Lograffiti « Kilroy was here », vengut popular dins las annadas 1940, existissiá jos de noms divèrses dons diferents païses, mostrant cossí un mèm pòt èsser modificat mercé a la replicacion[1].
Unmèm (de l'anglésmeme ; calcat susgèn) es un elementcultural reconeissable, reproduch e transmes per l'imitacion del comportament d'unindividú per d'autres individús. L’Oxford English Dictionary definit lememe coma « un element d'unacultura (presa aquí al sens de civilizacion) podent èsser considerada coma transmes per de mejans non genetics, subretot per l'imitacion »[2].
Lo tèrme anglésmeme foguèt prepausat pel primièr còp perRichard Dawkins dinsLo Gèn egoïsta (1976) e ven d'una associacion entregèn emimesis (del grèc « imitacion »). Los mèms foguèron presentats per Dawkins coma dereplicators, atal comparables als gèns, mas responsables de l'evolucion d’unes comportaments animals e de lasculturas.
L'estudi dels mèms faguèron espelir un discors novèl: lamemetica.
Lo mèm es « un element de lengatge reconeissable e transmés per repeticion d'un individú cap a d’autres »[3]. La definicion que donaRichard Dawkins correspond a una « unitat d'informacion contenguda dins un cervèl, escambiabla al sen d'una societat ». Resulta d'un ipotèsi que las culturasevoluirián coma los èssers vivants, per variacions eseleccion naturala.
Tot coma lo gèn, l mèm seriá l'unitat de basa dins aquesta evolucion.Mèm ememetica son analògs agèn egenetica, aplicats als elements de las culturas e non als individús biologics. Lo mèm seriá l'unitat cognitiva escambiabla, permetent la replicacion al sen d'un mitan social decomplèxes memics, nomenats memotipes, que las variacions d’estructura constituitiá l'equivalent de lasmutacions coneguda en biologia.
La manifestacion d’aqueste memotipe es alara lo femotipe (tèrme utilizat prr Robert Aunger), que la distinccion del memotipe es subjècte a controvèrsias, e condiciona lo restacament de l'evolucion d’aquestas entitats a una evolucion lamarckiana o darwiniana. Los mèmes, eventualament regropats en complèxes memics, se reproduson pas al sen d’individús, mas suscitan lor copia en provocant l'imitacion drl comportament que balhan a l'individú los ebergant, per d'autres individús. Lor « subrevida » es donc bastida sus lor capacitat a provocar un comportament imitable, e se trapa donc somesa a una seleccion.
Williams Seward Burroughs parla de comunicacion virala per la difusion deboca a aurelha d'informacion e deconcèptes. Segon aqueste ipotèsi, tota cultura es constituida d'unitats escambiablas, que mèna d'un individú à l'autre, e se manten tanben amb lo temps demrant pasmens de variacions. Lor ròtle pòt èsser banal (per exemple: marca plan coneguda…) o crucial per la viada en societat (per exemple:paradigma, protocòl…). Un mèm pòt èsser largament espandit que tend ase difusar per semèsme un còp passada una massa critica d'utilizaire del tèrme (percolacion).
Una definicion establa del mèm existís encore pas clarament fins ara. Segon los autors, la definicion utilizada s'adapta mai sovent a las lors òbras o opinions. Una classificacion d’aquestes diferents vejaires, es portada per las òbras de Pascal Jouxtel e la societat francofòna de memetica:
l'idèa abstracha individuala: lo mèm logic, coma instruccion, causida, etica personala, règla de conduita, algoritme;
l'idèa abstracha collectiva: lo mèm simbolic, coma simbòl, dògma, ideologia, valor, ligam comunautari;
l'objècte concrèt individual: lo mèm neuronal, coma esquèma neuronal electroquimic;
l'objècte concrèt collectiu: lo mèm practic, coma lengatge, organizacion, trach cultural, convencion, procediment, esquèma foncinal.
La teoria de l'evolucion dels mèms es calcada sus l'evolucion dels gèns. Una de las criticas d’aqueste teoria es lo fach qu’aquesta analogia pòt pas èsser entièrament aplicada. En efièch, l'evolucion dels gèns repausa sus la pression de la seleccion naturala, que depend mai o mens del taus de mutacion, alara qu'i auriá pas cap de rason de pensar que los mèsmes rapòrts existirián al subjècte de las pressions de seleccion suls mèms[4].
Luis Benitez-Bribiesca M.D., detractor de la memetica, qualifica la teoria de « dògma pseudo-scientific » e « [d']idèa dangierosa que constituís una menaça per l'estudi seriosa de la consciéncia e de l'evolucion socioculturala ». Mai, Benitez-Bribiesca soslinha l'abséncia d'un « còde escripte » pels mèms (analògs a l'ADN dels gèns), e tanben que l'instabilitat excessiva del mecanisme (aqueste d'una idèa anant d'un cervèl cap a l'autre) que menariá a un fèble taus de replicacion corrècte e a un taus de mutacion naut, çò que fa lo procediment d'evolucion caotica[5].
Lo filosòf politic britanic John Gray caracteriza la teoria memetica sus la religion de Dawkins de « non-sens », afirma que « quitament es pas una teoria... mas lo darrièr concèpte d'una succession de metafòras darwinianas pauc judiciosas », comparable a la valor scientifica delDessein Intelligent[6].
Una autra critica emana dels teoricians de lasemiotica coma Deacon[7] e Kull[8]. Lor vision considèra lo concèpte de « mèm » coma lo concèpte de « signe » fach primitiu. Lo mèm es taben descrich dins la meletica coma un signe que manca la natura triadica. Los semioticians pòdon considerar un mèm coma un signe degenrat qu’inclutz pas son aptitud a èsser copiat.
Fracchia e Lewontin considèran la memetica coma essent reductionnista e inadequata[9]. Lo biologista de l'evolucionErnst Mayr es en desaccòrdi amb lo punt de vista de Dawkins fondat sus la genetica coma son usatge del tèrme « mèm ». Afirma qu’aqueste tèrme es un « sinonime non necessari » del mot « concèpte », e arguís que los concèptes son pas restrenchs a un individú o a una generacion. Aquestes concèptes poirián contunhar longtemps e evoluir[10].
Marcus Sakey (trad. de l'anglais par Sébastien Raizer), Un monde meilleur : Les Brillants [« A Better World »], Éditions Gallimard, coll. « Folio policier » (no 821), 2016 (1re éd. 2014), 431 p. (ISBN 978-2-07-270226-6).
Susan Blackmore,La théorie des mèmes : Pourquoi nous nous imitons les uns les autres, collection L'Inconnu,Modèl:Éd. Max Milo, 2006, 415 p.ISBN: 2914388772 iISBN: 978-2914388771 [présentation en ligne]
.gif)