Tegucigalpa, ambComayagüela, constituís lo Districte Central (en espahòl:Distrito Central), la capitala del país, essent lo primièr nucli urban d'Honduras.
Pertocant lei limits maritims, bòrdaMexic,Belize,Cuba, leiIllas Caiman, Guatemala,Jamaïca,Colómbia, Nicaragua e Lo Salvador. L'extension territoriala d'Honduras, e mai totas sas illas, es de 112 777 km².[3]
Poblat per d'èssers umans dempuei aperaquí 22 000 ans, lo territòri ondurenc faguèt partida de l'airau de desvolopament de lacivilizacion maia. En particular, lòng de lafrontiera ambéGuatemala, se tròban lei vestigis de laciutat-estat deCopán que foguèt una dei vilas maias pus importantas dau periòde classic (sègles III-X). Fondada probable au sègle XII av. JC, comencèt de venir una poissança importanta a partir de250 ap. JC. Agantèt son apogèu durant lo sègle VII que li permetèt d'establir son egemonia sus l'ensems maia. Pasmens, en738, una desfacha còntraQuirigua entraïnèt lo declin de la ciutat dins un contèxte de crisi politica (contestacion dei « senhors divins » a la tèsta de la ciutat) e economica (problemas agricòlas e còst tròp important dei construccions ordonadas per lo poder). Au començament dau sègle IX, lo poder reiau dispareguèt dins de circonstàncias desconegudas. Pasmens, au contrari deis autreis estats maias dau periòde classic, lo declin de Copán foguèt que la vila assostava encara 12 000 au sègle X (còntra lo doble un sègle aperavans). La data precisa de l'abandon definitiu de l'endrech es desconeguda mai se situa avans lo sègle XIII.
Descubèrt per leisEuropèus en1502 durant lo quatren viatge deCristòl Colomb, Honduras foguèt colonizat perEspanha a partir de1523. Lei populacions indigènas i opausèron una viva resisténcia, especialament leiMisquitos que demorèronindependents fins au sègle XIX. Pasmens, après la revirada d'una insureccion menada per leiLencas en1537-1538, leiconquistadors èran pron poderós per fondar la vila deComayagua. La ciutat venguèt la capitala ondurenca e un centre minier que son esplecha decimèt lei populacions localas e necessitèt rapidament l'importacion d'esclausafricans. Aquela industria favorizèt tanben lo desvolopament deTegucigalpa fondada en1578. Pasmens, l'activitat periclitèt rapidament en causa de la manca de capitaus e la populacion de la colonia demorèt finalament limitada. A partir dau sègle XVII, lo norrigatge extensiu i venguèt l'activitat e Honduras foguèt finalament negligit per leis autoritats.
Après1839, Honduras conoguèt una evolucion similara ais autrei país d'America Centrala amb una vida politica devesida entre lei liberaus deTegucigalpa e lei conservators deCamayagua. Aquò entretenguèt una instabilitat politica permanenta ambé 112 cambiaments de govèrns entre1824 e1933 e 156 insureccions entre1900 e1933 solament. Lei liberaus prenguèron pauc a pauc l'avantatge e transferiguèron la capitala aTegucigalpa en1880. Favorizèron tanben lo desvolopament de la produccion decafè.
Pasmens, lo beneficiari principau d'aquelei conflictes foguèron sustot leisEstats Units d'America que placèron lo país dins son esfèra d'influéncia dins lo corrent dau sègle XIX. D'efèct, a partir de1899, laUnited Fruit Company i aquistèt de proprietaris immens per i crear de plantacions debananas. Aquò entraïnèt mai d'una intervencion militara deWashington dins lo país per i restablir l'òrdre e i protegir leis interès de sei companhiás. En particular, l'armada estatsunidenca ocupèt militarament Honduras en1924-1925. Puei, après lei dificultats economicas liadas a lacrisi economica de 1929, i sostenguèt la dictatura deTiburcio Carías Andino que reprimiguèt d'un biaissaunós de manifestacions organizadas aSan Pedro Sula, còr de la regionbananiera, en1944. Abandonat per leis Estatsunidencs, perdiguèt lo poder en1949 au profiech deJuan Manuel Galvez que lo gardèt fins a1954.
Aquela annada, una grèva generala fòrça dura permetèt l'adopcion de reformas e una aumentacion dei salaris deis obriers de laUnited Fruit Company. Lo liberauRamon Villeda Morales venguèt la figura principala d'aqueu periòde mai sei projèctes de reformas agràrias entraïnèron finalament sa destitucion per locoronèuOswaldo López Arellano en1963. Levat d'un brèu periòde entre junh de1971 e genier de1972,López Arellano gardèt lo poder de1963 a1975 e establiguèt un regime autoritari sostengut per lei conservators dauPartit Nacionau e leis Estats Units. Durant sa presidéncia, de tensions ambéSalvador a prepaus de l'arribada creissenta d'immigrats entraïnèron una brèva guèrra frontaliera en1969 (laGuèrra de Cent Oras).
De còps d'estat en1975 e en1978 donèron lo poder aigenerausMelgar Castro (1975-1978) ePaz Garcia (1978-1983). Aprofichant una situacion economica pus favorabla, poguèron melhorar leis infrastructuras dau país. Pasmens, deguèron laissar leisEstats Units utilizar lo territòri ondurenc per i installar lei basas de laContra, movement còntrarevolucionarinicaragüenc que luchava còntra leisandinistas. En parallèl, lo regime militar deguèt acceptar en1980 l'eleccion d'unaassemblada constituenta. Après la fin de sei trabalhs, lo liberauRoberto Suazo Cordova foguèt elegit a la presidéncia. Sota lo mandat de son successor,José Simon Azcona, d'acòrds de patz permetèron d'acabar lo conflicte enNicaragua que s'acabèt ambé la desfacha dei sandinistas.
Dempuei la fin de laGuèrra Freja, Honduras conoguèt un periòde de democratizacion amb una alternància au poder entre lei conservators dauPartit Nacionau e lei liberaus dauPartit Liberau. En1998, lo país foguèt ravatjat per lociclon Mitch que laissèt 5 000mòrts, 1,5 milion de refugiats e 3 miliards dedolars estatsunidencs de degalhs.
En2009, la democratizacion dau país conoguèt un reculament important ambé la destitucion dau presidentManuel Zelaya. D'efèct, elegit en2005, aqueu president se raprochèt dauVeneçuèla bolivarian deHugo Chávez. En2008, Honduras jonhèt ansin l'Aliança Bolivariana per leis Americas (ALBA). Inquieta, l'oligarquia organizèt un còp d'estat per reversar lo president lo 28 de junh de2009. L'operacion, sostenguda perWashington, permetèt d'expulsarManuel Zelaya e de lo remplaçar per un president pus favorable ais interès de l'elèit economic. Puei, en2010, d'eleccions novèlas permetèron l'eleccion dau conservatorPorfirio Lobo a l'eissida d'un escrutinh non reconegut per la màger part de la comunautat internacionala.
Lo territòri d'Honduras es montanhós (punt culminant,Cerro Las Minas, amb2 865 m d’altitud), amb d’estrechas planas litoralas e un litoral accidentat: a la còsta caribenha s'obrís lo gòlf d'Honduras e l'estanh de Caratasca, e a la còsta de l’ocean Pacific i a lo gòlf de Fonseca. Apertenon tanben a Honduras las nomenadasIslas de la Bahía (Roatán, Guanaja e d'autras). Lo clima vària desubtropical dins las tèrras bassas fins a temperat dins las montanhas.
↑Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana. clo-occitan.com, p. 108, 126. «La màger part dels dialèctes occitans fan totjorn l’elision davant h- perque esuna letra totjorn muda: la baia d’Hudson, la batalha d’Hastings, las òbras d’Hergé,l’economia d’Honduras.»
