1970 : enPolonha, decision deGomulka d'aumentar lei pretz en causa dei dificultats financieras dau país. Pasmens, aquò entraïnèt de manifestacions aGdansk (èx-Dantzig) e dins d'autrei vilas importantas. L'armada e la polícia tirèron sus de manifestants causant la mòrt d'un centenau de personas entraïnant la partença de Gomulka remplaçat perEdward Gierek. Gierek abandonèt la politica de son predecessor e assaièt de dinamizar l'economia polonesa gràcias a d'emprunts auprès dei país occidentaus. Dins aquò, coma per lei temptativas de reformas precedentas, aquò mau capitèt e la crisi polonesa s'agravèt a cha pauc dins lo corrent deis ans 1970 e 1980. 1970 : enSodan, gràcias au sostèn d'Egipte que mandèt un grop d'avions dins lo país, l'armada sodanesa ataquèt l'illa d'Aba onte s'èran gropats un nombre important de madistas que contestavan l'autoritat dau coronèuGaafar Nimeiry. L'assaut s'acabèt per una victòria totala dei militars que massacrèron seis adversaris (12 000 mòrts). Aquò neutralizèt una partida de l'oposicion islamista mai suscitèt una ostilitat persistenta dins l'opinion. 1970 : enChile, victòria dau candidatsocialista,Salvador Allende, a l'eleccion presidenciala. 1970 : importantei manifestacions còntra laGuèrra de Vietnam aisEstats Units. 1970 : independéncia deiFiji (10 d'octòbre).
1970 : en novembre, arribada dauciclòn de Bhola enPaquistan Orientau. Mau detectat en causa de l'abséncia de sistèma de deteccion ciclonica dins l'Ocean Indian, entraïnèt una catastròfa, agravada per la manca de reaccion rapida deis autoritats paquistanesas, que s'acabèt per la mòrt d'au mens 500 000 abitants. En mai dei victimas, aquela ineficacitat renforcèt lei movements independentistas enPaquistan Orientau. 1970 : enSiria, còp d'Estat d'Hafez al-Assad. 1971 : adopcion dau drech de vòte femenin enSoïssa (7 de febrier). 1971 : legalizacion de l'avortament enÍndia. 1971 : intrada en servici dauRedoutable (bastit en1967), premiersosmarin nuclear lançaire d'engenhs francés. 1971 : enSodan, temptativa de còp d'Estat comunista còntra lo regim militar deGaafar Nimeiry. 1972 : dins lo nòrd-oèst d'Iran, 4 000 mòrts e destruccion de 200 vilatges dins una tempèsta deventnèu. 1972 : enFrança,procès de Bobigny. Una victima deviòl, menora a l'epòca dei fachs, e plusors fremas que l'avián ajudada i èran jutjadas peravortament. Lo procès se centrèt rapidament sus la question de l'avortament e leis acusats foguèron innocentadas. Après aquela decision, lo Ministèri de la Justícia ordonèt d'arrestar lei perseguidas còntra lei personas sospichadas d'avortament (→1975). 1972 : signatura de l'acòrdiSALT I entre leisEstats Units e l'Union Sovietica per una limitation deis armaments estrategics e dei sistèmas anti-missils. 1972 : enBotswana, dubertura de la premieramina dediamants. Aquò favorizèt pauc a pauc lo desvolopament economic dau país e li permetèt de quitar lo grop dei país paures – segon lei critèris de l'ONU – en1994. 1972 : enSodan, signatura d'un acòrdi de pate amb la guerilha Anya Nya. Aquò marquèt la fin de laPremiera Guèrra Civila Sodanesa e un foguèt succès important perGaafar Nimeiry. Divèrsei mesuras foguèron adoptadas per protegir lo sud còntra lei mesuras d'islamizacion e d'arabizacion a l'origina de la guèrra, especialament la creacion d'una region autonòma. Pasmens, lei destruccions causadas per lei combats (100 000 combatents e 400 000 civius mòrts) conjugadas ai dificultats economicas dau rèsta de Sodan anavan rapidament entraïnar de tensions novèlas dins lo sud e dins lei vilas principalas.
Signatura deisAcòrdis de París marcant la fin de l'intervencion dei tropas terrèstras estatsunidencas enVietnam.
1973 : minat per d'annadas de contestacion intèrna e de blocatges militars sus lo terren,Washington acceptèt de signar un accòrdi de retirament de sei tropas estacionadas enVietnam (27 de genier). Aqueu tractat, signat aParís, èra l'acabament de la politica de « vietnamizacion » de la guèrra que contunièt entre loVietnam dau Sud e la guerilha comunista sostenguda per sonvesin dau Nòrd. Lo regim deSaigon gardava lo sostèn economic e logistic estatsunidenc mai la qualitat febla de sei tropas permetèt pauc a pauc ais tropas comunistas de prendre l'avantatge (→1975). 1973 : a l'eissida d'una decision de laCort Suprèma, totei leilèisestatsunidencas enebissent l'avortament dins lei tres premiersmes de lagrossessa son declaradasinconstitucionalas. 1973 : enLibia,nacionalizacion de 51 % de l'industriapetroliera dau país per lo govèrn deMoammar al-Gaddafi. Aquò creèt de tensions amb sei partenaris de l'Union dei Republicas Aràbias e, en decembre, l'union èra subretot venguda simbolica. Pasmens, permetèt au govèrn revolucionari d'obtenir mai de mejans per perseguir sa politica.
Bombardament dau palais presidenciau dins lo corrent dau còp d'estat d'Augusto Pinochet lo 11 de setembre.
1973 : enChile, perseguida de la crisi economica fomentada per leis organizacions politicas ostilas au presidentSalvador Allende amb lo sostèn deisEstats Units d'America. Lo 29 de junh, una temptativa de còp d'Estat mau capitèt en causa de la resisténcia d'unitats de soudats fidèus a laconstitucion menats per lo generauCarlos Prats. Pasmens, aqueu generau intrèt augovèrn dins lo corrent dau mes d'aost e foguèt remplaçat per son luòctenentAugusto Pinochet. Òr, Pinochet se raprochèt rapidament de l'oposicion e deis Estatsunidencs. Organizèt un segond còp d'Estat e alunchèt lei soudats fidèus au govèrn de lacapitala. Ansin, lo 11 de setembre, lei partisans dau president foguèron rapidament vencuts eSalvador Allende se suicidiguèt pendent l'assaut dau palais presidenciau. Una junta militara presidida per Pinochet foguèt creada per dirigir lo país. 1973 : independéncia deGuinèa Bissau lo 24 de setembre.
Esquèma generau deis operacions militars de la Guèrra de Kippur.
1973 : enOrient Mejan, lo 6 d'octòbre, ataca d'Israèl per una coalicion de país arabis (principalamentEgipte,Siria,Iraq,Jordania). Au contrari de laguèrra de 1967, l'armada israeliana foguèt suspresa e enregistrèt plusors desfachas. Pasmens, poguèt organizar un ensemble de còntra-atacas sus lei frònts egipcian e sirian. Lo 24 d'octòbre, lei dos camps acceptèron una alta-au-fuòc negociada per leisEstats Units e l'URSS. Lo bilanç dei combats es generalament considerat coma una victòria israeliana mai, dins lei fachs, la situacion èra relativament indecisa, çò que menèt a la dubertura de negociacions dirèctas entreEgipte eIsraèl a la fin dau decenni (→1977 e1978). 1975 : legalizacion de l'avortament enFrança. 1976 : legalizacion de l'avortament enRFA. 1977 : darrier cas conegut devariòla naturala enSomalia (26 d'octòbre). L'eradicion mondiala foguèt certificada dins leisans 1980 per l'OMS. Dempuei aquela data, lovirüs de lamalautiá es oficialament conservat dins un nombre reduch delaboratòris. Totei leis autrei mòstras son estadas destruchas per empedir una resurgéncia. 1978 : legalizacion de l'avortament enItàlia.
1970 : capitada de la mesa en orbita dau satellitUhuru (SAS A) per laNASA. Èra destinat a l'estudi dei raionaments X e èra lo premier exemplar d'una tièra de pichons satellits scientificsestatsunidencs (SAS B en1972 e C en1975) destinats a l'observacion dei fònts X.
Imatge de la superficia luna enregistrat perLunokhod 1.
1970 : aterratge sus laLuna d'un veïcul teleguidat d'exploracionsovietica dichLunokhod 1. Durant quasi 9 mes, viatjèt de 10,54 km a la superficia. 1970 : depaus dau premier brevet depintant lo foncionament e l'estructura d'unmicroprocessor per l'engenhaireestatsunidencGilbert Hyatt. 1970 : premier aterratge capitat a la superficia d'una autraplaneta amb lo succès de la mission sovieticaVenera 7. La sonda capitèt de transmettre d'informacions pendent 55 mn avans d'èstre destrucha per lei condicions climaticas fòrça duras deVènus. 1970 : desvolopament de la premiera memòria viva per leis engenhairesestatsunidencsBob Abbott eLes Vadasz. 1971 : capitada de la mesa en orbita de la premiera estacion espaciala (Saliut 1) per leiSovietics. Après la revirada deSoiuz 10 lei 23 e 25 abriu,Soiuz 11 capitèt de s'arrimar a l'estacion que foguèt abitada per tres cosmonautas durant 23 jorns. Pasmens, lo 30 de junh, dins lo corrent dau viatge de retorn, un defalhiment dau module Soiuz causèt l'asfixia e la mòrt de l'equipatge.
Fotografia dau rover lunar utilizada per la missionApollo 15.
1971 : capitada dei missionslunarasApollo 14 (31 de genier - 9 de febrier) dins la region deFra Mauro eApollo 15 (26 de julhet - 7 d'aost) dins la region daucratèr Béla. La segonda mission utilizèt per lo premier còp lo rover lunar de laNASA que permetèt ais astronautas de laNASA per se desplaçar sus de distàncias grandas a la superficia lunara. 1971 : en decembre, la mission sovieticaMars 3 capitèt lo premier atteratge d'una sonda a la superficia deMart mai lo contact foguèt rapidament perdut belèu en causa d'una tempèsta d'arena. Dins aquò, permetèt divèrsei descubèrtas coma l'existéncia demontanhas de mai de 22 km d'altitud. 1972 : descubèrta dei proprietats de l'artemisina, basa dei medicaments antipaludics modèrnes, per un grop scientific chinés dirigit perTu Youyou. Recebèt loPrèmi Nobel de Fisiologia ò Medecina2015 per aquela descubèrta. 1972 : capitada dei missionsestatsunidencasApollo 16 (16-27 d'abriu) eApollo 17 (7-19 de decembre) que se pausèron sus laLuna dins lei regions dei Monts Descartes e de la Vau Taurus-Littrow. Permetèron d'estudiar lageologia e l'atmosfèra lunaras. 1972 : concepcion daulengatge de programacionC per leiLaboratòris Bell (principalament l'informaticianDennis Ritchie (1941-2011)). Foguèt lo premier lengatge que conoguèt una difusion importanta. 1972 : desvolopament dau premier escanèr medicau per loBritanicGodfrey Newbold Hounsfield (1919-2004), engenhaire de la companhiáElectronical Musical Instrument (EMI), a partir dei trabalhs precursors dau fisiciansud-africanAllan McLeod Cormack (1924-1998). 1972 : desvolopament de la premieraIRM (Imajariá per resonància magnetica) per lo quimistaestatsunidencPaul Lauterbur (1929-2007). Aquel instrument es basat sus lo principi de laresonància magnetica nucleara descubèrt en1946 e es vengut un aparelh important dins leis espitaus actuaus.
