Eretèr de possessions ibericas e americanas per la soa mair Joana la Hòla e de las possessions Borguinhonas e deusPaís Baishs peu son pair Felip lo Bèth, que ho elegit Emperaire deu Sant Empèri Roman Germanic en bastir atau la màger poténcia d'Euròpa (l'empèri on "lo sorelh non se cocha pas jamei").
Despossedit de Borgonha devath la dominacion francesa e provesit d'ua puishança tròp miaçanta per França, que ho lo gran rivau deu reiFrancés Ièr de França ; amassas que's combatèn, enter autes conflictes, au cors de lasGuèrras d'Itàlia. Qu'ei dens aqueth contèxte diplomaticament tienut qui perdó tot espèr de tornar Navarra au son reipaulin :Enric II de Labrit.
Carles Quint que ho tanben confrontat a la gessida de la Reforma dens las soas possessions. Qu'ensagè a la debuta de trobar un apasiment e un acòrd enter catolicisme e Reforma shens s'i escàder e, arron, de's hicar dens ua posicion de repression contra lo protestantisme. Que ho totun tanben en conflicte diplomatic dab lo Papa e las soas hòsts que cometèn loSac de Roma abans de reconcilià's e d'estar coroat Emperaire per l'eretèr e sant Pèir.
A la fin de la soa vita que's retiè dehens lo mostièr de Yuste en bèth deishar lo son tròn au son hilhFelip II d'Espanha (qui aquesore en mei de la posseion pairaus, de Portugau e d'Anglatèrra - per sa hemna).
