L'aspirina oacid acetilsalicIlic es un medicament de la familha delssalicilats, utilizat comaanalgesic (mals menors e dolor aguda),antipiretic (contra lafèbre), eantiinflamatòri. Ten tanben un efièchanticoagulant a febla dòsi, e per aquò s'utiliza per fin de prevenir losatacs del còr.L'aspirina foguèt isolada pel primièr còp dins sa forma establa perFelix Hoffmann, un quimista de la companhiá alemandaBayer.[1]
Es un dels medicaments pus consomat al mond, amb una consomacion annadièra estimada a40 000 tonas, siá l'equivalent de120 miliards de comprimits de300 mg[2]. En 2008, 85 % de la produccion d'acid acetilsalicilic èra realizada aLangreo enEspanha, dins una fabrica quimica de la multinationalaBayer[2].
L'acid acetilsalicilic es obtengut peracetilacion de l'acid salicilic. Lo nom d'aquel acid ven dellatinsalix que significasause, aquel acid essent estat isolat pel primièr còp dins la rusca de sause.
L'apelacion aspirina ven del nom de marca Aspirin®, depausat en 1899 per la societatBayer.Aqueste nom es estat format del prefix a- (per acetilacion), « -spir » (per l'acid spiric[3]), e lo sufix « -ina » caracterizant losalcaloïdes.
La rusca desause es coneguda al mens dempuèi l'antiquitat per sas proprietats curativas. Se trobèt la traça de decoccion de fuèlhas de sause subre de tauletas sumerianas de 5000 abC. e dins un papiri egipcian datant de 1550 acC. (papyrus Ebers).Ipocrates (460–377 av. J.-C.), medecin grèc, conselhava ja una preparacion a basa d'escòrça desause blanc per solatjar las dolors e las fèbres. Los romans coneissián tanben sas proprietats, lo nom latin del sause essalix.
En1763, lo pastor anglésEdward Stone presentèt un memòri dabans la Royal Medicine Society subre l'utilizacion terapeutica de decoccions de rusca de sause blanc contre la fèbre. En1829,Pierre-Joseph Leroux, un pharmacian francés, après aver fait bolhir de polvera d'escòrça de sause dins d'aiga, ensagèt de concentrar sa preparacion ; ne resultèt de cristals solubles que bategètsalicilina (desalix). Puèi de scientifiques alemands purifiquèron aquesta substància activa, d'en primièr ditasalicilina, puèi acid salicilic
En 1877 Germain Sée prepausèt lo salicilat de sòdi com antipiretic. Marceli Nencki preparèt a partir de 1880 un derivat de l'acid salicilic e de fenòl ; loSalòl qu'aviá pas de proprietats farmacologicas superioras als medicament ja existents, mas qu'aviá pasmens un gost pus agradiu, foguèt l'objècte d'un afogament populari.
En1835,Karl Löwig mostrèt que l'acid spiric, trach de lareina dels Prats, èra quimicament identic a l'acid salicilic. A partir dels extraches naturals, s'isolèt lo salicilat de sòdi que foguèt alara lo medicament de la dolor e l'inflamacion. La preparacion s'utilizava per far caire la fèbre amaisar las dolors e los rumatismes articularis, mas provocava de grèvas cremaduras d'estomac.
En1853, lo quimistaestrasborgésCharles Frédéric Gerhardt experimentèt la sintèsi de l'acid acetilsalicilic que nomenèt acid acetosalicilic[4] e depausèt un un brevet. Pasmens son compausat èra impur e termolabil. Moriguèt tres ans pus tard e sos trabalhs foguèron deslembrats.
↑L'acid spiric èra trach de laReina de Prat, que lonom binomial èra a l'epòcaSpiraea ulmaria, e òm constatèt lèu que l'acid spiric e l'acid salicilic èran una sola e meteissa substància
