La legenda medievala de Rainal.La legenda d'Alain Chartier (1903).
Unalegenda (de l'adjectiu verballatinlegendasignificant « que se deu legir ») es, a l’origina, un raconta fixat perescrich per èsser legit publicament: mai sovent s'agís d'unaagiografia legida dins losmonastèris, pendent los repais; dins lasglèisas, per pivelar los fidèls pendent la fèsta d’un sant. Cambia lo sens al sègle XVI, la legenda ven un raconta de caractèr meravelhós ont los fachs istorics son transformats per l'imaginacion populara o l'invencion poetica. Aquesta evolucion. Dins aqueste genre deliteratura, la precision istorica passa alara al segond plan al rspècte de l’intencion esperitala.
Dins la lenga correnta, lo motlegenda es ara vengut sinonim demite, e remanda a quicòm que l'existéncia jamai podèt èsser provada.
Unes autors destrian lo mite de la legenda. Segon eles, una legenda ten de fachs reals; una istòria es contada puèi es transmesa per oral d'ont las modificacions. Se la pòt definir coma un raconta que mescla lo verai e lo fals.
Lo racontefictiu dins las legendas, mites, contes e fablas, es mai sovent d'origina orala e crida lo meravelhós. Una legenda es fòça ligada a un element clau, aquò es precisat e se concentra sus un luòc, un objècte, un personatge, una istòria, etc. Amb lo temps, la legenda ven un mite per las societats futuras, que pèrd en precision e ganha en fantasia e en amplificacion.
Ara las nocions de mite, de legenda, de conte e de fabla son sovent confondudas.
Jean-Pierre Bayard, dins sonIstòria de las legendas, enumèra una desena de teorias relativas a las originas de las legendas. La teoria antropologica, sostenguda per Henri Gaidoz, Wilhelm Mannhardt e Edward Tylor, postula que las legendas vendrián de pensadas umanas primitivas, de rèstes de religions e culturas elementàrias. La teoria astrala o naturalista considèra los contes e las legendasetiologicas coma divinisant las grandas manifestacions de la natura. La teoria mitologica es avançada perGrimm qu'atribuís la creacion dels contes a l'enfança preïstorica de la patria,Angelo De Gubernatis, a un naturalisme enfantin,Schelling, a la consciéncia individuala del pòble qu'apond a las legendas creadas una significacion religiosa. La teoria linguistica considèra que las legendas son eissidas de la transmission de racontas entre diferents pòbles qu'utilizan los mots a d'autres culturas, las desforma, çò qu'obscurcís lo sens primitiu original e dona naissença a de raconta novèls.
