Sas capitalas sonPretòria (administrativa) elo Cap (legislativa). A maiBloemfontein es la capitala judiciària.
Lo gentilici essud-african -a.
Sud-Africa es coneguda per sa diversitat de culturas e de lengas. Dotze lengas oficialas, dont la lenga dels signes, son reconegudas dins laconstitucion. Doas d'aquestas lengas an una origina europèa: l'afrikaans, lenga eissida principalament delneerlandés qu'es parlat per la majoritat dels blancs e delscoloured (personas d'originas etnicas mescladas), e l'anglés sud-african. Se l'anglés ten un grand ròtle dins la vida publica e comerciala, es sonque la quatrena lenga parlada a l'ostal.
I a 40 000 ans, lo territòri sud-african èra poblat per de caçaires culheires proto-khoisans. Lei sites principaus d'aqueu periòde (Blombos,Diepkloof eBorder Cave) mòstran lo mestritge progressiu dei tecnicas de l'Edat de la Pèira e l'emergéncia d'una cultura litica (pinturas rupèstras, objèctes decorats...). A cha pauc, lei Khoisans se devesiguèron entre dos ensems diferents. Dins lei regions declima mediterranèu situadas lòng daulitorau sud, se formèt una societat de norriguiers (dichs Khoikhoi) organizats en clans eissits d'un rèire comun. Dins lo rèsta, lei caçaires cuelheires (dichs San) formant de comunautats pichonas contunièron de dominar.
LeiBantos comencèron d'arribar en Africa Australa a partir dau millenari I ap. JC. Sa penetracion foguèt fòrça progressiva e prenguèt l'aspèct de migracions successivas : d'un biais regular, leis abitants d'unvilatge lo quitavan per ne bastir un novèu pus luench. En causa de lageografia, lei migracions bantos donèron rapidament naissença a doas brancas distintas :
la premiera s'installèt sus lo platèu d'altitud e avancèt vèrs l'oèst. Es a l'origina dei pòbles sotho e tswana.
la segonda migrèt en direccion dau sud-oèst lòng dei regionsoceanicas. Foguèt a l'origina dau pòble nguni qu'es lo rèire dei Zolos, dei Xhosas e dei Ndebele.
Lei Bantos formavan una societat ierarquizada qu'aviá lo mestritge de l'agricultura, dau norrigatge e de lametallurgia daufèrre. Lo contacte ambé lei Khoisans foguèt generalament ostil, especialament dins lei regions onte lei caçaires cuelheires atacavan lei tropèus. Pasmens, dins de circonstàncias mau conegudas, lei Bantos assimilèron pauc a pauc lei Khoisans[1].
Au sègle XVIII, leiBantos arribèron lòng dei territòris tenguts per lei colonsolandés de l'escala dauCap (fondada en1652). Aquò entraïnèt un blocatge dei migracions dei Bantos daulitorau vèrs l'oèst. La societat banto intrèt donc lentament en crisi car son foncionament necessitava de migracions regularas per limitar la pression demografica. Ansin, a la fin dau sègle, un equilibri precari devesiá lo territòri sud-african entre :
lei San installats dins l'oèst dins de regions pauc favorablas a l'agricultura e au norrigatge.
leis Olandés dau Cap qu'avián pres lo contraròtle dei regions litoralas entre l'Ocean Atlantic e laFish River. I avián somes lei populacions khoisans.
lei Bantos installats dins l'èst. Blocadas a l'oèst, certanei populacions començavan de migrar vèrs lo nòrd. Òr, aquelei regions èran ja pobladas (per lei Bantos dau platèu interior) e lei desplaçaments de populacion vèrs lo nòrd anavan lèu destabilizar tota la region.
Installats au sud, lei Xhosa foguèron rapidament afectats per una crisi demografica grèva en causa de sa proximitat ambé lei territòris tenguts per lei colons. L'expansionisme dei dos camps foguèt a l'origina de nòu conflictes (dichsGuèrras Cafras) que se debanèron de1779 a1878. Venceires còntra leisOlandés, lei Xhosa esprovèron de dificultats pus importantas còntra leiBritanics (qu'avián pres la colonia dau Cap). En1812, deguèron definitivament abandonar la riba drecha de laFish River. Puei, en1847, lafrontiera reculèt tornarmai au nivèu dauriuKei. Après una desfacha novèla en1854, lei Xhosa seguiquèron lei profecias de la preiressaNongqawuse : afirmava que faliá destrurre lei tropèus e lei recòltas per obtenir una intervencion divina que deviá negar lei Blancs dins la mar. Sei conseus foguèron aplicats en1857 e entraïnèron unafamina que rompèt la poissança dei Xhosa (40 000 mòrts, 30 000 refugiats dins la colonia dau Cap). Aquò liberèt d'un còp un important territòri qu'atisèt leis ambicions territòrialas dei pòbles locaus e deis Europèus.
Dins lo corrent deis annadas 1810, mai d'un conflicte opausèt lei tres grops principaus que s'èran formats au sen dei Nguni dau Nòrd (lei Mthethwa, lei Ndwandze e lei Ngwane). S'acabèron per l'emergéncia dei Zolos (un pòble nguni) dirigits perShaka (1816-1828). Aqueu rèi fondèt un reaiume poderós entre lei riusPongola eTugela e lo dotèt d'una armada ben disciplinada e entraïnada de 40 000 òmes. L'utilizèt per atacar lei pòbles vesins entraïnant un periòde de trèbols fòrça importants dichMfecane.
LoMfecane foguèt marcat per una tiera de guèrras saunosas e per de desplaçaments de populacions entieras. D'efèct, plusors caps s'inspirèron dau modèl deShaka per assaiar de fondar de reaiumes novèus. Ansin, un cap zolo dichMzilikazi fondèt lo reiaume dei Ndebele dins l'Aut Veld e lei Ndwandze deShoshangane creèron loReiaume de Gaza au nòrd dauReiaume Zolo. Aquelei guèrras de conquista entraïnèron la fugida de mai d'un pòble coma lei Tswana ò lei Sotho dau platèu interior. S'enfugiguèron vèrs l'oèst (ont ataquèron lei San) ò dins de refugis naturaus (coma una branca dei Sotho a l'origina dauLesotho actuau).
En1652, laCompanhiá neerlandesa deis Índias orientalas (VOC) decidèt d'installar una escala enAfrica Australa per i permetre l'avitalhament de seinaviris durant lo viatge entreEuròpa eJava. Fondèt doncLo Cap e i installèt decolons cargats de produrre de bensagricòlas per leinaviris. Rapidament, una societat coloniala fòrça estratificada se formèt dominada per lei foncionaris de la VOC e per leiburglers qu'èran de païsans proprietaris de tenements. D'esclaus originaris deMoçambic ò deMadagascar foguèron importats per servir de man d'òbra e ocupèron lei classas pus bassas.
A la fin dau sègle XVII, la populacion de l'escala aumentèt gràcias a l'arribada d'imigrats europèus (principalament d'eiganaudsfrancés) e lo caractèr esclavagista dau Cap se confiermèt. En parallèl, de colons ostils ai reglaments estrictes de la VOC se dispersèron dins lei regions interioras per s'afranquir de l'autoritat de la Companhiá. Dichstrekkers, se dirigiguèron vèrs l'èst e sometegèron lei Khoikhoi gràcias a la superioritat de seis armas avans de se turtar ai Xhosa lòng de laFish River. Au nòrd dau Cap, s'assemblèron de comunautats mixtas formadas d'esclaus en fugida, de Khoikhoi, de mestís ò de condamnats. Dichs Griqua, adoptèron loneerlandés coma lenga e venguèron una poissança militara que participèt activament ai guèrras de conquistas dauMfecane.
En1795, dins lo corrent dei guèrrasrevolucionàrias,Lo Cap foguèt ocupat per leiBritanics. Puei,Londres annexèt la region en1814 e li donèt l'estatut decolonia de la Corona. Sièis ans pus tard, per protegir lei territòris a l'oèst de laFish River, lo govèrn britanic i mandèt 5 000 colons. Aquò entraïnèt la formacion de doas comunautats distintas de Blancs : aquelei d'origina britanica e aquelei d'origina olandesa (dichsBoers òAfrikaners). De tensions leis opausèron rapidament a prepaus de l'esclavatge e de missionaris britanics menèron de campanhas virulentas còntra lei practicas deiburglars. En1833, la metropòli decidèt ansin d'abolir l'esclavatge dins la colonia entraïnant la partença de miliers d'Afrikaners vèrs l'èst.
LoGrand Trek designa une tiera de migracions de colons afrikaners en fòra dau territòri britanic. D'efèct, d'expedicions de reconeissença menada per deTrekkers avián permes d'identificar de territòris druds e despoplats au nòrd-èst per lei trèbols dauMfecane. La migracion comencèt en1836 e lei Boers ganhèron una importanta batalha còntra leiZolos en1838 (batalha de la Blood River). Aquò permetèt de liberar lo passatge vèrs lo nòrd-èst onte lei colons fondèronTransvaal e l'Estat Liure d'Aurenja respectivament en1852 e en1854.
Lei Britanics assaièron de s'opausar a la formacion d'estats afrikanersindependents. Per aquò, fondèron la colonia deDurban en1843. Puei, menèron una politica de raprochament ambé lei pòbles indigèns tocats per loMfecane. Inicialament, aquel esfòrç diplomatic donèt ges de resultat car la poissança encara limitada de la colonia dau Cap permetiá pas ai Britanics d'intervenir dins lei regions interioras. Pasmens, dins lo corrent deis annadas seguentas, favorizèt largament la penetracion de l'influéncia britanic e l'isolament dei republicas boers.
En1853, la colonia dauCap recebèt un estatut d'autonòmia e foguèt dotada d'una assemblada elegida au sufragi censitari[2]. En1872, l'autonòmia foguèt renfòrçada e la colonia obtenguèt loself-government que li permetiá de formar lo sieugovèrn. Après l'installacion de colons europèus suplementaris, la populacion de la colonia agantèt 480 000 abitants en1865 (37% de Blancs, 41% deCape Coloured descendents d'esclaus ò de mestís e 22% d'indigèns). La produccion delana èra la basa de l'economia.
EnNatal, leis Africans foguèron relegats ai regions perifericas ò obligats de pagar d'impòsts especiaus. Au nivèu economic, lei colons s'orientèron vèrs lacana de sucre e favorizèron l'imigracion d'obriersindians per s'ocupar dei plantacions. Una partida importanta d'aquelei trabalhaires demorèron dins la region e foguèron a l'origina de l'actuala comunautat indiana sud-africana. En1870, 274 000 abitants foguèron recensats dins la colonia (91,2% d'indigèns, 6,6% de Blancs e 2,2% d'Indians).
A partir deis annadas 1850, loReiaume Unit comencèt de renovelar sei liames ambé lei pòbles indigèns per empachar l'extension dei republicas boers. L'exploratorescocésDavid Livingstone tenguèt un ròtle pionier dins aquela politica. En1851, agantèt loReiaume dei Lozi (dins la vau auta deZambèzi). Puei, explorèt de rotas de comunicacion èst-oèst avans de s'entornar dins la vau deZambèzi e de'n explorar certaneis afluents. I establiguèt de rapòrts bòns ambé lei caps locaus e recomandèt de mandar de missionaris dins aquelei regions.
La descubèrta dediamants en Griqualand en1867 i entraïnèt una ronçada de prospectors e l'annexion de la region per leiBritanics (1871). La vila novèla deKimberley venguèt lo centre de la region e dins lo corrent deis annadas 1880,Cecil Rhodes, cap de laDe Beers Consolidated Mines, introduguèt de procès mecanics modèrnes per aumentar la produccion. En1888, sa companhiá aviá ansin pres lo contraròtle de la quasi totalitat de la produccion sud-africana. Rapidament, una societatracista e fòrça ierarquizada se formèt. La man d'òbra fòrça qualificada venguda d'Euròpa ne formava la classa dominanta. Èra sostenguda per de quadres blancs (ben pagats) d'origina locala. Enfin, leis Africans (mau pagats) formavan la màger part dei minaires e èran privats dau drech de prospectar. Aqueu modèl venguèt la basa dei minas sud-africanas que se formèron a mesura dei descubèrtas de ressorsas preciosas e favorizèt per la seguida l'establiment de la segregacion.
En1877,Transvaal, afeblit dempuei sa creacion per de trèbols intèrnes, deguèt acceptar d'èsser annexat perLondres. Sièis ans après l'annexion deGriqualand, aquela expansion britanica suscitèt una reaccionnacionalista viva au sen de la societat boer. Tre1879, aprofichant lei dificultats britanicas còntra lei Zolo, leiBoers se revoutèron e Transvaal restaurèt sonindependéncia en1881. Sota la presidéncia dePaul Kruger (1883-1902), capitèron de s'estabilizar e de venir un estat vertadier que comencèt la construccion d'un camin de fèrre en direccion deMaputo.
La descubèrta d'aur au sud dePretòria en1886 e decarbon dins la region deJohannesborg sostenguèron lei projèctes de desvolopament deKruger. Permetèron l'industrializacion de la region eJohannesborg teniá 175 000 abitants en1899 (43% de Blancs, 57% d'Africans). Pasmens, aquela transformacion entraïnèt de tensions au sen de la societat boer car leis Afrikaners i venguèron minoritaris. Per gardar lo poder, privèron lei Blancs estrangiers (dichsUitlanders) dau drech de vòte, çò que maucontentèt lei companhiás minieras e leis autoritats dauCap.
Òme d'afaires fòrça riche gràcias a son ròtle dins lo desvolopament de la De Beers,Cecil Rhodes foguèt elegit au Parlament dau Cap en1880 e venguèt Premier Ministre de la colonia en1890. Son projècte politic èra de formar una union sud-africana dominada per lei populacions blancas britanica e afrikaner. Pasmens, se turtèt aunacionalisme boer dePaul Kruger. Premier, se preocupèt donc d'empedir l'expansion dei territòris boers. Una tiera d'acòrds deprotectorat ambé lei Tswana deBotswana (1885) e ambé lei rèis indigèns situats au nòrd deTransvaal (1888-1890).
Aquel enceuclament dei republicas boers aumentèt l'ostilitat deKrueger e lei tensions regardant la question deis Uitlanders. En1895,Cecil Rhodes autorizèt l'organizacion d'una expedicion destinada a « restablir l'òrdre » en Transvaal. Pasmens, la revòuta deis Uitlanders que deviá justificar l'ataca aguèt pas luòc e l'incursion mau capitèt.Rhodes foguèt obligat de demissionar.
En despiech dei tensions qu'opausavanBritanics e Boers, la conquista e la somission dei reiaumesafricans contunièt fins a l'establiment complèt de l'òrdrecoloniau en Africa Australa. En1872, lei Mpondo (un grop que fasiá dei Xhosa) acceptèt sensa combat la dominacion britanica. En revènge, lei Zolo opausèron una resisténcia fòrça importanta en1879 (Guèrra Anglozolo). Pasmens, foguèron batuts e de conflictes intèrnes leis afebliguèron fins au partiment angloboer de son reiaume en1887. Lei Boers se turtèron tanben a de resisténcias vivas de part dei Pedi (fins a1879) e dei Venda (fins a1908). Leis autrei reiaumes acceptèron pus aisament — e de còps demandèron — l'establiment de protectorats. En particular, foguèt lo cas dei Sotho deBasutoland que foguèron restacats a la colonia dau Cap en1871. Pasmens, aquò lei maucontentèt e una revòuta generala se debanèt en1880 entraïnant un retorn a l'administracion dirècta deLondres en1884.
Après la revirada de l'expedicion organizada perCecil Rhodes, lei dos camps assaièron pas d'amaisar la situacion. Au contrari, lonacionalisme boer s'estendèt dins l'Estat Liure d'Aurenja e leis autoritats colonialas britanicas nomèron de representents cargats de sostenir leis Uitlanders pus revendicatius. En setembre de1899, lei Britanics mandèron un ultimatum demandant de reformas politicas fòrça importantas ai caps boers e la guèrra comencèt.
Durant lo premier periòde de la guèrra, lei Boers prenguèron l'avantatge e comencèron lo sètge deigarnisons britanicas frontalieras (Mafeking,Kimberley eLadysmith). Pasmens, aquelei sètges leis empachèron d'atacar lei pòrts sud-africans onte de renfòrç importants foguèron desbarcats. D'ara endavant pus nombrós, lei soudats britanicas desgatjèron lei vilas assetjadas en1900 e ocupèron lei vilas principalas dei dos estats boers. Pasmens, lei Boers refusèron de capitular e comencèron una lòngaguerilha menada per seikommandos. Incapables d'arrestar aqueleis unitats fòrça mobilas, lei Britanics dau generauKitchener adoptèron una estrategia fòrça brutala basada sus la destruccion dei recòltas e dei tenements, la desportacion deis abitants dins decamps de concentracion e l'ocupacion deis axes de comunicacion. Aqueleis atrocitats minèron finalament la determinacion deikommandos boers qu'abandonèron lo combat lo 31 de mai de1902. Lei dos estats boers foguèron alora annexats a l'Empèri Britanic.
En1902, leis autoritatsbritanicas volián demenir l'importància demografica dei Boers ambé l'arribada d'imigrants novèus venguts deisIllas Britanicas. Pasmens, leis atrocitats de la guèrra, l'oposicion dei liberaus e, mai que mai, la manca de volontaris empachèron la realizacion d'aqueu projècte. En plaça, sota l'impulsion dei liberaus, deguèron metre en plaça una union inspirada dau modèlcanadenc. Ansin, tre1906, lei doas colonias boers recebèron loself-government e participèron activament a la formacion d'una federacion sud-africana. Lei discussions se debanèron de1908 a1910 e s'acabèron par la naissença de l'Union Sud-Africana.
En1919,Snuts venguèt cap dau govèrn après la mòrt deBotha. Dins lo contèxte economic malaisat de l'après-guèrra, reprimiguèt violentament de grèvas dins lo sector minier entraïnant una aliança entre loPartit Trabalhista e loPartit Nacionau. Venceiritz deis eleccions de1924, aquela coalicion donèt lo poder aHertzog. Aqueu darrier defendiguèt leis interès deis Afrikaners que la màger part èra apaurida per lo declin de l'agricultura.
La crisi de1929 aguèt de consequéncias grèvas sus l'economia sud-africana qu'èra fòrça dependenta de seisexportacions de matèrias premieras. Ansin, en1933, lei dos partits afrikaners deSnuts e deHertzog fusionèron per formar loPartit Unit. Aquò permetèt de mantenir la dominacion deis Afrikaners sus la vida politica dau país (que durèt fins a1994) maugrat la scission d'un novèu Partit Nacionau dirigit perDaniel François Malan. En1939,Hertzog assaièt de demorar neutre maiSnuts e lei partisans de l'alinhament sus la diplomacia britanica reversèron lo govèrn. Sota la direccion deSnuts, l'Africa dau Sud intrèt donc en guèrra còntraAlemanha e aguèt un ròtle important dins lei combats dau teatre nòrd-african.
En parallèl deis evolucions de la vida politica sud-africana, lei dificultats de l'après-guèrra veguèron l'instauracion d'un sistèma de segregacion raciala qu'anava prefondament marcar l'istòria dau país. D'efèct, per amaisar l'agitacion dei minaires e dei païsans blancs, lei govèrns afrikaners successius adoptèron une tiera deleis destinadas a protegir seis interès. Aquò comencèt tre1913 amb una lèi qu'enebissiá ais Africans lo drech de crompar de tèrras en fòra de certanei resèrvas. Representant solament 12% dau territòri en1939, aquelei resèrvas venguèron rapidament de resèrvas de man d'òbra a bòn mercat.
Puei, lei discriminacions foguèron renfòrçadas ambé la generalizacion dau contraròtles dei desplaçaments deis Africans, lo quasi abandon de l'educacion deis Africans e l'aumentacion fòrça importanta deis inegalitats salarialas. Per denonciar aqueu sistèma, un pichon elèit african, principalament formada d'ensenhaires e de prèires, fondèt loCongrès Nacionau African (ANC) en1912. Dins aquò, son influéncia demorèt lòngtemps fòrça limitada.
Marcada per lo desvolopament industriau liada ai besonhs militars de laSegonda Guèrra Mondiala, leis annadas 1940 veguèron de mutacions importantas se far au sen de la societat sud-africana. Premier, a la fin dau conflicte, leis Africans èran venguts majoritaris dins lei vilas principalas e la màger part deis Afrikaners èra d'ara endavant urbanizada. Puei, en1946, de grèvas violentas se debanèron tornarmai dins lo sector minier. Tornèron activar la question raciala e lo maucontentament entraïnat per la repression dura dei manifestacions favorizèt loPartit Nacionau deMalan. L'ANC aprofichèt tanben aquela crisi per s'afirmar gràcias a una generacion novèla de militants comaNelson Mandela,Oliver Tambo òWalter Sisulu.
En1948, lo Partit Nacionau ganhèt leis eleccions generalas gràcias a un programa segregacionista dichapartheid. Significant « desvolopament separat dins l'egalitat » enoccitan, aqueu sistèma entraïnèt una division de la societat entre quatre pòbles diferents (Blancs, Indians,Cape Coloured e Africans). En teoria, cada comunautat deviá obtenir lei mejans permetent son desvolopament mai dins lei fachs, lei Blancs dominavan largament. Ansin, obtenguèron lo contraròtle de la màger part dau país e gardèron lo poder politic. Leis Africans foguèron relegats dins dehomelands, fragmentats e dispersats, eissits dei resèrvas de l'entre doas guèrras.
A partir de1950, plusorslèis renforcèron mai la separacion coma l'enebiment dei relacions sexualas interracialas, l'aumentacion dei restriccions de desplaçament deis Africans (que formavan la màger part de la man d'òbra emplegada dins leis industrias « blancas ») e lo renfòrçament de la segracion espaciala (privats separats dins lei luòcs publics...). En parallèl, per aplicar aquelei lèis, un aparelh policier e militar repressiu foguèt mes en plaça.
Esquèma generau de la Guèrra de la Frontiera Sud-Africana.
L'apartheid se turtèt a una resisténcia viva dei comunautats non blancas. L'ANC ne foguèt lo pielon ambé l'organizacion de campanha de resisténcia passiva a partir de1952. Tres ans pus tard, un congrès gropant l'ANC e plusors organizacions blancas ostilas a la segregacion adoptèron una Carta de la Libertat que revendicava l'egalitat raciala e lo respèct deiDrechs de l'Òme. Puei, en1960, foguèt creat loCongrès Panafrican (PAC) que comencèt de luchar còntra leipass que limitavan la libertat de movement deis Africans.
A partir deis annadas 1960, una partida de la resisténcia chausiguèt la lucha armada còntra lo regime. Lochaple de Sharpeville (67 mòrts, 186 bleçats après de tirs de la polícia còntra una manifestacion) favorizèt aquela decision. Lo govèrn proclamèt l'estat d'urgéncia e enebiguèt l'ANC e lo PAC mai aquò empachèt pas la multiplicacion deis accionsterroristas en1962-1963. Au contrari, après l'arrestacion deNelson Mandela en1962, lo movement se radicalizèt, especialament dins lei sectors miniers e estudiants onte desindicats clandestins foguèron creats.
En1976, una manifestacion d'escolans dautownship de Soweto opausats a l'introduccion obligatòria de l'afrikaans dins lo sistèma educatiu deis Africans foguèt reprimida per lei tirs de la polícia. Aquò entraïnèt d'esmogudas dins tot lo país. Entre 176 e 700 personas i foguèron tuats e lo cap sindicau africanSteve Biko foguèt arrestat. Torturat, moriguèt en preson en1977 e sa mòrt, dins de circonstàncias suspèctas, entraïnèt una fòrta condamnacion internacionala de l'Africa dau Sud. Ansin, a la fin de l'annada, leiNacions Unidas adoptèron lei premierei mesuras còntra l'apartheid e enebiguèron lei vendas d'armas au govèrn sud-african.
Bantostans (Homelands africans « independents ») dins lo corrent deis annadas 1980.
De1978 a1989, l'Africa dau Sud foguèt dirigida perPieter Willem Botha. Assaièt de reformar l’apartheid per l'adaptar au contèxte internacionau novèu e aumentèt l'intensitat de la repression còntra lei movements de resisténcia. Ansin, autorizèt la formacion desindicats obriers e annulèt plusors lèis pertocant d'aspècts mesquins dau sistèma. Puei, adoptèt una constitucion novèla permetent ais Indians e aiCape Coloured de participar a la vida politica. Enfin, engatjèt l'armada sud-africana dins una tiera d'operacions exterioras còntra lei movements anti-apartheid que se gropèron en1983 au sen dauFrònt Democratic Unit.
Pasmens, aquelei reformas mau capitèron de redurre la resisténcia. Au contrari, la violéncia se generalizèt dins lo país e lei sancions internacionalas se multipliquèron maugrat lo sostèn deisEstats Units e deis autreis estats anticomunistas. De mai, l'armada sud-africana poguèt pas eliminar la menaça militara representada per lei formacions anti-apartheid e per la guerilha independentista dau Sud-Oèst African. Au contrari, en1987, labatalha de Cuito Cuanavale mostrèt clarament sei limits. Ansin,Botha comencèt pauc a pauc de preparar la fin de l'apartheid avans de demissionar au profiech deFrederick de Klerk.
Frederick de Klerk dirigiguèt lo país de1989 a1994. En1990, liberèt lei presoniers politics comaNelson Mandela e legalizèt tornarmai l'ANC. Puei, annulèt a cha una lei lèis segregacionistas e l'apartheid dispareguèt oficialament en1991. A partir de decembre d'aquela annada, comencèron pereu lei negociacions ambé lei diferentei formacions politicas per preparar la formacion d'un govèrn multiraciau.
Pasmens, aquelei discussions se limitèron rapidament a de negociacions entre l'ANC e loPartit Nacionau. La transicion politica foguèt donc marcada per de violéncias de part de formacions negras (l'Inkatha favorable a un sistèma federau), afrikaners (temptativa de formar un estat blanc independent de l'Africa dau Sud) e de certanei caps deihomelands venguts independents que volián gardar son poder. Dins aquò, un acòrd foguèt finalament trobat en decembre de1993 permetent l'adopcion d'una constitucion novèla.
Dempuei1994, l'Africa dau Sud es venguda unademocracia marcada per lo transferiment dau poder politic deis elèits blancs a un elèit negre eissit de l'ANC. En revènge, lei Blancs an gardat lo poder economic e lo país es totjorn tocat per d'inegalitats economicas fòrça grèvas que menaçan son estabilitat car aquò favoriza lo desvolopament de la criminalitat e de la corrupcion qu'agantan de nivèus fòrça inquietants.
D'efèct, en1994,Nelson Mandela (ANC) foguèt aisament elegit a la presidéncia e l'ANC ganhèt leis eleccions legislativas. Lo periòde Mandela veguèt la formacion d'un elèit politic negre e l'adopcion de mesuras destinadas a demenir leis inegalitats. Pasmens, per defugir una destabilizacion de la comunautat blanca, aquela politica demorèt limitada e lei Blancs an totjorn lo contraròtle de la màger part de l'aparelh economic. De mai, certanei mesuras, coma l'obligacion d'emplegar un minimom de trabalhaires negres — pas totjorn qualificats — dins lei companhiás, an causat de dificultats economicas. Ansin, leis inegalitats se renforcèron maugrat la formacion d'una borgesiá africana liada a l'ANC.
Mandela se retirèt de la vida politica en1999 e foguèt remplaçat perThabo Mbeki. En despiech de succès vertadiers (construccion d'ostaus, desvolopament dei rets electrics e d'aiga potabla, reduccion de la pauretat extrèma...), foguèt tocat per mai d'un escandòl financier e per lo desvolopament de la criminalitat. Aquela darriera es venguda un problema grèu per l'economia sud-africana que causa l'emigracion d'una partida dei Blancs (que fòrman totjorn la man d'òbra pus qualificada). LoSIDA, que son existéncia èra negada per lo president, ravatjèt tanben lei classas popularas. Finalament,Mbeki foguèt obligat de demissionar en2008. Son ancian Premier MinistreJacob Zuma foguèt elegit a la presidéncia en2009. Pasmens, contunia la politica de son predecessor e es tanben l'objècte d'escandòls financiers grèus.
1parcialament african 2país insular 3non membre de l'Union Africana4pas reconegut per l'ensemble de la comunitat internacionala mas membre de l'Union Africana
↑Dins aquò, l'assimilacion foguèt pas una regla universala. Ansin, certanei clans bantos exterminèron lei Khoisans ò lei reduguèron en esclavatge.
↑I aviá ges de critèris raciaus. Pasmens, leis Africans de la colonia (dichsCape Coloured) demorèron totjorn fòrça minotari au sen dau còrs electorau (15% au maximom).
.svg)
.png)
