1950 : extension dau drech de vòte aifemnas enHaití. 1950 : enIndochina, la victòria deicomunistaschinés permetèt auVietminh de renfòràar sei posicions dins lo nòrd. Menaçadas d'isolament, leigarnisonsfrancesas situadas lòng de lafrontiera assaièron de se retirar. Pasmens, la màger part foguèt destrucha. Aquò entraïnèt lo mandadís de renfòrç perFrança e la guèrra venguèt pus intensa (→1951).
1950 : en junh, començament de laGuèrra de Corèa amb l'invasion de laCorèa dau Sud per laCorèa dau Nòrd. Mens nombrosas e suspresas per son adversari, lei fòrças dau Sud capitèron a mantenir una pòchi de resisténcia a l'entorn dau pòrt dePusan onte l'ajuda estatsunidenca arribèt pauc a pauc. D'efiech, aprofichant lo refús de l'URSS de participar ai debats de l'ONU, leisEstats Units d'America obtenguèron la condamnacion de laCorèa dau Nòrd per loConseu de Seguretat dei Nacions Unidas. Ansin, l'ONU organizèt uncòrs expedicionari, principalament estatsunidenc, encargat de defendre laCorèa dau Sud. En octòbre, una còntra-ofensiva estatsunidenca aIncheon entraïnèt la revirada de l'ataca nòrd-coreana e la destruccion de la màger part dei fòrças dePyeongyang. Pasmens, aquò entraïnèt una intervencion chinesa per empachar l'afondrament de son vesin comunista (→1951). 1951 : enCorèa, locòrs expedicionariestatsunidenc, susprés per l'intervencion chinesa, deguèt se retirar vèrs lo sud. Dins de condicions malaisadas, arrestèt l'ofensiva dei fòrças dePequin avans d'organizar una còntra-ofensiva que li permetèt de tornar venir dins la region dau 38en parallèl. Escagassats, lei dos camps comencèron de negociar un reglament de la crisi (→1953). 1951 : independéncia deLibia. 1951-1953 : enIndochina, lei Francés adoptèron una estrategia pus defensiva destinada a protegir lei zònas pobladas e economicament importantas. Aquò li permetèt d'enregistrar plusors succès defensius còntra loVietminh mai empediguèt pas laguerilha d'estendre son influéncia dins lei zònas ruralas de la mitat nòrd deVietnam. 1952 : extension daudrech de vòte aifemnas enGrècia, enBolívia e enLiban.
1952 : explosion de la premierabomba H (31 d'octòbre). Pus poderosa que labomba A, èra destinada a permetre aisEstats Units de mantenir sa superioritat tecnologica en matèria d'armaments nuclears sus l'URSS (→1953). 1952 : auReiaume Unit, mòrt dau rèiJòrdi VI.Elisabèt II li succediguèt. 1952 : creacion de laComunautat Europèa dau Carbon e de l'Acier perFrança, l'Alemanha de l'Oèst,Itàlia,Belgica, leiPaís Bas eLuxemborg. L'objectiu èra de crear un mercat comun de l'acier e daucarbon entre aquelei país per aumentar la cooperacion economica. 1953 : procès dau chaple d'Orador de Glanas. 21 soudats i foguèron jutjats. Totei foguèron condamnats franc d'un accusat que foguèt capable de demostrar son abséncia durant lo chaple. Pasmens, tre la fin dau procès, lei soudats d'originaalsaciana foguèron amnistiats, çò qu'entraïnèt de protestacions vivas enLemosin. 1953 : premiera explosion d'unabomba Hsovietica (→1957). 1953 : enCorèa, signatura de l'armistici de Panmunjeom (27 de julhet). Restabliguèt mai ò mens lostatu quo ante bellum amb una linha de separacion situada a l'entorn dau 38en parallèl.
1954 : enIndochina,batalha de Dien Bien Phu e capitulacion d'unagarnison francesa dins lo nòrd deVietnam. S'aquela desfacha cambiava pas lo rapòrt de fòrça, foguèt utilizada per lo govèrn francés per abandonar la region e assaiar de concentrar sei fòrças sus seicolonias d'Africa. L'Indochina Francesa foguèt donc devesida entre quatre estats novèus :Laos,Cambòtja,Vietnam dau Sud eVietnam dau Nòrd. Dins lei fachs, la guèrra contunièt car lei guerilhas comunistas deLaos, deCambòtja e, subretot, deVietnam dau Sud èran maucontentadas de la formacion degovèrns desenant protegits per leisEstats Units. 1954 : dins lo Sud deisEstats Units, resurgéncia de la question raciala. D'efiech, lei Negres estatsunidencs, qu'avián largament participat a la victòria durant la Segonda Guèrra Mondiala, volián d'ara endavant obtenir de drechs egaus a aquelei dei Blancs. Divèrseis afaires èran en cors de jutjament mai dins lo corrent de l'annada, laCort Suprèma deis Estats Units publiquèt una decision importanta (Brown v. Board of Education) que declarètinconstitucionala la segregacion dins leisescòlas publicas. En despiech de protestations fòrça violentas dei Blancs dau Sud, aquò marquèt lo començament de la fin dei lèis segregacionistas. 1954 : extension daudrech de vòte aifemnas enColómbia, enPaquistan e enSiria. 1955 : dubertura dau premier restaurantMcDonald's a Des Plains enIllinois (15 d'abriu).
1955 : en reaccion a la reconoissença de lasobeiranetat de laRFA per leis Occidentaus (5 de mai), signatura dauPacte de Varsòvia entreUnion Sovietica,Polonha,Checoslovaquia,Bulgaria,Ongria,Romania,Albania e laRDA (14 de mai). Aquò acabèt lo partiment d'Euròpa entre dos blòts rivaus. Aquela situacion anava durar fins a la fin deisans 1980. 1955 : extension dau drech de vòte ai femnas enEgipte. 1955 : reconoissença de l'autonòmia intèrna deTunisia au sen de l'Empèri Francés (3 de junh). 1955 : inauguracion dau premierpargue d'atraccionDisneyland aAnaheim enCalifòrnia. 1955 : enPeró, extension daudrech de vòte e de candidatura aifemnas (7 de setembre). 1955 : enCambòtja, menaçat de desfacha ais eleccions previstas dins lo corrent de l'annada, lo rèiNorodom Sihanouk abdiquèt au profiech de son paireNorodom Suramarit per participar totalament a la vida politica dau país. Creèt lo sieu partit politic e utilizèt l'aparelh de l'Estat per sostenir la sieuna campanha. Egalament ajudat per de fraudas importantas, ganhèt d'un biais clar leis eleccions legislativas de setembre ambé 83 % dei sufragis exprimits. Fondèt son regime sus lonacionalisme khmer, la fidelitat au rèi, l'oposicion a l'injustícia e la proteccion daubodisme. Aquò aguèt per consequéncia la mesa en plaça d'unconservatisme sociau fòrça important e l'adopcion de plans de construccion ambiciós regardant lo desvolopament dau país.
Fotografia deRosa Parks que foguèt a l'origina dau movement còntra la segregacion dins lei transpòrts.
1955-1956 : aisEstats Units, començament de manifestacions e de movements sociaus còntra la segregacion dins leisEstats dau Sud. Marcats per lei figuras deMartin Luther King e deRosa Parks, aquelei movements obtenguèron una reconoissença de l'inconstitucionalitat de la segregacion dins lei bus. Pasmens, lei segregacionistas contunièron tanben lo combat e d'atacas còntra lei Negres ò lei Blancs en favor dei drechs civics se multipliquèron en causa d'una resurgéncia dei grops liats auKu Klux Klan (→1957).
Fotografia dei manifestacions de Poznan (« Volèm de pan » n'èra un deis eslogans principaus.)
1956 : enPolonha, manifestacions importantas après la mòrt deBoleslaw Bierut, especialament dins la vila dePoznan. Amb l'acòrdi deKhrushchov,Gomulka foguèt tornarmai cargat de dirigir lo país. La politica novèla assaièt de se centrar sus la reforma de l'economia dau país tocada per de carestiás regularas e sus una libelizacion relativa de la societat amb lo melhorament dei relacions amb leis autoritats eclesiasticas. Dins aquò, lo succès foguèt limitat e de tensions apareguèron tornarmai au sen de la societat polonesa. 1956-1957 : enFrança, govèrn deGuy Mollet. A l'origina d'avançadas socialas importantas, venguèt impopular en causa de sa decision de mandar de conscrits enArgeria e dei dificultats financieras dau país que foguèt obligat de demandar l'ajuda dauFMI. D'un biais generau, aqueu govèrn es considerat coma l'illustracion dei feblessas de laIVa Republica e sa fin precipèt l'afondrament dau regim (→1958). 1957 : dins lo Sud deisEstats Units, perseguida de la lucha dei populacions negras còntra la segregacion. Foguèt principalament centrada sus la vila de Little Rock onte de negres devián per lo premier còp èsser integrats dins una escòla blanca. Leis autoritats localas assaièron de s'i opausar, especialament lo governadorOrval Faubus. Lo presidentEisenhower ordonèt finalament de desplegar un milier d'òmes eissits d'una formacion d'elèit de l'armada estatsunidenca – la 101a division aeroportada – per assegurar la proteccion deis estudiants negres (leiNòu de Little Rock). Pasmens, leis autoritats de la vila capitèron de sarrar leis escòlas e la legislacion antisegregacion de 1957 demorèt pauc eficaça (→1960). 1957 : premiera explosion d'unabomba Hbritanica (→1967). 1958 :independéncia deGuinèa (2 d'octòbre). 1958 : a la seguida dei dificultats recurrentas per formar un govèrn estable dempuei la fragmentacion dau movement independentista, un còp d'Estat militar dirigit per lo generauIbrahim Abboud prenguèt lo poder (18 de novembre). Pasmens, lo regime novèu deguèt faciar d'oposicions multiplas (islamistas de l'Umma, Partit Comunista, Fraires Musulmans, populacions dau sud que refusavan l'islamizacion de la societat... etc.).
1952 : descubèrta de latomba dau rèimaiaK'inich Janaab' Pakal Ièr. 1957 : publicacion dau romanLa Grèva de l'escrivanaestatsunidencaAyn Rand (1905-1982). Còntra-utopia depintant l'afondrament de la societat après lo retirament volontaris deis « òmes d'esperit » (entrepreneires onèsts, scientifics independents, artistas individualistas... etc.), denòncia lademocracia sociala e lo partiment dei richessas. Aquela òbra defend ansin locapitalisme individualista e aguèt un succès considerable au sen de la societatestatsunidenca.
1950 : publicacion dau trabalh de l'astronòm neerlandésJan Oort postulant l'existéncia d'una sèrva decometas dins lei regions perifericas dauSistèma Solar. Se Oort èra pas lo premier d'imaginar una tala estructura, sei recèrcas èran basadas sus l'estudi de la trajectòria de 46cometas. Mostrèron l'existéncia possibla d'un ensemble de nuclèus de cometas a de distàncias estimadas entre 100 e 150 000 ua. 1950 : invencion de ladisqueta per l'inventorjaponésYoshiro Nakamatsu (nascut en1928). Cedèt lei drechs d'esplecha dau concèpte a la companhiáestatsunidencaIBM. 1950 : concepcion dau premiertransistor bipolar basat sus unajoncion NPN[1]. Aquò permetèt rapidament de produrre de transistors utilizables dins l'industria deis ans 1950-1960. Lei transistors bipolars dominèron l'electronica fins a l'arribada dei transistors d'efiech de camp dins leisans 1970. 1951 : premiera capitada d'un assai de produccion d'energia nucleara per la còlaestatsunidenca trabalhant sus lo reactorEBR-I dauLaboratòri nacionau d'Idaho. Aquò permetèt la concepcion e la construccion dei premiereicentralas nuclearas. 1952 : comercializacion dau premierantibiotic de la classa deimacrolids. 1952 : premier assai capitat d'unabomba H. Basada sus lo principi de lafusion nucleara, es totjorn l'arma pus poderosa concebuda per l'èsser uman. 1952 : premiera utilizacion de l'ecografia, aplicacion dau principi dausonar au còrs uman, per l'EstatsunidencJohn Wild (1914-2009).
1957 : capitada dau premier vòl de la fusadasovieticaR-7 Semiorka (21 d'aost). Puei capitada de la premiera temptativa, totjornsovietica, de mesa en orbita d'un satellit artificiau (Sputnik 1) lo 4 d'octòbre. De son caire, leisEstats Units capitèron lo premier tir de la fusadaAtlàs (11 de decembre). 1957 : publicacion d'un estudi sus la fusion termonucleara per lofisicianbritanicJohn Lawson (1923-2008). I prensentèt lei condicions necessàrias per obtenir una reaccion de fusion que son d'ara endavant dichascritèris de Lawson. 1957 : capitada de la premiera implantacion d'uncòr artificiau (sus unchin) per lo mètgeestatsunidencWillem Johan Kolff (1911-2009). L'animau subrevisquèt 90 minutas. Aquò marquèt lo començament de recèrcas importantas regardant lo desvolopament d'un còr artificiau per l'èsser uman. 1957 : ubertura de la premiera usinasiderurgica utilizant un procès modèrne de reduccion dirècta aMonterrey enMexic. Inspirat per lei tecnicasanticas de reduccion, aqueu metòde utilizèt logas naturau coma reductor. Gràcias au còst limitat dau gas naturau, aqueu procès se desvolopèt e es totjorn utilizat a l'ora d'ara.
1957 : formulacion de lateoria BCS — dicha segon leis inicialas de seis autorsJohn Barden,Leon Neil Cooper eJohn Robert Schrieffer — que permetèt per lo premier còp de descriure lo fenomèn desupraconductivitat descubèrt en1911 perHeike Kmaerlingh Onnes (1853-1926). 1957 : a l'iniciativa de l'armadaestatsunidenca, intrada en servici dau premier carrejaire modèrne equipat de rampas d'accès interioras. D'efiech, se l'idèa daucarrejaire èra pas novèla (→1849), aqueu tipe de naviri despendiá de rampas d'accès bastits sus lo cai deipòrts, çò que representava un limit important a son utilizacion. Lo sistèma de rampas d'accès interioras permetiá d'utilizar un carrejaire dins la màger part dei pòrts importants e d'accelerar lo cargament e lo descargament dei naviris. Foguèt donc rapidament adoptat per totei lei tipes de carrejaires. 1958 : intrada en servici dau premierveïcul de combat d'infantariá (dins l'armada de la RFA). Aquò marcava una rompedura amb la pensada estatsunidenca qu'utilizava solament sei veïculs per transportar lei soudats sus lo prat batalhier sensa participar dirèctament au combat. L'adopcion d'un veïcul d'aqueu tipe per lei Sovietics en1967 entraïnèt la generalizacion dau concèpte a la quasi totalitat dei fòrças armadas de la planeta. 1958 : publicacion de la premiera version dauLisp, unlengatge de programacion fòrça utilizat per la programacion d'intelligéncias artificialas a partir deisans 1970. Foguèt inventat perJohn McCarthy.
↑(en) E. Kooi, A. Schmitz, "Brief Notes on the History of Gate Dielectrics in MOS Devices" dinsHigh Dielectric Constant Materials: VLSI MOSFET Applications, 2005, Springer Science & Business Media, pp. 33–44.
.svg)
.png)
_underway_at_sea%2c_circa_in_the_1970s.jpg)
