Unanimau (var.animal[1]) es un èsserviventeucariòta,eteròtrofe epluricellular que ten pas declorofilla o deparet cellularcellulosic. Es generalament capable de se desplaçar d'un biais volontari. L'ensemble dels animaus forma lorèine delsAnimalia. Pasmens, dins lo parlar de la vita jornaliera, lo terme « animau » designa pusleu tots los èssers vius dotats d'una capacitat de desplaçament levat de l'òme. Aquò inclutz donc lasbacterias que fanscientificament partia d'unrèinebiologic distint. En revenja, dona una plaça particulara a l'èsser uman au sen dauvivent en li laissant l'especificitat de l'intelligéncia.
La mager part dels animaus partejan los caracters presentats dins aquela seccion.
Lacellula animala ten pas, au contrari de lacellulavegetala, deparetcellulosic, declorofilla o devacuòl. Aquelascellulas son organizaas enteissuts biologics. Lapeu es un teissut caracteristic dels animaus. Es constituït d'un ensemble de jaç cellulars separant l'organisme de son environament exterior. De mai, au sen de l'organisme, i a d'autres teissuts caracteristics dels animaus coma losòs de l'esqueleta, losang o l'emolimfa. Enfin, los teissuts que compausan los animaus son generalament vivents, çò qu'es diferent dels vegetaus qu'utilizan de teissutsmòrts per sostenir son desvolopament. Dins lo cas dels animaus, lamòrt d'una partia importanta dels teissuts biologics entraïna generalament lamòrt de la totalitat de l'organisme.
Escalhas d'un
sèrp, un autre exemple de peu d'un animau
La mager part dels animaus son mobiles e presentan un plan d'organizacion internesimetric amb un avans, un darrier, una senestra, una drecha, una fàcia dorsala e una fàcia ventrala. La mobilitat necessita la preséncia d'un sistema de locomocion (patas, alas, aletas...) qu'es conjugat amb d'organs sensoriaus, unsistema nerviós e demuscles. Las formas fixas o pauc mobilas son relativament raras (anemonas de mar,orsins...) e an pusleu un plan d'organizacion interne axiau coma las plantas.
Esqueleta d'un
dinosaure que mòstra l'organizacion simetrica caracteristica dels animaus
vertebratsEsqueleta d'un
esmilodon, un autre exemple d'organisme amb un plan simetric en los vertebrats
Una
aranha, un exemple d'animau invertebrat amb un plan simetric
Lo
popre, un autre exemple d'invertebrat amb un plan simetric
L'
orsin es un exemple rar d'animau amb un plan de simetria axiau
Exceptats losgametas, lascellulas dels animaus an normalament 2ncromosòmas e sos mecanismes dereproduccion implican pas l'usatge d'espòras o deprothalles[2]. Losgametas contènonncromosòmas. Los gametas femèus son generalament dichs « ovuls » e los gametas mascles « espermatozoïds ». Après sa naissença, los individús juvenils passan per un cicle de creissença caracterizat per una aumentacion de talha. Pasmens, aquela creissença es pus febla que per losvegetaus o loschampinhons.
Los animaus an generalament unsistema digestiu complexe que comença per unabocha e que s'acaba per unanús. Manjan de vegetaus o capturan de presas. Ladigestion dels aliments permet l'extraccion dels nutriments necessaris au foncionament daumetabolisme de l'organisme. D'un biais generau, los animaus an besonh d'una fònt d'energia, obtenguda gràcias a l'alimentacion, e dedioxigèn obtengut gràcias ausistema respiratòri. Lo comportament predator de mai d'unaespècia es a l'origina de l'aparicion de mejans de proteccion coma la fugia, la dissimulacion (aclapament,camoflatge...), la proteccion passiva (toxinas, clòsca...) e la defensa activa (armas naturalas, get deliquidecorrosiu...) e de mejans d'ataca destinaas a la chaça o a la defensa dau territòri. D'efiech, l'existéncia d'un territòri es frequenta en los animaus. Es generalament liaa a lareproduccion e sa talha varia en foncion de l'espècia, de la talha de l'individú, de son regime alimentari e de sonsexe. Aqueu territòri es sovent susvelhat e defendut còntra los intrús.
Lo
lion, un exemple de predator
Colors vivas indicant la preséncia de
toxinas dins la peu d'aquela granolha
A la fin delsans 2000, mai de 1,25 milion d'espècias animalas èran estaas descrichas[3]. Lo nombre totau èra estimat entre 7 e 9 milions. La question de la classicacion d'aquel ensemble es relativament anciana e es a l'origina de laclassificacion scientifica de lasespècias. Inicialament, aqueu sistema èra basat sus l'estudi de caractersanatomics en vista de definir de grops d'animaus pròches. Pasmens, un meteis trach pòt aparéisser dins de linhaas diferentas e entraïnar d'errors. Ansin, las classificacions modernas utilizan pusleu las analisisgeneticas coma criteri principau de classament. Aquò es pus precís mai es rarament possible amb losfossils. Las classificacions pus recentas presentan donc encara d'incertituds e son l'objècte de revisions regularas.
Un exemple de classificacionfilogenetica dels animaus, fondaa sus l'estudi de l'ARN de la pichona sosunitat ribosomica1, es presentaa aquí-sos :
- Eucariòtas
- Animals
- Parazoaris
- Porifèrs
- Eumetazoaris
- Rats
- Cnidars
- Ctenofòres
- Bilaterians
- Protostomians
- Lofotrocozoaris
- Platelmints
- Rotifèrs
- Nemertes
- Briozoaris
- Foronidians
- Braquiopòdes
- Mollusques
- Annelids
- Ecdisozoaris
- Nematòdes
- Artropòdes
- Deuterostomians
- Equinodèrmes
- Cordats
- Urocordats
- Cefalocordats
- Craniats
- Mixinoïdes
- Vertebrats
- Petromizonoïdes
- Gnatostòmes
- Condrictians
- Osteictians
- Tetrapòdes
- Anfibians
- Amniòtas
- Mamifèrs
- Quelonians
- Lepidosaurians
- Crocodilians
- Ausèls
La concepcionjuridica dels animaus cubrís de dimensions diversas. Premier, los animaus que son la proprietat d'un èsser uman (animausdomestics,animaus de companhiá...) son generalament considerats coma de bensmòbles mai d'excepcions existisson. Per exemple, dins lo drechfrancés, losconilhs d'unagarena son considerats coma deimmòbles car sa preséncia es indispensabla a l'existéncia de lagarena. Los animaus fèrs son generalament considerats coma unares nullius, es a dire un objecte sensa proprietari particular. Dins fòrçapaís, deleis existisson per protegir los animaus còntra los mautractaments.
Un autre niveu de proteccion es aparegut amb la descubèrta de l'importància de la proteccion de lasespècias dins lo mantenement delsecosistemas. Ansin, lasespècias menaçaas de disparicion son l'objecte de mesuras de proteccion especificas per limitar l'execucion d'individús de las populacions menaçaas. Pasmens, dins lo cas d'unaespècia invasiva, es a dire d'una espècia introducha per error dins un ecosistema onte menaça labiodiversitat, de mesuras existisson generalament per facilitar l'eliminacion de l'espècia invasiva. De reglas similaras existisson per las espècias dichas nosiblas, es a dire destrutritz per las recòltas o per lasseuvas.
Au niveu sentimentau, las relacions entre los animaus e l'òme an fòrça variat dins l'espaci e dins lotemps en foncion de l'animau. Losanimaus de companhiá an generalament un estatut superior en causa de son integracion dins la vita de lasfamilhas. En mantunpaís, i a tanben d'animaus divinizats o sacrats coma lasvachas enÍndia. L'ensemble d'aquelos animaus son protegits per lalei o per l'usatge popular còntra los mautractaments. Pasmens, aquelas reglas regardan sustot d'animaus « superiors », es a dire de granda talha. Los animaus pichons, especialament losartropòdes, benefician pas d'aquela consideracion.
- (fr) Élisabeth de Fontenay,Le Silence des bêtes : la philosophie à l'épreuve de l'animalité, Fayard, 1998.
- (fr) Jean Réal,L'Homme et la bête, Stock, 1999.
- ↑Lo Congrès Permanent de la Lenga Occitana,Dicod'Òc, rechercha « animal », consultat lo 29 de julhet de 2023,[1].
- ↑En losreptils, d'espècias an decellulas amb 3ncromosòmas. Mai aquò entraïna de mecanismes de reproduccion particulars perpartenogenèsi. Es un fenomèn rar e limitat a un nombre feble d'espècias.
- ↑(en) Camilo Mora, « How Many Species Are There on Earth and in the Ocean? »,PLos Biology, vol. 9, n° 8, 23 d'aost de 2011.
Suls autres projèctes Wikimèdia :
Suls autres projèctes Wikimèdia :
.jpg)
_(14586465960).jpg)
_and_Echinometra_viridis_(Reef_Urchin_-_bottom).jpg)
%2c_islas_Azores%2c_Portugal%2c_2020-07-27%2c_DD_37.jpg)
_(36043322670).jpg)
