En 2024, 193Estats èran membres de l'organizacion e 2 avián l'estatut d'observator, valent a dire que la quasi totalitat de las entitats territòrialasindependentas son representadas a l'ONU. L'organizacion es ansin lo sòcle de ladiplomacia actuala e deldrech internacional.
En vertut de l'article 1 de sa carta fondatritz, l'ONU s'esfòrça d'èsser un luòc ont se bastís un avenidor melhor per totes a travèrs 4 objectius principals :
manténer lapatz e la seguretat internacionalas en prenent de mesuras collectivas eficaças per prevenir las menaças còntra la patz, reprimir los actes d'agression e reglarpacificament los desacòrds.
desvolopar entre lasnacions de relacions amicalas fondadas sus lo respècte del principi de l'egalitat de dreches dels pòbles e de lor drech de dispausar d'eles meteisses ;
realizar la cooperacion internacionala en reglant los problèmas internacionals d'òrdreeconomic,social, intellectual o umanitari e en desvolopant lo respècte dels drechs de l'Òme e las libertats fondamentalas ;
èsser un centre d'armonizacion dels esfòrces de las nacions per realizar aqueles objectius.
L'ONU es pas ungovèrn mondial e legifèra pas coma unEstat. Ça que la, sas resolucions donan una legitimitat a las intervencions dels Estats e son de mai en mai aplicadas dins lo drech nacional e internacional.
Institucion precursora de l'ONU, laSocietat de las Nacions (SDN) foguèt fondada en 1919, en seguida delTractat de Versalhas, per fin de conservar lapatz. Ça que la, a partir dels ans 1930, la SDN poguèt pas empachar la falhida del sistèma de Versalhas e un retorn de la guèrra (Guèrra d'Espanha, Guèrra Sinojaponesa, Guèrra d'Etiopia). Tanben, empachèt pas l'expansionisme que menèt a laSegonda Guèrra Mondiala. L'experiéncia de la SDN es donc generalament considerada coma una revirada, mas aquel bilanç pòt èsser nuançat. De fach, la SDN creèt o còordinèt d'organizacions internacionalas destinadas a melhorar la cooperacion entre sos membres. De mai, foguèt capabla de resòlvre mai d'un conflicte durant los ans 1920. Inspirèt donc fòrça las institucions de las Nacions Unidas actualas.
Las primièras basas de las Nacions Unidas foguèron pausadas quand s'elaborèt laDeclaracion de las Nacions Unidas, que foguèt signada lo1èr de genièr de1942 aWashington DC. L'expression deNacions Unidas es deguda al president delsEstats Units,Franklin D. Roosevelt ; aviá per tòca de significar que d'Estats avián decidit de s'acampar per prevenir losconflictesarmats per que de guèrras coma laPrimièra e laSegonda Guèrra Mondiala se reproduguèsson pas jamai, en avent a l'esperit qu'aquestas guèrras se produguèron dos còps en « l'espaci d'una vida » coma o ditz la Carta de las Nacions Unidas.
Mas es amb laConferéncia de Dumbarton Oaks a Washington DC e sustot laConferéncia de San Francisco en1945 que foguèron definits exactament la tòca e lo foncionament de l'ONU. Lo tèxt fondator de l'ONU es laCarta de las Nacions Unidas, que foguèt signada a la fin de la Conferéncia deSan Francisco pels representants dels 50 Estats fondators lo26 de junh de1945. Es de notar quePolonha, qu'èra pas estada representada a la Conferéncia de San Francisco, la signèt pus tard, mas fa pasmens partida dels 51 Estats membres originals, perque son govèrn en exili aviá precedentament signat la Declaracion de las Nacions Unidas. Es lo24 d'octobre de1945, a l'ocasion de la ratificacion per la majoritat dels païses signataris, que l'ONU nasquèt oficialament. Dempuèi, laJornada de las Nacions Unidas es celebrada lo 24 d'octobre de cada annada.
Aprèp la victòria definitiva dels Aliats, l'Organizacion de las Nacions Unidas foguèt oficialament creada lo 24 d'octòbre de 1945 amb la ratificacion de la Carta de San Francisco pels cinc membres permanents del Conselh de Seguretat. Los reünions comencèron en genièr de 1946 e concerniguèron los punts de tension entre los venceires de la guèrra (regions azèris d'Iran,Grècia...). L'Assemblada Generala causiguèt Nòva York per installar lo sèti de l'organizacion e lo primièr Secretari General foguèt elegit lo 2 de febrièr de 1946.
Pendent aqueu periòde, l'organizacion prenguèt de decisions importantas sus mai d'un subjècte coma lo plan de division dePalestina. En 1950, aprofechant loboicòt del Conselh de Seguretat pels Sovietics, que volián lo remplaçament de laChina Nacionalista per laChina Comunista au sen del Conselh, los Occidentaus obtenguèron la condamnacion de l'invasion de laCorèa del Sud pels Nòrd-Coreans. Aquò permetèt la constitucion d'un importantcòs expedicionari, dominats pelsEstatsunidencs, encargat de combatre l'agressor e de liberar lo territòri sud-corean. De 1950 a 1953, l'ONU menèt aital oficialament laGuèrra de Corèa e signèt l'armistici que marquèt la fin dels combats.
La question coloniala e lo desvolopament de las intervencions militaras
Dins los ans 1950-1960, l'ONU foguèt confrontada a la question coloniala e al desvolopament mai e mai important de las intervencions militaras destinadas a separar de belligerants o a restablir la patz dins una region donada. Aquò foguèt marcat per de dificultats coma la mòrt del Secretari GeneralDag Hammarskjöld durant l'Operacion de las Nacions Unidas en Còngo (1960-1964). Pasmens, l'ONU enregistrèt tanben de succès per empachar l'extension del conflicte cipriòta a una confrontacion mai dirècta entreGrècia eTurquia. Los cascos blaus participèron egalament a la separacion de las armadas israeliana e aràbias e de las armadas indiana e paquistanesa, mas mostrèron sos limits per empachar laGuèrra dels Sièis Jorns, laGuèrra de Kippur o laTresena Guèrra Indopaquistanesa.
Al nivèl de l'organizacion, la descolonizacion cambièt l'equilibri entre los país fondators. En efièch, lo nombre de membre aumentèt rapidament durant los ans 1960 (amb 17 adesions unicament en 1960). Lo Tèrç Mond e lo Movement dels Non Alinhats venguèron aital majoritaris a l'Assemblada Generala. En 1971, aquò permetèt lo remplaçament de laRepublica de China (reducha aTaiwan) per laRepublica Populara de China coma membre permanent del Conselh de Seguretat. Puèi, pendent los 1970-1980, en causa de la paralisia politicia de l'organizacion, aquò menèt a una importanta diversitat de sas activitats en matèria de cooperacion culturala, economica e sociala.
L'autre aspècte central de l'istòria de l'ONU durant laGuèrra Freja foguèt sa paralisia progressiva dins los conflictes implicant un dels dos blòts. En efièch, après la condamnacion de laCorèa del Nòrd en 1950, los Sovietics comprenguèron son error. Lo Conselh de Seguretat venguèt l'institucion centrala deldrech internacional, mas las doas superpoténcias utilizèron 242 còps son drech de vetò per blocar de resolucions opausadas a sos interèsses. Aquò empachèt la resolucion de conflictes importants, en particular aqueu dauconflicte araboisraelian qu'es encara un element central de las relacions internacionalas enOrient Mejan. De mai, d'acòrdis de desarmament majors, coma lostractats START, foguèron pas concluts dins l'encastre de l'ONU.
En 1991, la disparicion de l'Union Sovietica permetèt una certana renaissença de las Nacions Unidas amb la fin del blocatge entre Estatsunidencs e Sovietics. Durant los ans 1990, l'organizacion tornèt trobar un ròtle motor dins las relacions internacionalas. Aquò menèt a una multiplicacion novèla de las intervencions militaras menadas pels cascos blaus. Pasmens, aqueu sistèma mostrèt tornarmai sos limits enIogoslavia. En efièch, las fòrças internacionalas foguèron incapablas de protegir las populacions civilas e una intervencion militara de l'OTAN foguèt finalament necessària per resòlver la situacion. En 1999, una intervencion enSierra Leone, per ensajar d'arrestar la guèrra civila, requesiguèt un sostèn britanic dirècte. D'autras missions africanas s'acabèron per de reviradas grèvas coma las missions enRwanda e enSomalia.
Dempuèi 1999, la legitimitat del sistèma intrat en vigor aprèp laSegonda Guèrra Mondiala es contestada per las poténcias novèlas (Índia,Indonesia,Brasil...) o ancianas (Alemanha,Japon...). En efièch, la legitimitat dels membres permanents del Conselh de Seguretat per gerir las afars dau mond es l'objècte de criticas creissentas. Pasmens, la menaça mai importanta per l'ONU es la desagregacion constanta del drech internacional. Aquò pren mai que mai la forma d'infraccions comesas dirèctament per los membres permanents del Conselh de Seguretat que son en teoria los garants de las règlas. Aquò comencèt probablament amb l'ataca deSerbia per l'OTAN sens acòrdi del Conselh de Seguretat. Contunièt amb l'invasion estatsunidenca d'Iraq en 2003, amb lo destornament de la resolucion permetent una intervencion armada limitada còntraLibia en 2011 o amb l'annexion de Crimèa perRussia en 2014. Lo sostèn portat per los membres permanents a d'aliats refusant d'aplicar las resolucions de l'ONU (Israèl,Corèa del Nòrd...) es una autra fònt d'afebliment de l'òrdre internacional eretat de la victòria dels Aliats.
Pasmens, en 2022, l'invasion dirècta, sensdeclaracion de guèrra, d'Ucraïna perRussia marquèt una etapa novèla dins l'afebliment de las règlas edictadas per laCarta de San Francisco. Un an mai tard, l'ONU foguèt tanben incapabla d'empachar los bombardaments israelians còntra las populacions civilas de Gaza en causa del vetò estatsunidenc. Enfin, cau nòtar l'augmentacion de las tensions a l'entorn de l'estrech de Formòsa o enmar de China Meridionala. Las relacions internacionalas son aital mai que mai dominadas pels rapòrts de fòrça entre las poténcias e non per una volontat de negociar pacificament lo reglament dels desacòrdis.
En causa de sos problemas recurrents, l'avenidor de l'ONU passa probablament mai que mai per una reforma de son foncionament. Fins ara, foguèt remandada, mas lo problèma del budget (son deute) e lo del foncionament del Conselh de Seguretat (l'arribada de membres permanents novèls e l'extension de son domeni de competéncia) venon de mai en mai cochoses. Pasmens, lo subjècte es fòrça complicat. Per exemple, durant son mandat, l'ancian Secretari General,Kofi Annan, comandèt d'estudis nombroses sus las vias de seguir per reformar l'Organizacion. Mas, per manca de consensus al sen dels membres permanents del Conselh de Seguretat, son pel moment demoradas letra mòrta. En particular,John R. Bolton, representant permanent delsEstats Units enagost de2005, sosten una posicion que fa pas l'unanimitat e gelèt aital las possibilitats de reforma.
Las condicions e lo procediment d'adesion d'unestat a l'ONU son definits per sacarta. D'en primièr, lo candidat deu acceptar las condicions e principis enonciats dins lacarta de las Nacions Unidas e soscriure a sos objectius. Per formalizar sa demanda d'adesion, l'Estat candidat deu mandar una letra alSecretariat de l'organizacion ont declara oficialament son acòrdi amb las obligacions de la carta. Puèi, la demanda es examinada per loConselh de Seguretat. L'acòrdi dels cinc membres permanents e d'un minimom de quatre membres non permanents es obligatòri per obtenir la recomandacion del Conselh. La recomandacion es alara examinada per l'Assemblada Generala. Un vòte favorable a la majoritat dels dos tèrces es necessari per admetre l'Estat candidat dins l'organizacion. L'adesion ven efectiva lo jorn de la resolucion correspondenta.
Dempuèi l'adesion deMontenegro en2006 e delSodan del Sud en2011, l'ONU inclutz 193Estats, valent a dire la quasi totalitat dels Estats del mond.Palestina,Vatican, lasillas Cook eNioé an l'estatut d'Estat observator. Totun, contràriament a sa denominacion, i a pas deNacion dins l'Organizacion, mas unicament d'Estats. L'utilizacion del tèrme de « nacions » al luòc « d'estats » s'explica per la concepcion, predominanta aprèp laSegonda Guèrra Mondiala, que totes los Estats son d'Estats-Nacions, çò qu'es fals en practica car existís d'Estats sens Nacion, d'Estats amb mantuna Nacion e de Nacions sens Estat. De mai, la procedura empacha l'adesion dels territòris secessionistas que son pas reconeguts per los cinc membres permanents delConselh de Seguretat comaTransnístria,Ossetia del Sud,Abcazia,Kosova oSomaliland.
Lo Secretariat de l'ONU emplega aperaquí 7500 foncionaris. L'ONU e sos programas e institucions especializadas, comprés laBanca Mondiala e loFMI, emplega en tot aperaquí 61 000 personas dins lo mond.
L'Assemblada Generala de las Nacions Unidas es compausada de cinc representents per cadaEstat membre, mas cada Estat i dispausa d'una votz unica. Pòt èsser sasida per cada Estat per discutir de questions que concernisson lo manten de lapatz e la seguretat internacionala. A unicament un ròtle consultatiu e sas conclusions an la valor de recomandacions. Pasmens, coma acampa la quasi totalitat dels Estats del mond, l'Assemblada es un organ prestigiós
Losecretari general es nomenat per l'Assemblada Generala, mas los membres permanents delConselh de Seguretat pòdon exercir lor drech de vetò per empachar la nominacion d'un candidat. La durada de son mandat es de 5 ans renovelable. Per ensajar d'assegurar son independéncia, l'usatge vòl que lo secretari general venga d'un Estat non membre permanent del Conselh de Seguretat. Lo secretari es lo cap de l'administracion de l'organizacion e es cargat de complir totes los prètzfachs que li son fisats pel Conselh de Seguretat, per l'Assemblada Generala, lo Conselh Economic e Social o tot autre organ de l'ONU. Lo secretari pòt tanben utilizar son independéncia per empachar l'aparicion, l'agravacion o l'extension d'una crisi o d'unconflicte.
LoConselh de Seguretat es l'organ mai important de l'ONU. Es constituït de cinc Estats membres permanents, que correspondon als venceires de laSegonda Guèrra Mondiala (Estats Units,Russia,Reialme Unit,França eChina), e de dètz Estats membres non permanents elegits per una durada de dos ans. Lei cinc membres permanents dispausan d'un drech de vetò que li permeton de blocar tota presa de discussion. Lo secretari general pòt participar a las reünions del Conselh. Lo Conselh de Seguretat es responsable del manten de la patz e de la seguretat internacionala e dispausa de poders especifics. En particular, pòt adoptar de resolucions constrenhentas (sancion internacionala, intervencion militara...) que devon èsser acceptadas e aplicadas per totes los Estats membres.
LoConselh de Tutèla es un organ inactiu dempuèi 1994. Èra destinat a susvelhar l'administracion de territòris non independents per d'autres Estats. A sa creacion, 11 territòris e 7 poissanças administratritz èran regardats. Èra format per los cinc membres permanents delConselh de Seguretat, per las autras poissanças administrantas e per de membres elegits per l'Assemblada Generala. Lo nombre d'elegits èra identic al nombre de poissanças administrantas.
Per assegurar sa mission, loConselh Economic e Social coordina l'activitat de comissions tecnicas e de comissions regionalas. Las comissions tecnicas son mai o mens permanentas car pòdon èsser creadas o dissolgudas segon los besonhs de l'ONU. Per exemple, laComission de la Condicion de la Femna existís dempuèi 1946[3]. En revenge, laComission del Desvolopament Duradís, encargada de 1993 a 2013 de seguir los resultats de laCima de la Tèrra, foguèt remplaçat en 2013 per un forum politic creat en 2015. Las comissions regionalas son organizadas sus una basa continentala. Lor ròtle principal es d'acompanhar lo desvolopament economic d'aquelas zònas[4].
Lo drech aplicable per la CIJ es constituït per lasconvencions internacionalas, lacostuma internacionala, los« principis generals de drech reconeguts per las nacions civilizadas » e, dins las condicions previstas per l'article 59 de laCarta de San Francisco, per las decisions judiciàrias e la doctrina delsjuristas publicistas pus qualificats. Ça que la, l'accion de la Cort es limitada, fauta de sasina volontària pels Estats implicats dins un conflicte. Las questions tractadas regardan donc generalament d'afars menors e pauc sensibles.
Lo finançament de l'Organizacion de las Nacions Unidas e de sas agéncias especializadas es assegurat per las contribucions obligatòrias dels païses membres e per de contribucions volontàrias de totas organizacions, entrepresas o encara particulars (Ted Turner a per exemple fach un don d'un miliard de dolars US).
Lo budget ordinari de las Nacions Unidas (~ 2 miliards de dolars en 2005), establit cada dos ans, es basat sus las contribucions obligatòrias fixadas per l'Assemblada Generala. Per de rasons d'independéncia, lo nivèl maximum de contribucion es estat fixat a 22 % (lo lindal minimal es de 0,01% del budget global).
Es important de soslinhar que las contribucions obligatòrias son pas totjorn pagadas pels Estats membres (Estats Units particularament). L'ONU es de mai en mai sovent engatjada dins d'operacions de manten de la patz dins lo mond (objectius qu'èran pas formalament prevists dins sa Carta) ; aquò a un impacte important sus son budget en rason del cost elevat d'aquestas intervencions. Lo resultat es que las Nacions Unidas an un deute de mai de 2,5 miliards de dolars americans. Per resòlvre aqueste problèma recurrent, fòrça Estats vòlon una reforma en pregondor de las Nacions Unidas de biais a reglar la pesantor burocratica de l'ONU, çò que poiriá reglar una partida del problèma.
Losèti de l'ONU, a la demanda dels parlamentaris americans, foguèt construch aNòva York lo long de l'East River sus un terren aquesit gràcias a una donacion deJohn Davison Rockefeller Junior. Foguèt inaugurat lo9 de genièr de1951. Lo sèti de las Nacions Unidas gaudís de cèrts privilègis diplomatics. Proprietat de l’Organizacion de las Nacions Unidas, lo sit del Sèti es territòri internacional. Es a dire que, per exemple, cap de membre de la seguretat americana i pòt pas dintrar sens la permission delSecretari General.
↑(fr) Thiébaut Flory e Paul Tavernier, « L'année des Nations unies (15 septembre 1964 - 21 septembre 1965). Questions juridiques »,Annuaire français de droit international, vol. 11, 1965, pp. 560-561.
↑(fr) Paul Tavernier, « L'année des Nations unies, problèmes juridiques - 1973 »,Annuaire français de droit international, vol. 19, 1973, p. 610.
↑(fr) Anick Druelle, « Femmes engagées sur la scène mondiale pour défendre leurs droits »,Cahiers de recherche sociologique, 2002, p. 141.
↑A l'origina, aquelas comissions avián per ròtle principal de seguir la reconstruccion de las regions destrugudas per laSegonda Guèrra Mondiala.
↑LaCort Permanenta d'Arbitratge, institucion encargada d'arbitratge de conflictes internacionals entreEstats, personas privadas e organizacions intergovernamentalas, es tanben installada a l'Aia.
↑Per èsser elegit, un candidat deu obtenir la majoritat absoluda dins los dos organs.
.svg)
