1900 : abandon de lapoligamia per lei mormons. 1901 : independéncia oficiala d'Austràlia (1èr de genier). Pasmens, dins lei fachs, la politica de l'illa demorèt fòrça influenciada per aquela dauReiaume Unit fins a laSegonda Guèrra Mondiala. Dins aquò, aquò permetèt l'adopcion de divèrseilèis progressistas coma l'extension dau drech de vòte e de candidatura ais eleccions ais fremas (blancas solament). Aquela decision s'apliquèt sus tot lo territòri franc de l'illa deTasmania ont intrèt pas en vigor avans1903. 1902 : enMartinica, destruccion totala de la vila de [Saint-Pierre (Martinica)|Saint-Pierre]] per una erupcion de laMontanha Pelada (29 000 mòrts). 1902 : tractat d'amistat entreJapon e loReiaume Unit. 1902 : fondacion de lavila deDire Dawa per la companhiá en carga de la bastida dau camin de fèrre entreJiboti eAddis Abeba. L'endrech foguèt chausit per venir un centre logistic important (obrador de reparacion deitrens... etc.) e es d'ara endavant la segonda vila etiopiana. 1902 : presa deRiyad perAbdalaziz ibn Saud. 1902 : independéncia oficiala deCuba après quatre ans d'ocupacion militaraestatsunidenca. Dins lei fachs, l'illa demorèt sota l'influéncia deWashington. 1903 : destruccion definitiva dauCalifat de Sokoto per leiBritanics. Lo califaMuhammadu Attahiru Ièr foguèt tuat a labatalha de Burmi. En revènge, lei sultans qu'acceptèron loprotectoratbritanic gardèron son poder. 1904 : campanha de conquista d'Ogaden perEtiopia. 1904 : per contentar lo partit dei captausmexicans — sostèn important dau regime — Porfirio Díaz acceptèt de prolongar de doasannadas suplementàrias lo mandat de cada governador de província. Pasmens, après aquela crisi intèrna, la situacion interiora s'agravèt e lo partit dei tecnocratas centralistas dichscientificos abandonèt lentament lo regime.
1904-1905 : dins loSud Oèst African, revòuta indigèna menada per lo cap hereroSamuel Maharero. Causada per la sasida dei tèrras agricòlas d'aqueu pòble, entraïnèt d'atacas violentas còntra lei posicions alemandas. La reaccion deBerlin foguèt fòrça violenta e entraïnèt la quasi exterminacion dau pòble herero. Aqueu chaple es uei considerat coma lo premier genocidi modèrne.
1908 :tèrratrem dins la region deMessina (28 de decembre) qu'entraïnèt la destruccion de la vila en causa d'untsunami. Aperaquí 80 000 abitants foguèron tuats e logovèrn italian pensèt un temps cubrir la vila decauç per defugir d'epidemias e l'abandonar.
1908 : violentaexplosion (10-15 Mt) enSiberia Centrala que destruguèt 2 000 km² deseuva. L'origina de l'eveniment es pas totalament segura mai sembla d'èsser liada a l'explosion d'unasteroïde ò d'unacometa dins lei jaç inferiors de l'atmosfèra. En causa dei dificultats per agantar la region, ges d'expedicion poguèt i arribar avans1927. 1909 :tèrratrem de Lambesc (46 mòrts). 1909 : premiera grèva generala de l'administracion francesa. 1909 : fondacion de la vila deTel Aviv.
1904 : dins una discussion ambÉmile Bernard (1868-1941,Pau Cesana (1839-1906) expausèt sei reflexions sus un tractamentgeometric de la natura utilizant locilindre ò l'esfèra. De mai, evolucion importanta qu'anava èsser a l'origina daucubisme, cada plan ò ponch d'un objècte deviá se dirigir vèrs un ponch centrau.
1900 : assai dau premierprototipe defusiu mitralhaire per l'armadaitaliana. Pasmens, l'arma aviá mai d'un problema de concepcion e foguèt pas adoptada per leis Italians. Lei Britanics l'assaièron tanben e arribèron a la meteissa conclusion. 1900 : eeclipsi totau deSoleu, visible en un arc de vision que s'estendiá dempueiPorto,Portugau, fins aElx, província d'Alacant,Espanha. 1900 : invencion de la premiera turbina d'estanci de pression per l'engenhaireAuguste Rateau (1863-1930). A respèct deis autrei modèls de turbinas existents, permetèt d'utilizar de velocitats de rotacion feblas amb de rendements importants.
1900 : premiera formulacion de la teoria quantica desvolopada perMax Planck (1858-1947). Aquò permetèt d'explicar lo problema dau raionament daucòrs negre e marquèt una rompedura majora de l'istòria de lafisica car entraïnèt l'abandon de lafisica classica per lei questions regardant la descripcion dei fenomèns microscopics. Permetèt tanben lo desvolopament de plusors teorias quanticas au sen de divèrsei camps de lafisica ò de laquimia. 1900 : descubèrta dei quatre gropssanguins per lo mètgeaustrianKarl Landsteiner (1868-1943). Foguèron dichsA, B, AB e O en1910. Aquò permetèt de desvolopar tornarmai la tecnica dei transfusions sanguinas umanas. 1900 : concepcion dau premierforn d'arc electric vertadier (→1879) per loFrancésPaul Héroult (1863-1914). Permetent d'obtenir detemperaturas autas, aquela invencion foguèt pauc a pauc utilizat per estudiar lei possibilitats de desvolopar unasiderurgia electrica. Pasmens, aquò demorèt lòngtemps una idèa en causa dau còst important de l'electricitat. En revènge, permetèt d'estudiar la produccion d'aliatges d'aciers especiaus. 1900 : començament dei trabalhs deVictor Grignard (1871-1935) sus leisorganometallics, especialament aquelei demagnèsi. Utilizats dins mai d'un sintèsi ò d'un procès decatalisi, aquelei compausats anavan permetre un desvolopament important dei sintèsis organics durant lo sègle XX. L'autor de sa descubèrta foguèt guierdonat dauPrèmi Nobel de Quimia en1912 e leisorganomagnesians son uei dichsreactius de Grignard. 1900 : descubèrta dau darrier gas rare (loradon) per l'AlemandErnst Dorn (1848-1916). 1901 : invencion de la premier maquina permetent de realizar un electrocardiograma dins lei condicions d'un espitau per lo mètgeolandésWillem Einthoven (1860-1927). 1902 : assai dau premierdirigible militar, destinat a la reconoissença dau prat batalhier, desvolopat per l'engenhairefrancésHenri Julliot. Pasmens, en causa dau desvolopament de l'aviacion, pus eficaça e rapida, aqueu concèpte foguèt pauc a pauc abandonat. 1902 : intrada en servici dau premierfusiu mitralhaire operacionau desvolopat per l'oficièrdanésVilhelm Herman Oluf Madsen (1844-1917). Inspirèt una tiera d'armas que foguèron utilizadas fins ais annadas 1950 e la generalizacion deimitralhièras leugieras. 1902 : comercializacion dau premiermotor multisopapa desvolopat per la companhiáfrancesaPanhard & Levassor. 1902 : premiera publicacion permetent d'explicar l'existéncia de laradioactivitat per lo fisicianbritanicFrederick Soddy (1877-1956). Mencionèt per lo premier còp l'existéncia de desintegracions radioactivas. Soddy recebèt loPrèmi Nobel de Quimia en1921.
1902 : après l'erupcion catastrofica de laMontanha Pelada qu'entraïnèt la destruccion totala de la vila martiniquesa de Saint-Pierre, leis autoritats de divèrsei país prenguèron consciéncia de la manca de conóissença a prepaus deis erupcionsvolcanicas. Aquò marquèt donc lo començament de l'estudi scientific dei volcans e lavolcanologia, branca alora fòrça menora de lageologia, venguèt una sciéncia vertadiera. 1902 : premiera explicacion modèrna dau foncionament daucancèr. Basada sus lei derivas dei mecanismes de division cellulària, foguèt l'òbra dauzoologistaalemandTheodor Boveri (1862-1915). Son ipotèsi foguèt demostrada en1915 per lobiologistaestatsunidencThomas Hunt Morgan (1866-1945). 1902 : acabament de la concepcion dauprocès Ostwald per l'AlemandWilhelm Ostwald (1853-1932). Basat sus una tiera de reaccions permetent de transformar l'amoniac enacid nitric, permetèt de provesir d'importantei quantitats de matèria premiera ais industrias productritz d'engrais azotats e d'explosius (→1899 e1913). 1903 : invencion de la premieraturbina d'explosion per Armengaud. 1904 : desvolopament dau premier fusiu semi-automatic (loMondragón M1908mexican) que foguèt largament adoptat e inspirèt divèrseis armas de concepcion similara fins a la generalizacion deifusius d'assaut. 1905 : invencion dauturboalternator per l'engenhairesoísCharles Carroll Brown (1859-1946) que capitèt de coplar unaturbina amb unalternator. Aquò permetèt de trobar dei fònts d'energia capablas de produrre de poissanças largament superioras ai turbinas de vapor existentas e favorizèt l'electrificacion de l'industria.
1905 : a partir de la teoria quantica publicada en1900,Albert Einstein demostrèt lei naturas ondulatoria e corpuscularia de lalutz. Expliquèt tanben lo desplaçament de lalutz per quantitats definidas que foguèron dichsfotons. Enfin, establiguèt l'invariància de la velocitat de propagacion deis ondas electromagneticas. 1905 : publicacion d'una teoria perDaniel Moreau Barringer explicant l'origina dauMeteor Crater per l'impacte d'unameteorita. 1906 : descubèrta dautresen principi de latermodinamica perWalther Hermann Nernst (1864-1941). 1906 : enmatematicas, premiera formulacion dau concèpte d'espaci metric dins la tèsi dau matematicianfrancésRené Maurice Fréchet (1878-1973). L'idèa venguèt pauc a pauc una nocion centrala enanalisi matematica[1] 1907 : descubèrta dau premierasteroïdetroian deJupitèr, lo futur(588) Achilles. Après doas descubèrtas similaras en1906 e1907, l'existéncia dei troians foguèt oficializada per la comunautat scientifica. 1907 : comercializacion dau premier sistèma de fotografia color d'usatge relativament simple : l'Autochrome deifraires Lumière. Èra una tecnica de fotografia sus placa de veire que necessitava totjorn de temps de pausa lòngs – problema recurrent dei tecnicas de fotografia color dempuei son aparicion en1861 – e un tractament complèx. De mai, la sensibilitat èra limitada e per generalizar l'usatge de la fotografia color, serà necessari d'esperar l'aparicion dei premiers films color dins lo corrent deis ans 1930 (→1935). 1908 : invencion dau premier film fotografic transparent e segur (es a dire sensanitrocellulòsa) per la companhiáestatsunidencaKodak. Leugiers e practics, lei films fotografics dominèron la fotografia fins a la generalizacion de lafotografia numerica au començament dau sègle XXI. 1908 : premiera liquefaccion d'èli per lo fisicianolandésHeike Kamerlingh Onnes (1853-1926). 1908 : premiera sintèsi d'una matèria plastica transparenta dichacellofana per lo quimistasoísJacques Edwin Brandenberger (1872-1954). 1908 : desvolopament d'un procès de sintèsi d'amoniac per quimistaalemandFritz Haber (1868-1934). Son metòde foguèt industrializat tre1909 perBASF. 1909 : depaus de brevet depintant la concepcion dau premiersilenciós desvolopat perHiram Percy Maxim (1869-1936).
1909 : debanament de l'experiéncia de Rutherford (realizada perHans Geiger eErnest Marsden). Aguèt un ròtle decisiu dins lo desvolopament dau modèl de l'atòm modèrne car permetèt d'establir l'existéncia dau nuclèu atomic.
.svg)
