Lodioxid de carbòni (CO2) es un gas sens color, ni odor ni sabor, format naturalament per l'oxidacion totala delcarbòni, que resulta dirèctament de la combustion de matèria organica o de combustibles fossils e del metabolisme dels èssers vius.
Lo CO2 es utilizat per l'anabolisme delsvegetals per produire labiomassa a travèrs lafotosintèsi, processus qui consistís areduire lo dioxid de carbòni per l'aiga, gràcia a l'energia luminosa recebuda delsolelh e captada per laclorofilla, en liberant d'oxygèn per produire d'òsas, e d'en primièr deglucòsa per locicle de Calvin. Lo CO2 es liberat, a travèrs locicle de Krebs, per locatabolisme de lasplantas, delsanimals, delsfungi (mycètas, ocampairòls) e delsmicroorganismes. Aquel catabolisme consistís especialament aoxidar loslipids e losglucids en aiga e en dioxid de carbòni gràcia a l'oxigèn de l'aire per produire d'energia e de poder reductor, sos forma respectivament d'ATP e deNADH + H+. Lo CO2 es per consequent un element fondamental delcicle del carbòni sus nòstra planèta. Es tanben produit par lacombustion de lasenergias fossilas coma locarbon, logas natural e lopetròli, e per la de totas las matèrias organicas en general. Es un sosproduit indesirable dins los processus industrials a granda escala. Un exemple es la produccion d'acid acrilic qu'es produit dins una quantitat de mai de cinc milions de tònas per an. L'escomesa dins lo desvolopament d'aqueles procediments es de trobar un catalisador e de condicions de procediments apropriadas que maximizan la formacion del produit e minimizan la produccion de CO2[1],[2],[3],[4]. De quantitats significativas de CO2 son an mai deslargadas per losvolcans e autres fenomènsgeotermics coma losgueisèrs.
En setembre de2016, l'atmosfèra terrèstra ne conteniá a une concentracion de401 ppmv (parts per milion en volum), siá 0,0401 %[5]. En 2009, aquela concentracion atenhiá precisament386 ppmv[6], contre solament283,4 ppmv en 1839 d'après las caròtas de glaç prelevadas dins la region delcap Poinsett enAntartida[7], siá una aumentacion globala d'aperaquí 42 % en177 ans[8]. En2017, amb405 ppm, despassèt un taus pas jamai atenh dempuèi800 000 ans[9].
Lo CO2 es ungas d'efièch de sèrra plan conegut, transparent enlutz vesedoira mas absorbissent dins lo domeniinfraroge, de sòrta que ten a blocar la reemission vèrs l'espaci de l'energia termica recebuda pel sòl sos l'efièch delraionament solar ; seriá responsable de 26 % de l'efièch de sèrra a l'òbra dins nòstra atmosfèra (lavapor d'aiga n'assegurant 60 %) ont l'aumentacion de sa concentracion es responsable delrescalfament climatic constatat a l'escala de la Tèrra dempuèi los darrièrsdecennis del sègle XX. En mai, l'acidificacion dels oceans resultant de la dissolucion del dioxid de carbòni atmosferic va comprometre la subrevida de nombroses organismes marins.
↑Lo taus de CO2 atmosferis esperat a la fin del sègle XXI es estimat entre540× 10970ppmv segon las simulacions retengudas (modèl ISAM e modèl Bern-CC) : (en)United Nations Environment Programme (UNEP) – Third Assessment ReportClimate Change 2001, « Climate Change 2001: Working Group I: The Scientific Basis – Chapter 3. The Carbon Cycle and Atmospheric Carbon Dioxide », Executive Summary
