Atahualpa[1] (vèrs1500 - 26 de julhet de1533,Cajamarca) es lo darrier emperaire de l'Empèri Inca de1532 a1533. Prenguèt lo poder a l'eissida de laguèrra civila consecutiva a lamòrt de l'emperaireHuayna Capac (1492-1525). Sostengut per lei fòrças armadas de la region deQuito, capitèt de batre lei tropas de son frairastreHuascar. Aqueu conflicte, que s'acabèt l'annada de l'arribada deisEspanhòus enAmerica dau Sud, afebliguèt fòrça l'Empèri. Menats perFrancisco Pizarro, leiconquistadors organizèron unaataca suspresa durant una entrevistadiplomatica. Atahualpa foguèt capturat e obligat d'ordonar lo pagament d'un important recapte per obtenir sa liberacion. Pasmens,Pizarro, crenhant sa revenge, preferiguèt l'executar. Sa mòrt entraïnèt l'afondrament de l'Empèri Inca.
- (en) John Hemming,The Conquest of the Incas, Harvest Press, 2003.
- ↑En certanei tèxtes espanhòus, es de còps possible de trobar lo nom Atabalipa que correspònd a una prononciacion anciana. Dins lei tèxtes enquíchoa, se tròban frequentament lei noms Atabalica e Atawallpa que correspòndon a de noms transcrichs dins aquelalenga.
