Dins lamitologia grèga eromaine,Ascani (engrèc ancianἈσκάνιος /Askánios) oIul es lo filh d’Enèu e deCreusa (la filha dePriam).
Segon la version mai anciana e tradicionala de la legenda, Ascani fugís deTròia amb son paire e son grand paternalAnquises. Mas tard, será enviat per son paire enPropontida per i regnar abans de se jònher a son cosinAstianax, lo filh d’Ector, per restablir la ciutat deTròia. Una segonda version preten qu’Ascani accompanha son paire enItàlia e torna amb el aTròia ont, vengut vièlh, Enèas auriá regna abans de daissar lo reialme al seu filh. Segon una darrièra version, que conta entre autresTit Livi (Istòria romana - Libre I - «Fondacion d'Alba Longa), Ascani seriá lo filh d'Enèu e deLavínia, filha del reiLatin qu'esposa Enèas après qu'arribèt en Itàlia. De notar queTit Livi cita las doas darrièras versions coma ambedoas plausiblas.
Pasmens la tradicion mai coneguda es la tradicion romana, contada dins l'Eneïda, ont Ascani fa soca en Itàlia seguent son paire.Virgili nos lo representa coma un personatge incarnant l’esper dels Troians subrevivents, adorat per son paire e sa granda pairala, la divesaAfrodita, mas a vegada malbiaissut, que per exemple provòca las ostilitats amb losLatins tuant una cèrvia sagrada.
A la mòrt del paire, la tradicion romana mòstra Ascani regnant suls Latins e Troians reunits, luchant contra losEtruscs qu'auriá emportat una victòria al bòrd delNumicius. Fin finala es considerat coma lo fondator d'Alba Longa, d'unes trenta ans après la fondacion deLavini per son paire. Es obligat per l’ostilitat dels Latins, que prenon lo partit de sa mairastra Lavinia, veusa d’Enèu e de son miègfraireSilvi. Pasmens es aquel darrièr que li succèda sul tròn d’Alba Longa.
Es conegut tanben pels Romans jol nom deIul, en latinIulus, atal la familha delsIulii se podava pretendre descendre del. L’origina d'aquel nom es explicada atal: quans Enèas moriguèt de combats comencèron entre los Troians units als Latins, capitanejat per Ascani, e losRutuls e lors aliats etruscs. Ascani es victoriós e recep lo cafre d’Iobum oIolum diminutiu deJupitèr.Caton dins sasOriginas conta ja aquela etimologia. Una autra tradicion atribuís aquel nom al filh d’Ascani, escartat del tròn d’Alba Longa per son oncle Silvi que ne faguèt un preire.
| Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures susAscani. |
