Locasinò de Biàrritz (obèrt tre lo10 d'agost de1901) e las soas plajas que hèn de la vila un center toristic. Losurf que tròba a Biàrritz un deus punts mei importants entà la soa practica. Biàrritz que viu en fàcia de la mar. Qu'estó a las soas originas un vilatgebalenèr.
La prononciacion qu'ei ['bjarrits]. Las formas ancianas que sonBearriz,Beariz en 1170,Bearids, en 1186,Bearritz en 1249,Beiarriz,Beiarrids en 1261,Biaris (mapa deu sègle XVII, shens data),Biarritz (mapas de 1638 e de 1651),Biaritz (mapa de 1714),Biarrits (mapa deu començament deu sègle XVIII),Biarrit (mapa de 1733)[2].
Dauzat qu'explicaBiàrritz, a la seguida d'Henri Gavel, per dos motsbascos,bi eharri,arri, « ròc », « lòc deus dus ròcs »[3].
Negre, citat per Bénédicte Boyrie-Fénié, que torna préner la medisha explicacion[2].
J.B. Orpustan, citat per Bénédicte Boyrie-Fénié, lo nom que vien de*berarr-itz, dabberrar varianta debelharr « èrba »; lo sens globau que seré de « lòc on l'èrba ei abondosa »[2].
Bénédicte Boyrie-Fénié qu'ei totaument en acòrd dab J.B. Orpustan e que cred Biàrritz se gasconizè tardivament e parcialament[2].
Hector Iglesias qu’indica que Biàrritz e vien d’un antroponim d’origina germanica, Viarici, de wig-, « guèrra, combat » e reiks, « poissença ». D’efèit en Galícia qu’existeish un toponim Santa María de Beariz de las formas ancianas Viarici, 1034, Uiarici, Uiariz, 1053, Beariz, 1220.[4]
Durant losègle XVIII los mètges que recomandavan los banhs de mar a Biàrritz per las lors proprietats terapeuticas. Biàrritz qu'arribè a la fama en1854, an que l'Emperairitz Eugènia (esposa deNapoleon III) hasó constrúser un palais a la plaja (uei lo dia conegut comaOstalaria deu Palais). La familha reialabritanica que passè temporadas a Biàrritz.
Mapa de las sèt províncias bascas (1), 1863Mapa de las sèt províncias bascas (2), 1863
Las duas versions de laCarte des sept provinces basques montrant la délimitation actuelle de l'euscara en dialectes, sous-dialectes et variétés (Mapa de las sèt províncias bascas qui mòstra la delimitacion actuala de l'euscarà en dialèctes, sos-dialèctes e varietats) dessenhadas en 1863 per lo princeLoís Lucian Bonaparte que plaçan Biàrritz hòra de l'airabascofòna.
LoRecueil de linguistique et de toponymie des Pyrénées (Recuelh de lingüistica e de toponimia deus Pirenèus) realizat en 1887 per Julian Sacaze que dona per Biàrritz ua version engascon, compausada d'ua traduccion de dus tèxtes mitologics, puish ua lista deus microtoponimes de la comuna.
LeRecueil des idiomes de la région gasconne (Recuelh deus idiòmas de la region gascona) realizat en 1894 per lo lingüistaEdouard Bourciez que dona per Biàrritz ua version de la parabòla deu hilh prodigue traduita engascon.
Biàrritz qu'ei un deus punts d'enquèsta, lo mei occidentau de Gasconha, de l'Atlas Linguistique de France elaborat en 1897 per Jules Gilliéron.
La mapa deuPays Basque français (País Basco francés) dessenhada en 1943 per Maurice Haulon que hè paréisher la "démarcation actuelle entre la langue basque et les dialectes romans" (demarcacion actuau enter la lenga basca e los dialèctes romanics) e qu'enclutz la comuna de Biàrritz dens l'airagasconofòna.
Biàrritz qu'ei un deus punts d'enquèsta de l'Atlas linguistique de la Gascogne elaborat en 1957 perJoan Seguí.
Segon laMorfología del verbo auxiliar vasco (Morfologia deu vèrbe auxiliar basco) establida per Pedro de Yrizar en 1970, Biàrritz es pas situada dens l'airabascofòna.
La lenga tradicionala de la conurbacion formada per Biàrritz,Baiona eAnglet (nuclèu deuBaish Ador) qu'ei l'occitan (gascon), segon las enquistas filologicas deus sègles XIX e XX (vejatz en particular l'Atlas linguistique de la Gascogne), mes que i a ua hòrta preséncia deubasco deguda a ua immigracion rurala recenta de l'arrèrpaís bascofòn. En tot cas la lenga dominanta i es lofrancés dempuish lo sègle XX. Los movements culturaus locaus que revendican l'occitan e lo basco e qu'an obtengut ua senhalizacion trilingüa en francés, en basco e en occitan.
Los movements politics occitanistas que revendican lo Baish Ador (dab Biàrritz) coma ua part d'Occitània. Los movements politics bascos que'u revendican coma ua part deuBascoat.
1Qu'apartiengó a Labord au sègle XII, puish n'estó desligada. Totun, qu'ei generaument citada dens las listas de comunas de Labord. Uei lo dia que hè part deuBascoat (país administratiu) dens lo sens de la lei Pasqua de 1995.
3Aquera comuna, part deudepartament de lasLanas dinc a 1857 qu'ei generaument represa dens las listas de comunas de Labord. Uei lo dia que hè part deuBascoat (país administratiu) dens lo sens de la lei Pasqua de 1995.
.svg)
