390 ans. Obtengut en bombardant d'urani-238 amb deneutrons, es un element fòrçafissible qu'es utilizada dins leicentralas nuclearas e dins leisarmas nuclearas.
Amb unadòsi letala de l'òrdre daumicrograma, lo plutòni es una substància fòrça toxica. Dins l'industria nucleara, la contaminacion per de compausats contenent dau plutòni, especialament per d'oxids de plutòni, es donc un risc perilhós per la santat dei trabalhaires. En mai d'aquò, lo plutòni es fòrça radioactiu, çò que necessita la mesa en plaça de proteccion còntra lei radiacions.
