Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Vejatz lo contengut
Wikipèdial'enciclopèdia liura
Recercar

L'Estela e Bètharram

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Vilatge d'Occitània
L'Estela e Bètharram
Lestelle-Bétharram'
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Capèra de Bètharram
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas43° 07′ 51″ N,0° 12′ 30″ O
Superfícia8,63km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
481 m
299 m
278 m
Geografia politica
PaísBearnArmas de Bearn
EstatBandièra de França França
Region
75
Navèra Aquitània
Departament
64
Pirenèus AtlanticsArmas deu Departament deus Pirenèus Atlantics
Arrondiment
643
Pau
Canton
6425
Vallées de l'Ousse et du Lagoin (Nai Davant abans 2015)
Intercom
246401756
CC deu País de Nai (2017 ençà)
CònsolJean-Marie Berchon
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2019)
825 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

906 ab.
Densitat99,3 ab./km²
Autras informacions
Còde postal64800
CòdeINSEE64339

L'Estela e Bètharram[1][2] (Lestelle-Bétharram enfrancés) qu'ei ua comuna deBearn administrada peudepartament deusPirenèus Atlantics e laregion deNavèra Aquitània,ancianament d'Aquitània. La vila que ho fondada com uabastida en1335.

Geografia

[modificar |modificar lo còdi]

Pròcha de la termièra dabBigòrra, qu'ei un lòc de romiatge per'mor que la verge Maria b'i auré sauvada ua gojata qui's negava en la balhar un arram (lobèth arram) entà la sortir de l'aiga.Bernadeta Sobirós qu'i cossirava de la soaLorda nadau.

Comunas a l'entorn.

Toponimia

[modificar |modificar lo còdi]

Bètharram

[modificar |modificar lo còdi]

La prononciacion qu'ei [bɛta'rram] o [betaɾɾˈam][3]. Las fòrmas ancianas que sonGuatarram en 1335,Lo Gatarram/Lo Guatarram dinc au començament deu sègle XVIIau,Beauram en 1617,Betarram en 1675,Betharram (mapa de Cassini, a la fin deu sègle XVIIIau)[4].

SegonDauzat,Betharram que vien deu gasconbet e-arram[5]. SegonNegre, citat per Miquèu Grosclaude, qu'ajustabèth arram que's deu compréner com « bèth bosquet »[4].

Miquèu Grosclaude que desvolopa lo subjècte dens lo suplement, p. 401. Cau pas cercar un sens aute que lo sens aparent e cercar dens lo paisatge ua explicacion. Que s'ageish de la legenda de l'arram aparat per la Verge a ua gojata qui èra a nega's. Lo nom navèth que pareish en francés en 1617 dens lo contèxte deu retorn deu catolicisme en Bearn. Que i avèva dejà, despuish lo sègle XIV, un santuari vodat a la Verge, pr'amor d'un aute miracle : ua estatua de la Verge trobada per lo pè d'un bueu. Ua seria de miracles estereotipats qu'apareish de 1621 a 1642, dab a cada còp la Verge que sauva ua gojata qui èra a nega's dab un arram. Lo nom qu'apareish en bearnés sonque en 1622 e lo sanctuari arroeinat qu'estó tornat bastir. Per lo nom vielh,Gatarram, Grosclaude que perpausa solucions adaptadas au site :

  • ga/gua earrabia (« montanha abrupta ») oaran (« vath »)[4];
  • catarraba, « lòc abrupte », pirenenc segonRohlfs (catarra en aragonés, « rega prigonda cavada per las aigas »).

L'Estela

[modificar |modificar lo còdi]

La prononciacion qu'ei [les'telɔ]. Las fòrmas ancianas que sonLestelle en 1335,Lestele en 1402,La Stela en 1429,Lestella en 1544,Lastelle en 1544,L'Estelle en 1675,Lestelle en 1675,Lestelle (mapa de Cassini, a la fin deu sègle XVIIIau)[6].

SegonDauzat,L'Estela que vien deu latinstella, « estela » dab lo sufixe-onem. La motivacion que seré d'ua ensenha o d'ua vila nava dab carrèras en crotz (?)[7].

Miquèu Grosclaude qu'accèpta l'explicacion literau, mès l'idèa de carrèras en crotz qu'ei tròp banala per estar realista. Lo nom qu'a per sensestela, shens estar un cairehorc pr'amor deu site. L'Estela qu'ei ua bastida creada en 1335, pro lonh deu vilatge d'origina,Laber. L'ortografia de 1335, dab las duasll deu mot sabent (estela que vieneré d'ua fòrma vulgara*stela) que hè supausar un nom inventat artificialament. Que sembla ua designacion publicitària per la bastida navèra. L'idèa d'ua bòrna, d'ua hita o d'ua lausa (monument), invitada per Lemoine, qu'ei ua error[6].

Istòria

[modificar |modificar lo còdi]

En1837, un Basco, SantMiquèu Garicoïts qu'i fondè la congregacion deuspairs deu Sacrat-Còr. Los sons membres, desempuish, qu'an traucat lo mon sancèr en bèth hornir lo musèu de la loa capèra. Aquesta qu'ei un exemple deus géncers deubarròc occitan (a comparar, dens la region, dab la glèisa deSarrança en Bearn e laCapèra Daurada de Puei Laün aArrens enBigòrra).

Eraldica

[modificar |modificar lo còdi]
Escut de l'Estela-Bètharram

L'escut de L'Estela-Bètharram que's blasona atau :d'azur de montanha sommada d'un calvari susmontat d'ua estela, tot aquò d'aur, adextrat d'aur dab duas vacas de gules accornadas, colletadas e clarinadas d'azur, passantas l'ua suber l'auta.

Administracion

[modificar |modificar lo còdi]
Lista deus cònsols successius
PeriòdeIdentitatEtiquetaQualitat
març de20012026Jean-Marie BerchonPSmètge
19952001Michel Bouyrie  
 1995   
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

[modificar |modificar lo còdi]
modificar « persona »
 v ·d ·m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 857, totala: 991

179318001806182118311836184118461851
1 0341 0931 069

185618611866187218761881188618911896
----1 480----

190119061911192119261931193619461954
--1 102------

196219681975198219901999200620072008
1 157



Cercar
786
802
801
819
964
20092010
826
971
843
981
Fonts
Base Cassini de l'EHESS (recercar) -Nombre retengut a partir de1962 :Populacion sens comptes dobles -Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


Lòcs e monuments

[modificar |modificar lo còdi]

Personalitats ligadas dab la comuna

[modificar |modificar lo còdi]

Véder tanben

[modificar |modificar lo còdi]

Ligams extèrnes

[modificar |modificar lo còdi]

Nòtas

[modificar |modificar lo còdi]
  1. Sit Toponimia occitana
  2. Toponimia Occitana (Institut d'Estudis Occitans) : IEO_BdTopoc :http://bdtopoc.org
  3. https://wikigram.locongres.com/index.php?title=2._C._La_prononciation_de_%C3%88
  4. 4,04,1 et4,2Michel Grosclaude,Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, Escòla Gaston Febus, 1991, p. 254-255
  5. Albert Dauzat, Charles Rostaing,Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. III, Supplément
  6. 6,0 et6,1Michel Grosclaude,Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, Escòla Gaston Febus, 1991, p. 260
  7. Albert Dauzat, Charles Rostaing,Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 276, aEtoile
v ·m
Vilas istoricas màgers deBearn
AcósAretaArsacArtésArudiAuloronBètharramBètlòcGantGarlinLacLaruntzLa SeuvaLenvejaFichièr:EscutBenearnum-Lescar.svgLescarLuc
MorencsMorlanaMorlansMonenhMontanèrNaiNavarrencsFichièr:OrtèsCrestianLamaison.pngOrtèsPauPontacSaliasSauvatèrraSarrançaTèsa
v ·m
Comunas deusPirenèus Atlantics enBascoat
Baisha NavarraAhatsa-Altzieta-Bazkazane ·Ahetze ·Aicirits-Camon-Suhast ·Aiherra ·Aintzila ·Ainhoa ·Ain·harp ·Aldudas ·Amenduish-Oneis ·Amoròs-Sucòs ·Aniça-Montgelós ·Aucet-Aucet Juson-Sunarreta ·Aldudas ·Alòs-Sibàs-Avensa ·Amenduish-Oneis ·Amoròs-Sucòs ·Anglet ·Anhauze ·Arancon ·Arberàs-Silego ·Arboet-Sussauta ·Arbona ·Arcangós ·Arhantsusi ·Armendaritze ·Arnegi ·Arrauta-Sharrita ·Ascain ·Azkarate ·Banka ·Bardòs ·Basusarri ·Beguiòs ·Behaskane-Laphizketa ·Behorlegi ·Bidarrai ·Bidart ·Biriatu ·Briscós ·Bunuze ·Bussunarits-Sarrasqueta ·Buztintze-Hiriberri ·Cambon ·Càmer ·Ciboro ·Echarri ·Echebar ·Eiheralarre ·Escòs ·Espeleta ·Esquiula ·Ezterenzubi ·Gabat ·Gamarte ·Garrüze ·Guetaria ·Haltsu ·Hauze ·Heleta ·Hendaia ·Hozta ·Ibarrola ·Idauze-Mendi ·Ihòut ·Ilharre ·Irisarri ·Irulegi ·Issòr ·Isturits  ·Izpura ·Itsasu ·Jatsu ·Jatsu Garazi ·Jutsi ·La Bastida de Clarença ·Labets-Biscai ·Lakarra ·Lacarri-Aran-Sharrita de Haut ·Landibarre ·Larzabale-Arroze-Zibitze ·Larresoro ·Larribarre-Sorhapürü ·Lasa ·Lekunberri ·Lohitzüne-Oihergi ·Luhuso ·Lüküze-Altzümarta ·Makea ·Mansparrauta ·Meharin ·Mendibe ·Meritenh ·Biàrritz ·Muskildi ·Oreguer ·Ossés ·Ostankoa ·Òstavath-Asme ·Pagòla ·Sent Estève ·Sent Estève de Baigòrri ·Sent Joan lo Vielh ·Sent Joan Pè de Pòrt ·Sent Just-Ibarre ·Sent Martin d'Arberoa ·Sent Martin d'Arròsa ·Sent Palai ·Sent Miquèu ·Suhescun ·Uhart de Cisa ·Uhart de Micse ·Urepele ·Veiria ·Vergüei-Vièlanava ·Zaro ·Zuraide
LabordBonlòc ·Hasparn ·Lahonça ·Luhuso ·Mendiondo ·Sara ·Sent Joan de Lus ·Sent Pèr d'Irúber ·Sent Pèr de Nivela ·Urcueit ·Urrunha ·Ustàrits ·Vièlafranca ·
SolaAlòs-Sibàs-Avensa ·Arrast-Larrebiu ·Arroquiaga ·Arüe-Ithorrotze-Olhaibi ·Aucet-Aucet Juson-Sunarreta ·Aussuruc ·Barcus ·Berroganh-Laruntz ·Biudòs-Avensa de Baish ·Camon-Cihiga ·Domesenh-Berrauta ·Echarri ·Echebar ·Espés-Undurenh ·Esquiula ·Garindenh ·Gestars ·Gotenh-Libarren ·Hauze ·Idauze-Mendi ·Lacarri-Aran-Sharrita de Haut ·Laguinga-Restoa ·Larrau ·L'Espitau Sent Blasi ·Lic-Aterei ·Lishans-Sunar ·Lohitzüne-Oihergi ·Maulion ·Mendita ·Montcajòla-Larròri-Mendibiu ·Montòri ·Muskildi ·Ordiarp ·Ossaranh-Arribarèita ·Ossàs-Suhara ·Pagòla ·Sauguís-Sent Estève ·Senta Gràcia ·Sharrita de Baish ·Sherauta ·Tardets-Sorholus ·Tres Vièlas
v ·m
Comunas occitanas deusPirenèus Atlantics (Baish Ador, Bearn)
Aast ·Avera ·Avidòs ·Avitenh ·Abòs ·Acós ·Anhòs ·Ansa ·Andonsh ·Andrenh ·Angais ·Anglet ·Angós ·Anòs ·Anoja ·Aràmits ·Arranco ·Lajuson ·Araus ·Arbús ·Arcangós ·Aren ·Arèssi ·Areta ·Arganhon ·Argelòs ·Arget ·Arnós ·Arricau e Bòrdas ·Arrien ·Arròs de Nai ·Arrosés ·Artés d'Asson ·Artés de Biarn ·Artigalotan ·Artigaloba ·Artics ·Arudi ·Arsac e Arrasiguet ·Asasp e Arròs ·Assat ·Asson ·Asta e Bion ·Astis ·Atòs e Aspins ·Aubertin ·Aubin ·Aubons ·Audaus ·Augar ·Auriac ·Aurions e Idèrnas ·Aussavièla ·Autarriba ·Autivièla, Sent Martin e Vidèren ·Aidia ·Aidius ·Vaths de Bearn ·Valensun ·Balèish ·Valirac e Maumosson ·Valiròs ·Barinco ·Berrauta e Camun ·Barzun ·Bassilhon e Bausèr ·Bastanès ·La Bastida de Clarença ·Baudreish ·Baiona ·Vedelha ·Bedós ·Bailòc ·Benejac ·Ventajor e Serèr ·Biost ·Berencs ·Vernadèths ·Bescat ·Vesingran ·Vetrac ·Beuste ·Veiria ·Biàrritz ·Bidaishe ·Bidòs ·Vièla ·Vilhèras ·Vilhèra ·Viron ·Visanòs ·Buelh e Vesinc ·Bonnut ·Bòrça ·Bordèras ·Bòrdas ·Lo Bòsc d'Arròs ·Bocau ·Buelh, Buelhòu e Lasque ·Borg Garbèr ·Bolhon ·Bomort ·Bordetas ·Bornòs ·Brutges, Capbis e Mieihaget ·Bunhenh ·Bergarona ·Buròs ·Buròssa e Mendossa ·Busiet ·Busi ·Cabidòs ·Cadilhon ·Càmer ·Cardessa ·Carrèra ·Carressa e Cassabè ·Castanheda ·Castèida deu Camin ·Castèida e Candau ·Castèida e Doat ·Casterar e Lobish ·Castèth ·Castèthbon ·Castethins ·Castèthnau e Camplong ·Castèthner ·Castèthpugor ·Castilhon d'Artés ·Castilhon ·Cauviòs e Lòs ·Sescau ·Cèta e Eigun ·Sharra ·Clarac ·Coarrasa ·Conchès ·Corbèras e Avera ·Còuledan, Lube e Boast ·Cobluc ·Croselhas ·Cuqueron ·Denguin ·Diussa ·Doason ·Dònhen ·Domin ·Aigas Bonas ·Escòt ·Escor ·Escobés ·Escot ·Escuras ·Eshlorentias ·Espeisheda ·Espiuta ·Espuei ·Estialesc ·Estòs ·Eth Saut ·Eisús ·Hiars ·Hishós e Rimajor ·Gavaston ·Gant ·Garraleda e Montdevath ·Garlin ·Garòs ·Gaion ·Gelòs ·Gèr ·Jarderés ·Gèra e Belesten ·Geronce ·Gèus d'Arsac ·Gèus d'Auloron ·Güèrs ·Gomèr ·Guishe  ·Guinarte e Paréntias ·Gurmençon ·Gurs ·Hagetaubin ·Haut deu Bòsc d'Arròs ·Herrèra ·Higuèra e Soja ·L'Espitau d'Orion ·Horcs ·Idron ·Aigon ·Isesta ·Jaces ·Juranson ·Lar Mondran ·Lars ·Ceserac ·Lahòra ·La Bastida de Vièlafranca ·La Vatmala ·L'Abatut Higuèra ·La Veiria ·La Cadea ·La Comanda ·Lac ·Lagòr ·Lagòs ·Lahontan ·La Horcada ·Lalonga ·Lalonqueta ·Lamajor ·Lana de Varetons ·Lanecauva ·Lanaplan ·Laruenh ·La Reula ·Laruntz ·Las Claverias ·Lasa ·La Sèrra ·La Seuva ·La Sauvetat ·Lai e Lamidon ·Laduish ·Lee ·Les e Atàs ·Lenveja ·Lème ·Lèren ·Lescar ·Lascun ·Lespièla ·Lesporcin ·L'Estela e Bètharram ·Lishòs ·Limendós ·Liuron ·Lombiar ·Lonçon ·Lons ·Lobienh ·Ardiòs e Ishèra ·Hlorentias ·Lobier de Baish ·Lobièr de Haut ·Lobinhèr ·Lo Luc e Armau ·Luc Arrèr ·Lucgarrièr ·Luc ·Lurbe e Sent Cristau ·Luçanhet e Luçon ·Lo Lis ·Malaussana ·Mascarans e Haron ·Marcelhon ·Marslac ·Maspièr, la Lonquèra e Julhac ·Maucòr ·Maura ·Masèras e Leson ·Maseròlas ·Melhon ·Lo Merac ·Mespleda ·Mialòs ·Miaucenç e Lanuça ·Mirapeish ·Moguerre ·Monmans ·Momin ·Monassut e Audirac ·Montcauv ·Montclar ·Monenh ·Montpesat ·Montsegur ·Mont ·Montagut ·Montaner ·Montardon ·Montaut ·Lo Mont e Dissa ·Monthòrt ·Montòri ·Morlans ·Morlana ·Moguerre ·Mohós ·Momor ·Morencs ·Navars ·Narcastèth ·Narp ·Navalhas e Angòs ·Navarrencs ·Nai ·Noguèras ·Nostin ·Augèna e Camptòrt ·Augeu ·Auloron Santa Maria ·Oràs ·Aurin ·Orion ·Aurriula ·Ortès ·Òs ·Òs e Marcelhon ·Òussa ·Aussencs ·Aulhon ·Ossa ·Ausencs e Montestruc ·Pagòla ·Parbaïsa ·Pardias ·Pardias-Pietat ·Pau ·Pèiralonga e Avòs ·Piets, Plasença e Mostron ·Puei de Lescar ·Puei d'Auloron ·Poms ·Ponçon Devath e lo Potz ·Ponçon Dessús ·Pontac ·Pontiac e Vièlapinta ·Portèth ·Poliac ·Porciuvas e Bocoa ·Preishac de Geusvath ·Preishac de Navarrencs ·Precilhon ·Pujòu ·Ramós ·Revenac ·Rivarroi ·Riupeirós ·Ribahauta ·Hrontinhon ·Sent Avit ·Sent Armon ·Semboès ·Sent Castin ·Sendòs ·Senta Coloma ·Sent Haust ·Sent Guironç ·Sent Gladia, Arriba e Munenh ·Sent Güenh ·Sent Jacme ·Sent Joan Potge ·Sent Laurenç e Bretanha ·Sent Medard ·Sent Pèr de Lèren ·Sent Vincenç ·Salias ·Salas de Baura ·Salas ·Samas ·Sançons e lo Lhon ·Sara ·Sarporencs ·Sarrança ·Seuvòla ·Sauceda ·Saut de Navalhas ·Sauvanhon ·Seuvalada ·Sauvatèrra ·Sevin ·Sètza e Maubèc ·Setzèra ·Semiac e Blaishon ·Sendèts ·Sèrras Castèth ·Sèrra de Morlans ·Sèrra ·Sevinhac ·Sevinhac e Meirac ·Cimacorba ·Siròs ·Somolon ·Sus ·Susmior ·Tabalha e Usquenh ·Tadossa e Aussau ·Taron, Sadirac e Vièlanava ·Tarsac ·Tèsa ·Urdès ·Urdòs ·Uròst ·Usand ·Usenh ·Usòs ·Urt ·Berdets ·Lo Vialèr ·Vièlanava d'Artés ·Vièlanava de Navarrencs ·Vièla Segura ·Vinhas ·Vièlafranca ·Vivent
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=L%27Estela_e_Bètharram&oldid=2422656 »
Categorias de la pagina :
Categorias amagadas :

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp