Boris Vian (nascut a Vila d'Avray idemVille-d'Avray, Sèina e Oise, araNauts de Sèina lo10 de març de1920, defuntat d'uninfart sobte e letal, folzejat, lo23 de junh de1959 aParís,França) es un escrivan (romancièr, novelista, poèta, autor de cançons, dramaturg, libretista d'opèra, cronicaire, ensagista, critic, traductor e autor de lenga anglesa), inventaire de neologismes acceptats per la societat, umorista, cantaire (sovent politicament engatjat), musician (trompetista dejazz e jogaire decornet), scenarista de cinèma e actor, pintre, engenhaire de l'Escòla Centrala, inventaire, noctambul santgermanopratenc, glòria delTout Paris, conferencièr, çò es un òme Protèu, epatafisician,Grand Satrap de l'Òrdre, ePornoscriptor e ca, un òme d'engèni màger, arquièr multicòrdas, ungèni, francés.
Ne serà per un vèspre orràs Clar, caud, perfumat, sensual e morirai del poiriment De d'unas cellulas pauc conegudas Ne morirai d'una camba desrabada Per un ratàs gigant sortit d'un traucàs gigant Ne morirai de cent copaduras Me ne serà lo cèl tombat dessús Qu'aquò se trenca coma una vitra pesuga Ne morirai d'un resclac de votz Que me ne foradarà ausidors e aurelhas Ne morirai de blaçaduras sordas Infligidas a las doas oras de matin Per de sicaris indecises e capelats Ne morirai sens me ne mainar Que morissi ne morirai Sebelit jos las roïnas secarudas De mila mètres de coton escrotlat Ne morirai negat dins l'òli de cambiament d'òli Trepejat per d'unas bèstias indiferentas E, just après, per de bèstias diferentas Ne morirai nus o vestit de tela roja O cordurat dins un sac amb de lamas de rasor Ne morirai benlèu sens me calcinar Tot plen de vernís als artelhs Amb de lagremas las mans plenas Amb de lagremas las mans plenas Ne morirai quand descolaràn Mas parpèlas jos un solelh enrabiat Quand a la chut-chut me ne diràn Causas marridas a boca d'aurelha Ne morirai de me véser borrelar los pichons Amai d'òmes estonats e blaimes Ne morirai rosegat viu Per de vèrmes, ne morirai amb las Mans estacadas jos una cascada Ne morirai cremat dins un incendi trist Ne morirai un chic, fòrça, Sens passion, mas amb interès e puèi quand ne serà tot finit Morirai.
Dins los ostals que lai morisson los pichons S'adintra de mond fòrça vièlh S'assetan dins l'entredós Amb la lor cana entre los sius genolhs negres E n'escotan, en tot capejar.
A cada còp que tussís lo pichon Las siás mans s'arrapan als sius còrs E ne fan coma d'aranhassas jaunas E s'esquiça la tos a l'angle de cada mòble En tot s'enlairar, moligassa atal un parpalhon blasit E se truca al plafon pesuc.
Te n'an d'unes risolets vagues E s'aplanta la tos del pichon E las aranhassas jaunas Se pausan, en tot tremolar, Sus las manadas de bois lis De las canas, entre los genolhs durs.
Que puèi, d'un còp mòrt lo pichon Se ne lèvan, amai se'n van endacòm mai...
D'en primièr i pensèt pas l'òm E mastega que mastegaràs Que lèu lèu se ne gasta l'òs E vos dòl, e la carís l'òm L'òm la suènha plen de lanha E per n'èsser de verai garit, Desrabar la vos cal, la vida.
D'escrieure de pouèmas Foguèsse coum abans Ne feriái mai sovent Mas ne soi a me far vièlh A me ne far pro serioset A me ne far consciencioset A me ne far pigrosiet
Cançon dirigida d'en primièr contra l'accion (e las accions, venidoiras, que ja se ne solfinavan e solpre e mitralha futurs...) de l'estat francés enArgeria, que n'èra tot just a mand de debutar la siá guèrra de liberacion nacionala, ne foguèt aicesta cançon tre la siá sortida, un escàndol pels unes mas glòria màger per molts.
En ne refudar atal, en plena actualitat, d'anar tuar depauvres gens, balhava a la societat francesa e d'en primièr parisenca de l'epòca, una dignitat e un coratge sovent perduts en pels meandres meandrasses tan zigazaguejaires, ziziquejaires e d'a vegadas pro torçuts, de lavie parisienne...
Òme public e reconegut (mas pas per totes, que la siá libertatexistenciala fonsala ne fasiá romegar mai d'un...)[1], se n'aprofiechèt d'aicesta posicion amor de s'engatjar dins unacausa rèirebona que fòrça o gausavan o gausèron pas.
N'aguèron pas ni lo fetge ni l'engèni nimai lo còr per çò far.
Ne foguèt sul pic un succès, e lo primièr franc en Boris (d'aquelpaure Boris, que 10 ans aprèp la siá mòrt ne cantarà d'un biais tras que pertocant e pertinent enJean Ferrat, en1969... aprèp un cèrt mai lutecian..., que ne vòl el amb elcremar la Borsa amai lo Panteon...,pour voir si ça tuerait les mythes qui nous dévorent tout du long...) a la tornar cantar, va èsser enMarcel Mouloudji.
Mas d'unes que i a la se degeliguèron pas encara aicesta cançon d'empachaire e entrepachaire de virar redond, ges carrat... (id est una autra dimension de l'òme Protèu...).
Una directritz d'escòla de Montluçon (de vas Montluçon...la nòstra ultima Thule occitana, coma çò li'n diguèt en Micheu Chapduelh) foguèt suspendudaper la vida de tota foncion dins l'administracion publica per aver fach cantar per dos dels sius escolansLe déserteur lo 8 de mai de 1989, per tal de ramentar la capitulacion de l'Alemanha hitleriana lo 8 de mai de 1945.[3]
Lo siu messatge (ja me n'ausissi a craïnar los que la paraulamessatge los fa sul piccacalassar, mas es rire d'una sola gauta, lo rire pèc dels endecats umans...) foguèt pas oblidat que, començat amb la Guèrra d'Argeria, ne foguèt tanben un dels imnes de la resisténcia a laGuèrra de Vietnam o la delGolf de tan marrida membrança, per tot l'encloscatge mediatic que foguèt, e tanben la d'Afganistan... (To be continued... ailàs!)
Tant que i aurà de guèrras e tant que i aurà d'òmes sus Tèrra ...From here to Eternity... ne serà son messatge e totjorn, actual.
Monsur lo President Vos fau ara una letra Que legiretz benlèu Se n'avètz temps e léser Me recebèri uèi Los papièrs de l'armada Per n'anar a la guèrra Davant mècres que ven Monsur lo President La vòli pas cap far Que ne soi ges sus tèrra Per tuar d'innocents Vos vòli ges macar Mas ara o vos cal dire Que ja o decidèri Ieu me'n vau desertar
Que dempuèi que naissèri Se me moriguèt lo papà Se me n'anguèron los frairòts Se me plorèron los pichons La mamà ne patiguèt tant Que ja n'es ela dins lo siu clòt E se ne trufa de las bombas E se ne vira del groüm Quand èri presonièr Me raubèron la femna Me raubèron mon arma E tot lo miu passat Deman e subre d'ora Ieu tamparai ma pòrta Ciao leis annadas mòrtas E per mila camins n'anirai
Quistarai per la miá vida En per las estradas de França D'a Breizh o Elsass entrò Provença E çò li ne dirai al mond Refusatz d'obesir Refusatz de la far Anetz pas a la guèrra Refusatz de partir Se cal balhar de sang Anatz donar lo vòstre Ne sètz bon presicaire Bon sénher President E se me secutatz Prevenètz los gendarmas Que ieu aurai pas d'arma E que poiràn tirar .......en Boris Vian (1954)
Un jorn I aurà quicòm mai que lo jorn Quicòm mai franc que li ne diràn de Jodel D'un quicomet encara, translucid coma l'arcanson Que lo s'encastarem dins l'uèlh amb un gèst elegant I aurà l'auralha, mai crusèl Lo volutin, mai deglende Lo comol, mens sempiternal Lo bauf, que sempre ennevat I aurà lo chalamondre L'iurunini, lo baroïc E tot un plantat d'alanonhas Las oras seràn diferentas Pas parièras, sens resultat Inutil de ne fixar ara Lo detalh precís d'aquò tot Una certitud ne demòra: un jorn I aurà quicòm mai que lo jorn.
es un ès ser u,nic D'un molon d'exemplars pastat Que ne pensa son qu'en ver...me...s amai n'esc riu son k hein mu si k Sub re de sic ut s di vèrs es de rog es a mai de verd s mas tos te mp s ma g ni fi qu és.
____________________________________
fO GUeSSI POU E TO
Fou gue ss i pou et o sari ai ibr ou nho aur i ai un na s rou j un a gran da bos t ia que l ai fou tria i ma i de ce nt on net s on temp ila ri ai mou nobr con plait t _______________________________________________________
UN ÒM NUSADET CAMINAVA
Un òm nusadet camin a va Amb l'ab it en ma ns L'ab it en ma ns Es be n lè u pa s ma l in Ma s sa m fe r ir e L' ab it al am ai n La bi ta l a ma in aiaiaiaiaiaiai
Vòli una vida en forma d ar et Su s un as i et b la va al fo ns du na da qu os so let on vo li un av id en fo rm de sor ra di ns de ma ns en forma de pan verd o de cruga en forma da savata mòla en forma de faridondaina de ramonaire o de l il lac de teera plena de calhaus de perruquièrr salvatge o d'edredon fol voli una vida en forma de te e lai mas na i pas ja ma i pro ne soi pas jamai content.
Un de mai Un sens rason Mas perque los autres Se plantejan-ti lou perdequé delhs autres Li ne tornan res ponça ambe los mots dels auts De qué ne far autre qu'esc ri u re, los autres ne t ran talh e ja r mai ne tor na r díser ne torn a r cerc ar t orna r rec er car a ma i pa s trob a r se ne far cag a r a mai se ne dir d'arre n no n serv eish Que valdriá melhor se ga(sa)nhar la ton(ha Mas ma vida l'ai ieu que l'ai mi bido me n'es cap besonh la me ga(sa)nhar Es cap cap problèma a de cap Çò so l(quai)si-be me sab i tot es ja lo's plant e gèr on Tot i s se n'inter roguèron Suls mai piti sicudotet s La vetz a iéu de qué me'n sòb ra Me prenguèron tot lu mots com ò de s lei mò pouli per fer dau verb los grumoses los cau's lei grossets Eths cèus astram lei lanternonas e las putas ersassas molassas put as sa s put assatz qu'en rabia da s se ros i go nhan Roc am ro i E s tot fosc or es tot es tot crida r s es com o l de sang me i de sex De vent os ona s ma i ròb in s A l èra io de qué me'n sòb ra Se o 'm cal sen s brut de man d ar E s s en s esc ri u re e s se n s dorm ir Se ne cal que cercquèssi ta jo sens mot mutar quit a ment tu A l na n et qu'm cor jo l pos t am Al pape t aire hens my pòcha ni al q rat de ma tir et a Se cal se fau be'n cau e i cal (fòtimoussu que mes cand alh e sol et on et sen s sur tor i èra que vo'n gaha la bic ona et a el a mai vos cot el e jaas a cop emb na lanç o net a de va s e li na E mai emai Me ne sac èsser al a càrce r Ne sob ra rà pro na serv ela e ma i ne venc gès si raj a r ls mi us mot s se minte r roguèron tot es Ai pus cap lod rec he par l ar Me pan èron tot es ai la mon au t se n instal l er on tot es lo s que brilh avan Amb e de lir as pedal e tas am be del iras vapor e tas amb e delir as de u e ch soc s E de pec gasis re act o r s ai pas lo men drena sic dot ai son que los mots pus planòts tot e s lo s mot s co n i fl e t s mo l e da s pom p i lh s ai son que me ie u lo la la s<br<Ai son que de do n t de que e s qu o ra c a l De qu' e s, e la e e l, son qu el es nos aut res vo s si no n Cos si ne vol e t qu efa guès si D'un pou è mo a m bak aile mol la h e ben, maganha, ne farai gis.
I a d'unes sèxes cort et on s Mai d'au tres que penjan als gin olhs Rai a ts de jaune o v riu let com a l'om br a tra v ers lar elha E las fem na s dequ'una s ne nòlon a bolhonet caldo de papas o concentrat de conilh sauvatjonetonel chic hèras( Lo bolhonet de conilhet salv atge quo's bon amb pan et tosta das
Boris Vian:Cent sonnets, recuèlh de 112 poèmas, dont sièis sonets en forma de balada, escriches entre 1940 e 1944, illustrat de dessenhs en colors per enPeter Gna (idem Pierre Léglise)...
Boris Vian:L'automne à Pékin, roman, seguit deAvant de relire L'automne à Pékin per enFrançois Caradec, coll. 10 18 nums208-209, id id 1964 (amb moltas reedicions)
Boris Vian:Textes et chansons, tèxtes e cançons, causits, ordenats e anotats per enNoël Arnaud, coll. 10 18 num.452, id id 1970 (quid de las reedicions?)
Boris Vian:Les fourmis, nòvas cortas, coll. 10 18 num.496, id id id (id)
Boris Vian (d'al diable Pauvert tornat...):Cinéma/Science-Fiction, cronicas cinematograficas, amb prefaci e nòtas d'enNoël Arnaud, coll. 10 18, num.1404, id id 1980 (?)... (Aquí " tot ", es pas laPléiade mas li n'esta fòrça mai "ais endòrsas" 10 18 que non pas la Pleiada al nòstre esi cher amic santgermanopratenc... )
Boris Vian:Derrière la zizique, cronicas musicalas, edicion revista e aumentada, establida, prefaciada e anotada per enGeorges Unglik, coll. LLdP num.14269, id 1997 (?)
Boris Vian:Jazz in Paris, cronica musicala en anglés, edicion bilingüa, tèxt establit e revirat, amb prefaci, nòtas e indèx d'enGilbert Pestureau, mai discografia d'enClaude Rameil, coll. LLdP num. 14555, id id (id)
Boris Vian:Traité de civisme, ensag filosofic, amb presentacion, notas e comentaris d'enGuy Laforêt, coll. LLdP num.14662, id 1999 (id)
Boris Vian:Mademoiselle Bonsoir, comèdia musicala de catorze tablèus (sic), seguit deLa Reine des garces id de 3 actes, ineditas, amb prefaci de n'Ursula Kübler-Vian eM. d'Déé, e proèmi de naNicole Bertolt, coll. LLdP num.31611, id 2009 (id) (... aquí " tot " tornarmai... e idem per LLdP que per 10 18...lei pleiadas s'escantísson... parai?)
Vernon Sullivan (...d'aqueu desertor, desertaire e desertador... amai quitament desertur...):J'irai cracher sur vos tombes, roman policièr, cò en Christian Bourgois éditeur, id 1973 (id)
J'irai cracher sur vos tombes (Vos escupirai lei tombèus), filme d'enMichel Gast, (blanc & negre -ja wohl, mein Freund, Kamerad! - / 100'),França1959 (... d'un filme pas tanmarrit etraite coma se ne diguèt...)
(e òc,Mai de 1968 que s'abrandèt e ne passèt del tot inapercebut o quasi... Un filme, una òbra, d'absolut e rèiremeritatredescubrir...Ça s'impose !!!!!!!)... E amb loPianocktail !!!... e lasnimfèas... fins alas cellulas del moriment
+ de1940 videos de o subre en Boris Vian sus YouTube... vertadièr portalvideografic alandat subre las siás cançons ( cantadas per el mas tot parièr dins un molon de versions o de lengas...) & un santfum d'autres documents per descubrir...
En dintrar coma clauBoris Vian dins lo lor sistèma de recèrca...
.svg)
