Bolívia, oficialament l'Estat Plurinacionau de Bolívia,[nt 1] qu'ei unestat sobeiran d'America del Sud. ConfrontaBrasil au nòrd e a l'èst,Paraguai eArgentina au sud eChile ePeró a l'oèst. Bolívia que revindica la soa còsta atlantica annexada per Chile. Sa capitau constitucionau qu'eiSucre.
Abans la conquèsta espanhòla, lo territòri de l'actuau Bolívia qu'acessó ua seria de civilizacions (dont ua de la màger que ho la civilizacion deTiwanaku); ua partida deu son territòri actuau que's trobava gavidat peuTawantinsuyu (l'Empèri deus Incas) au moment de l'arribada de las òsts espanhòlas.
Au cap de las guèrras d'independéncia d'America deu Sud Bolívia que ho batejada en aunor deu liberatorSimón Bolívar.
En1879Chile qu'invadí Bolívia en bèth annexar lodesèrt d'Atacama e la soas còstas pacificas durant laGuèrra deu Pacific. L’accès a la mar que demòra dinc au dia de uei un punt de conflicte enter los dus país e un enjòc prioritari de la politica extrangèra de Bolívia.
En1932 qu’esclatè laGuèrra deu Chaco enter Bolívia eParaguai entau contròlle d'aquesta region. Fin finau, un acòrd enter los dus estats la partagè (mei que mei au profièit de Paraguai).
Bolívia que conegó ua instabilitat politica de las granas dinc au restabliment definitiu de la democracia en1982.
Lo presidentEvo Morales que ho lo purmèr amerindian a gavidar la Republica; gessit deu meitan sindicalista e productor de coca, qu'establí la nocion d'estat plurinacionau dab ua revindicacion de las culturas amerindianas e ua oposicion auEstats Units d'America e tot intevencion d'aqueth país dehens los ahars politics bolivians. En 2019, Morales degó huéger lo país arrond d'un còp d'estat militar, mès en 2020 las eleccions tornèn au poder lo son partit dab lo president Arce.
La geografia deu país que presenta ua granda varietat de terrenhs e climas. Bolívia qu'a un naut nivèu debiodiversitat, considerat un deus mei grands deu mond, e diversasecoregions dab sosunitats ecologicas coma l’Altiplano, lasèuva tropicau (incluent la selva amazonica), las vals secas, e laChiquitania, qui ei uasavana tropicau. Aquestas zonas que presentan d'enòrmas variacions d'altitud, d'una elevacion de 6542 m subre lo nivèl de la mar aNevado Sajama a gaireben 70 m. long delRiu Paraguai. Emai que presente una granda diversitat geografica, Bolívia es demorat un país sense litoral dempuèi laGuerra del Pacfic.Puerto Suárez, San Matías ePuerto Quijarro se tròben dins lo Pantanal bolivian.
Bolívia se pòt devesir en tres regions fisiografica:
La region andina al sud-oèst cobrís 28% del territòri nacionial, e s'estend sus 307603km². Aquesta zona es situada en dessús de 3000m d’altitud e se tròba entre doas grandas cadenas andinas, la Cordilhèra Occidentala e la Cordilhèra Centrala, amb qualques uns dels punts mai nauts de lasAmericas coma loNevado Sajama, amb una altitud de 6542 m , e loIllimani, amb 6462m. Lolac Titicaca se tròba dins la Cordilhèra Centrala, es lo lac navegable pus naut al monde e lo lac mai grand d'America del Sud; lo lac se partetja ambPeró. Dins aquesta region se tròban tanben l'Altiplano e loSalar d'Uyuni, qu'es lo lac salat mai grand al mond e un font importanta deliti.
La region subandina al centre e al sud del país es una region intermediària entre l'Altiplano e las planas (llanos) de l'èst; aquesta region cobrís 13% del territòri de Bolívia, que s'estend per 142815 km², e conten las vals bolivianas e la region de Yungas. se distinguís per sas activitats agricòlas e son clima temperat.
La regionLlanos al nòrd-est cobrís 59% del territòri, amb 648163 km². Se tròba al nòrd de la Cordilhèra Centrala e s’estend dels contrafòrts andins fins alriu Paraguai. Se tracta d’una region de tèrras planas e pichons altiplans, totes cobèrts de bòsques tropicals amb una enòrma biodiversitat. La region es a 400 m subre lo nivèl de la mar.
Lo primièr es lobacin d'Amazonas, tanben nomenat bacin nòrd (724000 km²/ 66% del territori). Los rius d'aqueste bacin fan generalament devoltas bèlas e forman de lacs coma lo lac Murillo dins lo departament de Pando. Lo principalafluent del bacin d'Amazonas es loriu Mamoré, que amb una longor de 2000 km , raja cap al nòrd fins aljonhent amb loriu Beni, (1113 km ). Beni e Madeira, son los afluents principals d'Amazonas. D'èst cap a l'oèst, lo bacin es format per d'autres rius importants, coma loriu Madre de Dios, loriu Orthon, loriu Abuna,Yata eGuaporé.
↑LoDecreto Supremo N° 25894 de l'11 de seteme de 2000 declarè com lengas oficialas: aymara, aranoa, ayoreo, baaré, besiro, canichana, cavineño, cayubaba, chácobo, chomán, pse ejja, guaraní, guarasú´we (pauserna), guarayo, itonama, leco, machineri, mojeño-ignaciano, more, mosetén, movima, pacawuara, quichoa, reyesano, sirionó, tacana, tapieté, toronoma, uru-chipaya, weenhayek, yaminawa, yuki, yuracaré. VéderDecreto Supremo N° 25.894. Autas duas lengas hon mei tard declaradas patrimòni cultural intangible dab caractèr d'oficialitat: lo bésiro (Lei N° 3.204 del 30 de seteme de 2005, véderLey N° 3.204) e lo tsimané (Lei N° 3.603 del 17 de genièr de 2007, véderLey N° 3.603)
