Locomunisme es un sistèmaeconomica e sociau basat sus la mesa en comun dei bens e dei servicis e lor distribucion entre lei diferenteis individús en foncion de sei besonhs. Eissit de correntsfilosoficsutopics apareguts durant l'Antiquitat e l'Edat Mejana, lo comunisme conoguèt una evolucion majora durant lo sègle XIX amb lei trabalhs deKarl Marx e deFriedrich Engels durant laRevolucion Industriala e l'emergéncia daucapitalisme modèrne. Prepausant de metòdes d'analisiempiric e un programa clar per l'instauracion d'una societat comunista, inspirèron la màger part dau movement comunista a partir de la fin dau sègle XIX. En1917-1918, de partisans daumarxisme prenguèron lo poder enRussia e fondèron l'URSS. Aquò entraïnèt una confrontacion amb lei paíscapitalistas durant la màger part dau sègle XX. Pasmens, lo comunisme sovietic i foguèt batut e descreditat en causa dei reviradas e deicrimes dau regim e de seis aliats. En1991, l'afondrament de l'URSS marquèt la desfacha dau movement comunista marxista e lo comunisme, en generau, es intrat dins un periòde de declin.
Existís diferentei tendàncias au sen dau comunisme. Lo destriament principau es basat sus la plaça de la pensada marxista. Lei movements marxistas (leninisme,maoïsme...) son dominats per la necessitat d'organizar la classa obriera per organizar una revolucion permetent de prendre lo poder. Puei, un periòde dedictatura dau proletariat dèu menar a una societat comunista. Lei trabalhs deMarx e d'Engels prepausan un ensemble d'otís d'analisi per organizar aqueu procès coma lomaterialisme dialectic. Dempuei la disparicion de l'Union Sovietica, quauquei país continuan de se revendicar d'aquela pensada comaChina,Vietnam òCuba. Lei corrents non marxistas son fòrça divèrs e son sovent eissits de tradicions religiosas ò indigènas. Influents avans lo desvolopament dau marxisme, son venguts fòrça marginaus. Pasmens, conoisson una certana popularitat dins quauquei país
L'organizacion actuala de certanei societats primitivas sembla de confiermar la teoria daucomunisme primitiu. Pasmens, en causa de l'impossibilitat de trobar de documents dirèctes sus lei mòdes de vida dau periòde, aquelaipotèsi es impossible de demostrar. De mai, per la meteissa rason, la question de sa difusion vertadiera dins lo mondepreïstoric es tanben impossibla de resòuvre .
EnChina, l'existéncia de plusors teoriaspoliticas precomunistas es atestada a partir dausègle IV avC. Lei pus ancianas son liadas autaoïsme e aubodisme e pòdon s'observar dins leis escrichs deMencius (vèrs380-289 avC) ò deZhuangzi (vèrs369-288 avC). D'efiech, lei dos òmes depintan una societat comunautària que forma un meteis grop e qu'ignora lo poder dau prince. Puei,Tao Yuanming (365-427) presentèt tanben dins son òbra un país imaginari organizat segon de principis similars, idèa egalament exprimida per lo ministre reformatorWang Anshi (1021-1086) durant loperiòde Song.
En parallèl, divèrsei revòutas païsanas prepausèron la mesa en plaça d'idèas protocomunistas. La pus vièlha es probablament aquela deiTurbants Jaunes (184-205[1]). Pasmens, d'autreis insureccions durant l'Edat Mejana veguèron de temptativas de redurre leis inegalitats segon de principis de mesa en comun dei bens de la comunautat. Puei, au sègle XIX, aguèt luòc laRevòuta Taiping (1851-1864) qu'entraïnèt la creacion d'unEstat organizat segon de principis d'egalitatcrestians e comunautaris. Dins aquò, totei aquelei movements foguèron vencuts per leis autoritats, çò que limitèt generalament l'amplor dei reformas.
De fenomèns similars pòdon s'observar dins l'istòria d'autrei paísasiaticas comaVietnam òPèrsia. Per exemple, dins l'Empèri Sassanida, lo movementmazdaquista opausèt a la societat decastas tenguda per loclergatmazdeïsta[2] un modèl de societatpacifica centrada sus l'ajuda ai necessitós. Per aquò, son fondator,Mazdak (†524 ò528), suggeriguèt d'abolir loclergat organizat, de confiscar una partida dei richessas deis abitants pus amonedats e, benlèu, d'abolir laproprietat privada e de metre en plaça una mesa en comun dei bens. Leimazdaquistas foguèron durament reprimits entre524 e529 mai certanei grops subrevisquèron fins au sègle XIV[3].
Còpia d'un bust dePlaton de la fin dau sègle IV avC.
EnEuròpa, quauqueifilosòfs grècoromans assaièron de descriure una societat ideala ò unaedat d'aur. Lei pus famós sonIppodamos (498-408 avC) ePlaton (428-348 avC) que prepausèron un modèl egalitari e comunautari dins seis escrichs. Pasmens, i mantenguèron l'existéncia de l'esclavatge. Ausègle II avC,Nabis, rèi d'Esparta de207 a192 avC), eAristonicos, rèi dePergam de133 a130 avC, assaièron de fondar una cituat perfècta gràcias a l'adopcion de reformas radicalas coma la reorganizacion de laproprietat ò la liberacion d'esclaus. Pasmens, se turtèron a d'oposicions militaras fòrtas de part de sei vesins ò deRoma.
Ausègle I apC, locristianismeprimitiu aguèt un caractèr egalitari comunista. En particular, lei bens dei premierei comunautats èran mes en comun e lo produch dei vendas realizadas èra partejat segon lei besonhs de cada membre. De mai, de preocupacions socialas importantas marquèron la vida d'aquelei crestians primitius coma o mòstra l'integracion de pensaments sociaus dins la doctrina de laGlèisa antica ò lo desvolopament rapid deimonastèris.
Durant l'Edat Mejana, l'islam foguèt a l'origina de plusors movementsegalitaristas. D'efiech, l'islam primitiu, coma locristianisme, èra organizat a l'entorn d'una comunautat d'individús relativament egaus entre elei eMaomet critiquèt la richessa. Puei, au mens dos ensembles de tradicions egalitàrias apareguèron. La premiera foguèt losofisme, una visionmistica de l'islam en favor de la comunautat de bens. La segonda foguèt una tendància daukharijisme. En particular, a la fin dausègle IX, un grop d'esclaus convertits a aquela branca de l'islam serevoutèt enMesopotamia e fondèt un estat egalitari dins la region deBasra. Aquela insureccion comencèt en869 e foguèt desfacha en883 a l'eissida d'unaguèrrasaunosa qu'accelerèt lo declin de la poissançaabbassida.
EnEuròpa, l'idèa d'utopia influencièt lo trabalh d'una partida de l'elèitumanista a partir dei sègles XV e XVI. Lo tèrme vèn de l'òbral'Utopia publicat en1516 perThomas More (1478-1535). Dins aquel obratge, depintèt una societat ideala organizada segon lo principi de la comunautat de bens. Puei, au començament dau sègle XVII, en1602, lo mongeitalianTommaso Campanella imaginètuna Ciutat dau Soleu caracterizada per un sistèma politica d'inspiracion comunista edeïsta. Un tau projècte comunistareligiós inspirèt l'organizacion dei reduccionsjesuistas deParaguai qu'existiguèron de1612 a1768.
En despiech d'aquela revirada, una evolucion importanta aguèt luòc durant aqueu periòde amb la fondacion d'una protopartit politic perGracchus Babeuf (1760-1797). Considerat perMarx coma lo premier partit comunista vertadier, son movement s'organizèt per preparar, dins la clandestinitat, una insureccion destinada a prendre lo poder en vista d'instaurar unadictatura provisòria per perseguir e acabar larevolucion. L'objectiu èra la constitucion d'una comunautat « de bens e de tradicions ». Dins aquò, son movement foguèt reprimit en1796 après la revirada d'un temptativa de còp d'Estat eBabeuf executat.
La Revolucion Industriala e lo desvolopament dau capitalisme
Lo desvolopament daucapitalisme durant laRevolucion Industriala dau sègle XIX aguèt de consequéncias majoras sus l'idèa comunista. D'efiech, l'industrializacion entraïnèt rapidament l'aparicion d'una classa d'obriers tocats per la pauretat. Dins lo corrent deisans 1820, d'experiéncias comunautàrias aguèron luòc au sen d'aquela classa a l'iniciativa d'utopistas coma l'industriauRobert Owen (1771-1858) ò lofilosòfÉtienne Cabet (1788-1856). La màger part d'aquelei projèctes mau capitèt mai inspirèt plusors pensaires e lei reflexions sus lo comunisme s'inscriguèron desenant dins lo quadre de l'industria e de laclassa obriera.
Loblanquisme marquèt una rompedura importanta amb lo comunismeutopic epacific de la premiera partida de laRevolucion Industriala. De mai, permetèt de pausar la question dau cambiament sociau. Ansin, lei « comunistas » se prononcièron en favor d'una transformacion radicala de la societat e de son organizacion politica. Lei « socialistas » s'interessèron gaire a la forma daugovèrn mai revendiquèron una transformacion sociala[6]. La natura organizada dau blanquisme entraïnèt tanben una separacion amb l'anarquisme, corrent precisat vèrs1840 per leis escrichs dePierre-Joseph Proudhon (1809-1865).
Dins lo corrent deisans 1840, dosfilosòfsalemands,Karl Marx (1818-1883) eFriedrich Engels (1820-1895) foguèron a l'origina d'un important trabalh teoric qu'aguèt una influéncia majora sus l'ensemble dau movement comunista. Resumit dinslo Capitau publicat en1867, lei dos òmes prepausèron un metdeempiric basat sus lomaterialisme per descriure lo foncionament daucapitalisme e explicar l'origina deis inegalitats e l'alienacion engendradas per aqueu sistèma. Per liberar l'èsser uman, tracèron lei linhas generalas d'un programa per anar de la societat vèrs un regim comunista. Segon elei :
unadictatura provisòria, dicha « dictatura dau proletariat », serà necessària per establir una societat comunista après la presa dau poder per lei revolucionaris.
Leis otís d'analisi desvolopats dins aquel obratge, coma lomaterialisme dialectic eissit de ladialectica deHegel (1770-1831), participèron fòrça a l'aparicion de lasociologia modèrna. De mai, l'usatge de l'empirisme donèt una dimensionscientific au comunisme marxista que li donèt un atrach important au sen dau movement comunista internacionau. Pauc a pauc, leis autrei corrents dau comunisme foguèron qualificats « d'utopistas » e declinèron.
Una autra particularitat dau trabalh deMarx e d'Engels es l'inscripcion dau comunisme dins l'ateïsme. D'efiech, perMarx, lareligion es un instrument dau mantenement de l'òrdre capitalista. Aquò es una rompedura importanta amb lo comunisme utopic formulat per de pensairescrestians. Menaçada per lo desvolopament daumarxisme, laGlèisa Catolica venguèt ansin un adversari acarnat dau comunisme.
Lo desvolopament de l'influénciamarxista au sen dau movement comunista aguèt luòc durant la segonda mitat dau sègle XIX. Aqueu periòde foguèt marcat per la revirada de laComuna de París en1871. Causada per la desfachafrancesa de1871 e per lei dificultats socialas dau pòbleparisenc, aquela insureccion foguèt subretot sostenguda per leis artesans independents de la vila. Pasmens, d'obriers participèron tanben e lo govèrn de la Comuna foguèt dominat per divèrsei tendàncias comunistas erepublicanas radicalas.
La repressionsaunosa de la Comuna entraïnèt l'emergéncia dau movement « sociaudemocrata », constituït per lei comunistas desirós de formar d'alianças amb de movementsdemocratas.Marx eEngels acceptèron aquela evolucion que conoguèt una popularitat importanta enAlemanha a l'entorn deWilhelm Liebknecht (1826-1900) e deFerdinand Lassalle (1825-1864). EnFrança, lei partisans deJules Guesde (1845-1922), pus radicaus, acceptèron tanben de participar a la vida politica. Puei, en1898, aquela tendància a l'union entre lei revolucionaris pus radicaus e lei reformators donèt naissença auPartit Obrier Sociaudemocrata de Russia (POSDR).
Tre sa creacion, loPOSDR foguèt confrontat a una repression acarnada de part deis autoritats imperialasrussas. Aquò entraïnèt de debats sus l'estrategia daupartit e de crisis intèrnas recurrentas entre lei diferents correntsrevolucionarisrus. En particular, l'evolucion dei sociaudemocratas vèrs lo reformisme entraïnèt de desacòrds importants amb lei radicaus menats perVladimir Ilich Ulianov (1870-1924). SubrenomatLenin, aqueu darrier definiguèt unaestrategia per adaptar lomarxisme au contèxte rus e a una presa dau poder.
Dichmarxisme leninisme, lo programa deLenin èra basat sus l'organizacion d'unpartit clandestin de revolucionaris « professionaus » capables de suscitar una insureccion populara e de'n prendre lo contraròtle. Fondat après una scission dauPOSDR, lo partit bolchevic foguèt l'otís d'aqueu procès e leis eveniments revolucionaris rus de1917 li permetèron de prendre lo poder. Après unalònga guèrra civila que durèt fins au començament deisans 1920, lei bolchevics gardèron lo poder e poguèron organizar lo premierEstat comunista modèrne. Gràcias a aqueu succès, loleninisme venguèt una nòrma per leis autrei movements comunistas e o demorèt durant la màger part dau sègle XX.
De1917 a1991, lo movement comunista foguèt centrat sus l'Union Sovietica fondada bolchevics. D'efiech, lo país venguèt una superpoissança capabla de sostenir e d'organizar la lucha dei comunistas presents dins lo rèsta dau mond. Ansin, lo desvolopament dau comunisme durant lo sègle XX s'inscriu dins l'encastre de l'istòria de l'URSS e de sa confrontacion amb lei poissançascapitalistas.
De la Revolucion d'Octòbre a la Segonda Guèrra Mondiala
A partir de1919, lei bolchevics prenguèron lentament l'avantatge còntra leis armadas blancas e poguèron assaiar d'estendre la revolucion dins d'autrei país. Per aquò, foguèt fondada laIIIa Internacionala encargada de coordenar l'activitat dei partits comunistas. Pasmens, leis insureccions enAlemanha e enOngria foguèron desfachas. Ansin, l'URSS demorèt l'unic país comunista dau mond. La situacioneconomica èra tanben marrida en causa dei destruccions e dei requisicions liadas a l'esfòrç de guèrra.
Menaçat per plusors insureccions, logovèrn deLenin foguèt donc obligat d'aplicar un programa pus liberau (laNEP) per facilitar la reconstruccion. Aquò donèt de resultats positius mai suscitèt de tensions au sen dau movement bolchevic, rapidament agravadas per lamalautiá dau cap bolchevic. Lo conflicte per sa succession opausèt principalamentTrotski eEstalin. Dispausant dau sostèn dauPartit, lo segond eliminèt metodicament seis adversaris e venguèt lo cap unic de l'URSS en1928.
La politica d'Estalin se caracterizèt per sa volontat de crear unaindustria pesuca permetent au país de venir una poissança mondiala capabla de se protegir còntra lei poissanças capitalistas. Per aquò, ordenèt lacollectivizacion fòrçada de l'agricultura per trobar lei sòus necessaris au finançament de son programa industriau. Se turtèt a una viva resisténcia dei païsans que menèt a la mesa en plaça d'un sistèma fòrça repressiu que son apogèu foguèt lei Grandei Purgas deis ans 1936-1938. L'agriculturasovietica intrèt dins una crisi lònga que durèt fins a la disparicion dau país. En revènge, l'URSS venguèt una poissança industriala de premier òrdre, capable de resistir a l'ataca de l'Alemanha Nazi en1941. Pasmens, aperaquí 9 milions de personas moriguèron dins de camps de trabalh ò en causa defaminas. Lo culte de la personalitat d'Estalin afebliguèt tanben la capacitat d'innovacion dau movement comunista.
De la Segonda Guèrra Mondiala a la repression de la Prima de Praga
Dins aqueu contèxte, l'estalinisme demorèt la nòrma fins a lamòrt de son fondator en1953. D'efiech, après una brèva guèrra de succession,Nikita Khrushchov decidèt de liberalizar lo regim sovietic. Per aquò, condamnèt publicament certaneis aspèctes de l'estalinisme coma lo culte de la personalitat. Reduguèt tanben l'intensitat de la repression e laissèt una certana autonòmia a cada país per definir son camin vèrs lo comunisme. Dins aquò, reformèt pas l'economia sovietica e demeniguèt pas l'importància dei servicis de seguretat. Enfin, entre lei país comunistas aliats, tota contestacion de l'egemonia deMoscòu entraïnèt una repòsta sovietica (repression de l'insureccion de Budapèst en1956, rompedura sinosovietic en1962...).
Lei periòdesKhrushchov (1956-1964) eBrezhnev (1964-1982) correspondon a l'apogèu dau comunisme internacionau amb lei capitadastecnologicas de l'URSS, l'extension territòriala deis esfèras d'influéncia sovietica e chinesa e la multiplicacion deiguerilhas comunistas dins lei país aliats au blòt capitalista menat per leisEstats Units. EnEuròpa Occidentala, lei partits comunistas locaus agantèron de resultats electoraus fòrça importants, especialament enItàlia e enFrança.
Se lo periòde deis ans 1960-1970 paréis victoriós per lo movement comunista, de signes de declin èran a aparéisser. EnURSS e dins lo blòt orientau, lo teissutindustriau foguèt pas pron modernizat e l'agricultura retrobèt jamai son nivèu de produccion de1928. En parallèl, la rivalitat militara amb leisEstats Units necessitèt de concentrar de ressorsas mai e mai importantas vèrs la defensa au detriment d'autrei sectors. De mai, dins lo rèsta dau monde, l'aplicacion dau comunisme enChina perMao Zedong entraïnèt de faminas grèvas que tuèron entre 30 e 50 milions de personas. Pasmens, lei dos eveniments qu'entraïnèron una crisi d'imatge major foguèron l'esquichament de laPrima de Praga per leiSovietics en1968 e lo genocidi menat enCambòtja per leiKhmers Roges, un movement d'inspiracion maoïsta.
Au nivèuideologic, la repression dau periòdeestalinian empediguèt lo movement comunista d'identificar leis evolucions socialas de la fin dau sègle XX coma l'aparicion dauneoliberalisme ò la crisi environamentala. Incapable de trobar de solucions novèlas, laissèt lo camp liure a seis adversaris e l'audiéncia dei partits comunistas demeniguèt en Occident, enAmerica dau Sud ò dins lo monde arabi. Enfin, militarament, l'URSS s'encalèt enAfganistan dins una guèrra malaisada còntra deguerilhasislamistas sostengudas perPaquistan e leisEstats Units d'America.
A la fin deisans 1980, aquela crisi s'agravèt amb una multiplicacion dei contestacions popularas dins lei país daublòt de l'Èst. Au poder a partir de1985,Mikhaïl Gorbachov assaièt de reformar l'URSS mai sei mesuras accelerèron la volontat de cambiaments dei populacions. En1988-1989, lei regims comunistas d'Euròpa Centrala s'afondrèron. Puei, la crisi se propaguèt enUnion Sovietica. En1991, plusors republicas quitèron l'Union entraïnant la dissolucion dau país en decembre.
Dempuei la casuda de l'URSS, lo comunisme a conegut doas evolucions. EnRepublica Populara de China, s'es mantengut au poder un partit comunista favorable a de reformas d'inspiracionliberala. Aquò a menat a la formacion d'un regim originau mesclant locapitalisme neoliberau e lonacionalismechinés a una basa marxista leninista. Pasmens, dins lei fachs, lo sistèma politic chinés es relativament alunchat dei principis d'egalitat e delibertat edictats per lo movement comunista. Leis autrei país qu'an gardat un regim comunista (Cuba,Vietnam,Laos...) semblan de seguir aquela evolucion a un ritme pus lent.
Dins lo rèsta dau monde, lei movements comunistas declinèron fòrça durant leisans 1990-2000. Per exemple, enItàlia, loPartit Comunista Italian dispareguèt en1991 après un vòte de sei sòcis. Lomarxisme leninisme i es desenant un corrent marginau e minoritari. Pasmens, aquela disparicion a permés l'aparicion de corrents comunistas novèus, generalament inspirats per lo comunisme utopic dau sègle XIX e per l'ecologiapolitica. De mai, leis otís d'analisi daucapitalisme descubèrts perMarx eEngels demòran d'actualitat. L'exemple pus conegut d'aquelei movements es probablament lozapatismemexican a l'origina d'unEstat comunista rurau enChiapas.
La definicion dau tèrme « comunisme » varia segon lei luòcs e leis epòcas. Sa definicion pus simpla designa un sistèmapoliticegalitari basat sus la mesa en comun dei bens e lor reparticion segon lei besonhs de cada individú. La supression de l'Estat e deiclassas socialas es tanben sovent citada coma una caracteristica majora dau comunisme. L'objectiu d'una tala societat es de permetre l'expression individuala de cada persona.
L'aplicacion concrèta d'aquelei principis es a l'origina de la diversitat dei definicions. D'efiech, segon lo contèxteistoric, la mesa en comun dei bens – e de servicis dins lei definicions pus modèrnas – pòu prendre de formas fòrça diferentas. Per exemple, dins la societat modèrna, aquò es sovent traduch per unanacionalizacion ò unasocializacion dei companhiás pus importantas e dei ressorsas naturalas. En revènge, dins una societatagricòla pauc desvolopada, lo partiment dei bens pòu se limitar a aqueu deisotísagricòlas laissant a cada païsan lo suenh de cultivar sei tèrras. Lodrech deproprietat es donc sovent limitat dins lei país comunistas. Enfin, se fau nòtar de diferéncias importantas dins la reparticion de la produccion car l'identificacion dei besonhs individuaus es un problema malaisat. Lei regims comunistas an ansin totjorn prepausat de programas sociaus ambiciós.
Loleninisme es un ensemble deteorias e de practicas definidas perLenin. Es una adaptacion concrèta daumarxisme destinada a assegurar la conquista dau poder per lei comunistas e la transformacion de la societat. Dins aquela concepcion, lopartit comunista a un ròtle fondamentau coma instrument de direccion e d'organizacion de la lucha dauproletariat. En particular,Lenin inventèt lo concèpte de partit revolucionari modèrne format d'un elèit ben format d'especialistas de larevolucion.
Après lamòrt de son fondator, loleninisme foguèt desvolopat perEstalin que l'adaptèt a sei besonhs per assegurar son poder. Institucionalizèt ansin de directivas provisòrias presas durant laGuèrra Civila Russa, çò que li permetèt de bastir unestat fòrt,burocratic ecentralizat dirigit per lo cap dau partit. En parallèl, metèt en plaça lo culte de sa personalitat e reprimiguèt totei seis adversaris. Dichestalinisme, aqueu corrent foguèt condamnat en1956 perNikita Khrushchov.
Loleninisme es uei encara aplicat au sen dei país comunistas eissits de laGuèrra Freja comaVietnam. Dins lo rèsta dau monde, es pauc influent.
Lomaoïsme es una autra forma de marxisme « concrèt » definida perMao Zedong. Centrat sus lomaterialisme, dòna una gròssa importància a ladialectica e a l'empirisme. D'efiech, segonMao, l'istòria es lo resultat de contradiccions multiplas (entre lo pòble e laborgesiá, entre diferentei faccions dau pòble... etc.). L'experiéncia i es donc considerada coma l'unic metòde per trobar la veritat e sembla possible d'accelerar l'istòria gràcias a de transformacions socialas, economicas e politicas radicalas. L'aplicacion daumaoïsme enChina foguèt donc caracterizada per l'organizacion de campanhas d'amplor per modernizar lo país coma loGrand Bomb en avans ò laRevolucion Culturala. Lomaoïsme aguèt un prestigi important dins lo monde durant leis ans 1960-1970. Pasmens, la revirada murtriera dei projèctes politics deMao e son adopcion comaideologia per deguerilhas fòrça saunosas (Khmers Roges,Sendier Luminós...) o descreditèron fòrça. Uei, inspira quauquei movements marginaus.
Lotrotskisme es un ensemble deteorias e d'aplicacions concrètas desvolopadas perTrotski e laIVa Internacionala. Es un corrent en partida construch en reaccion ai principis més en plaça perEstalin. Foguèt l'objècte d'una repression viva enURSS. A l'origina, es un derivat dauleninisme que considèra necessari lo renfòrçament dau partit. Pasmens, s'opausa au desvolopament de la burocràcia e es en favor de l'observacion de règlasdemocraticas au sen dau partit. De mai, es pusinternacionalista. Maugrat l'ostilitat d'Estalin e dei partits comunistas fidèus aMoscòu, lotrotskisme subrevisquèt. Uei, inspira quauquei partits comunistas minoritaris.
Existís d'autrei corrents comunistasmarxistas. Correspondon generalament a l'aplicacion dau comunisme dins un país donat per un partit comunista locau durant laGuèrra Freja :
lotitisme, fondat perTito enIogoslavia, èra influenciat per la question deinacionalitatsbalcanicas e per una forma d'autogestion (limitada per lo contraròtle dau Partit) dins lei companhiás. Popular en causa dei succès economics enregistrats perIogoslavia fins ais ans 1970, dispareguèt amb l'afondrament dau país.
lojuche es una aplicacion particulara daumarxisme leninisme enCorèa dau Nòrd. Dins aquela ideologia, lomarxisme es un otís de modernizacion dau país destinat a assegurar sonindependéncia còntra lei poissanças susceptiblas de la menaçar. Pasmens, es subordinat au nacionalisme nòrd-corean e ai règlas d'inspiracion monarquista que regisson la succession a la direccion dau país.
logramscisme es una vision eterodòx definida perAntonio Gramsci (1891-1937). Es caracterizada per de desacòrdis ambMarx sus lo sens de l'istòria e sus lo ròtle deis intellectuaus e dei mitansartistics. Son estacament auleninisme es l'objècte de debats.
Lei corrents comunistas non marxistas son fòrça divèrs. Marginaus dins lo mond modèrne, foguèron fòrça influents durant lo sègle XIX e pòdon encara inspirar lo foncionament de certanei comunautats coma lei comunaszapatistas deChiapas. Lei movements modèrnes :
presentan de diferéncias majoras amb lei corrents marxistas coma l'abséncia d'otís teorics desvolopats, l'influéncia deireligions ò dei crèires tradicionaus, uninternacionalisme limitat e un refús de l'usatge ofensiu de la violéncia.
favorizan sovent l'usatge de la democracia dirècta.
son inscrichs dins de consideracions environamentalas e favorizan sovent un mòde de vida rurau.
Fotografia de trabalhaires fòrçats enURSS en1932. Lo trabalh fòrçat èra una pena frequenta prononciada còntra leis adversaris dau regim estalinian.
Lo comunisme es l'objècte de plusors criticas. La màger part se concentra sus lomarxisme e sei derivats. Au nivèuteoric, lo debanament dau procès revolucionari descrich perMarx es fòrça atacat en causa de sa fasa dedictatura dau proletariat qu'es considerat coma perilhosa per la societat. D'efiech, per mai d'unfilosòf ò d'un òme politic, aquela fasa pòu aisament se transformar endictatura « tradicionala » car l'equilibri dei poders es mau organizat dins leis escrichs comunistas. L'ateïsme e l'internacionalisme revendicats per lomarxisme son tanben durament condamnats per lei podersreligiós ònacionalistas.
Pasmens, lei criticas principalas dau marxisme vènon de son aplicacion concrèta per lei país insipirats per lei modèlssovietics òchinés. De pensaires comaCornelius Castoriadis (1922-1997) mostrèron dins lo corrent deis ans 1960-1970 lo ròtle negatiu de laburocràcia, assimilabla a una classa dirigenta novèla. Lei catastròfas entraïnadas per lei decisions de mai d'un regim son tanben una fònt majora de denonciacions (Grandei Purgas, faminas de lacollectivizacion de l'agriculturasovietica, faminas entraïnadas per la desorganizacion de l'economia chinesa durant lo periòdeMao Zedong... etc.). Una partida importanta d'aqueleis atrocitats es desenant considerada coma crime còntra l'Umanitat, compres per la màger part dei movements comunistas actuaus.
Regardant lo comunisme en generau, lei doas criticas majoras son centradas sus lei questions de laproprietat e de l'individú. La premiera s'interessa ai limitacions daudrech de proprietat prepausadas per lei movements comunistas. D'efiech, semblan en contradiccion amb lei drechs fondamentaus reconeguts per lei tèxtes que definisson leidrechs de l'Òme. Per la segonda, lei partisans dauliberalisme critican la manca de reconoissença dau trabalh individuau e l'abséncia d'iniciativa personala au sen de la societat comunista.
↑Per la seguida, durant l'Edat Mejana, lo tèrme « mazdaquista » foguèt utilizat per designar tot individú copable de professar d'idèas « subversivas ».
↑Pasmens, leidiggers, d'esquatairescrestians que fondèron de comunautatsagricòlas pichonas, èran pauc organizats. Son movement es donc tanben una forma primitiva d'anarquisme.
↑Voltaire publiquèt pas la version integrala dau testament. D'efiech, dins lei passatges pus radicaus,Meslier se declarava en favor de l'assassinat dau rèi e de la destruccion de lareligion.
↑Dins lei fachs, la separacion foguèt lònga e lo tèrme « socialista » es totjorn aplicat a de movements comunistas.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
