1890 : dins loGolf de Guinèa, ataca deDahomey còntra loprotectoratfrancés dePorto Novo. Pasmens, l'assaut foguèt durament rebutat eDahomey deguèt signar un tractat acceptant un protectorat francés. Dins lei fachs, lei dos camps preparèron una guèrra novèla. 1891 : enEtiopia, començament d'una tiera de campanhas militaras en direccion dau sud e de l'èst que permetèron d'ocupar Bale, Sidamo,Ogaden e Welayta. Pasmens, d'operacions suplementàrias foguèron necessàrias per pacificar totalament aquelei regions. 1891 : adopcion de la premieraconstitucionrepublicana deBrasil. 1892 : enEtiopia, reorganizacion e modernizacion dau regime deisimpòsts. Lo sistèma novèu de taxacion foguèt mai centralizat e basat sus lei besonhs dei fòrças armadas. En particular, lo soudat venguèt proprietari e responsable de son avitalhament e lei ras foguèron cargats de la collècta deis impòsts. 1893 : enNòva Zelanda, extension daudrech devòte aifemnas. 1893 : enEtiopia, refusant de venir unprotectoratitalian, lo govèrn dau negusMenelik II denoncièt lotractat de Wuchale signat en1889. Aquò foguèt a l'origina de la represa de la guèrra còntraItàlia en1895-1896. Regardant la politica d'expansion vèrs lo sud, annexion oficiala de la region de Kambata qu'èra ocupada dempuei1890.
1895-1896 : guèrra entreEtiopia eItàlia après lei tensions deis annadas precedentas. Gràcias a la mobilizacion d'una importanta armada, en partida equipada d'armas modèrnas, leis Etiopians capitèron d'esquichar leis Italians a labatalha d'Adua permetent de mantenir sonindependéncia. 1896 : après un brèu bombardament, loSultanat de Zanzibar acceptèt unprotectorat britanic. 1897-1898 : conquista dauReiaume de Kaffa per leisEtiopians. L'objectiu dau negusMenelik II èra de conquistar un maximom de regions perifericas per alunchar leis Europèus dei regions centralas d'Etiopia. En parallèl, ordonèt lo començament de la bastida d'uncamin de fèrre entreJiboti eAddis Abeba e una campanha devaccinacion còntra lavariòla.
1898 : guèrra entreEspanha e leisEstats Units entraïnada per la situacioncubana.Espanha foguèt aisament batuda e deguèt cedir lo rèsta de sei coloniasasiaticas eamericanas au venceire. 1898 : enChina, temptativa de l'emperaireGuangxu de reformar l'Empèri en s'inspirant dau modèl japonés. Pasmens, se turtèt a l'oposicion dei mitans conservators. Un còp d'estat lo declarèt incapable de dirigir lo país eCixi tornèt prendre lo poder.
1899 : enChina, a partir d'octòbre, desvolopament dau movement boxer que comencèt d'atacar lei tropas imperialas, leicrestians e leis estrangiers. La Cort Imperiala se devesiguèt a prepaus de la politica d'adoptar eYuan Shikai capitèt finalament de convéncreCixi de sostenir lo movement còntra la preséncia estrangiera en China (→1900).
1897 : adopcion dau premiercanon de campanha modèrne (locanon de 75 modèl 1897francés) equipat d'un fren de reculament permetent d'immobilizar la pèça d'artilhariá sus sa posicion pendent lo tir. 1897 : enÍndia, assais de tirs debalas Dum-Dum per l'armada britanica. Fòrça eficaças, aquelei municions entraïnavan de bleçaduras orriblas e foguèron enebidas tre1899, mesura totjorn mai ò mens respectada[4] per totei lei país. 1897 : desvolopament daumotor Diesel per l'engenhaireRudolf Diesel (1858-1913). Fòrça adaptat ai capacitats e ai besonhs de l'industria ò dei veïculs, aqueu motor prenguèt una importància majora tre son invencion. 1897 : enCalifòrnia, premiera esplecha depetròli sosmarin. 1897 : publicacion de dos trabalhs importants per lo desvolopament de la teoriaatomica per loFrancésJean Perrin (1870-1942)[5] e loBritanicJoseph Thomson (1856-1940)[6]. Permetèron de descubrir l'indivisibilitat de l'atòm e l'existéncia de l'electron (supausada dempuei1875 per Thomson). 1897 : descubèrta dau premiervaccin còntra lapèsta bubonica per lo mètgerusWaldemar Haffkine (1860-1930). 1897 : concepcion dau premier serum còntra lotetanòs per un grop dirigit per lo mètgeEmil Adolf von Behring (1854-1917) (→1924 e1926). 1897 : descubèrta dei proprietats dePenicillium glaucum sus l'activitat deibactèris per lomètgemilitarfrancésErnest Duchesne (1874-1912). Pasmens, sa santat li permetèt pas de perseguir sei recèrcas e son trabalh foguèt rapidament oblidat. 1898 : desvolopament de la premiera version daupistoletLuger Parabellum per l'engenhaireaustrianGeorg Luger (1849-1923). 1898 : descubèrta depolòni e deradi perMarie Curie (1867-1934) e perPierre Curie (1859-1906). Aquela descubèrta permetèt de confirmar l'existéncia dei radiacions (radioactivitat) descubèrtas perHenri Becquerel en1896[7]. 1898 : utilizacion dau premierbalon sonda per lo meteorològfrancésLéon Teisserenc de Bort (1855-1913) per estudiar l'atmosfèra. A la fin de l'annada (ò belèu lo 8 de genier de 1899), aquò li permetèt de descubrir l'existéncia de l'estratosfèra. 1898 : après sei descubèrtas precedentas,William Ramsay (1852-1916), trabalhant d'ara endavant ambéMorris William Thomson, descurbiguèt tres gas rares suplementaris (neon,cripton exenon). 1899 : perseguida dau desvolopament d'aplicacions militaras dausosmarin amb la bastida dauNarval concebut per l'engenhairefrancésMaxime Laubeuf (1864-1939). Inventèt lo premier sosmarin de propulsion classica capable de se desplaçar amb un motor diesel a la superficia (en temps normau) e amb un motor electric en sotada (per lo combat). Aqueu tipe de foncionament venguèt la nòrma fins a l'invencion dau sosmarin de propulsion nucleara capable de demorar en sotada en permanéncia. 1899 : a partir d'estudis menats sus l'estèlaRR Lyrae, descubèrta d'una novèla classa d'estèlas variablas. Pròchas dauSoleu (generalament 0,8 massa solara), an un periòde de variacion feble (0,2 a 1,1 jorns) e son uei fòrça utilizadas per mesurar de distàncias astronomicas. 1899 : presentacion de la premiera pila alcalina e dau premier acumulatorniquèl-cadmi per l'engenhairesuedésWaldemar Jungner (1869-1924). 1899 : gràcias au procès deKarl von Linde,James Dewar (1842-1923) capitèt la premira liquefaccion de l'idrogèn.
1899 : acabament de la mesa au ponch dauprocès Frank-Caro que permetèt per lo premier còp de produrre un engraisazotat a partir de l'azòtatmosferic. Aquò favorizèt l'utilizacion d'engrais sintetics e sostenguèt l'important desvolopament de la produccionagricòla que se debanèt dins lo corrent dau sègle XX. Entraïnèt tanben lo declin progressiu de l'esplecha dei jaciments naturaus denitrats (→1902 e1913).
↑Un nombre limitat de balas Dum-Dum foguèt probablament utilizat entre 1899 e 1902 durant la Guèrra dei Boers e plusors municions modèrnas d'origina occidentala ò sovietica s'aprochan de son foncionament dins certanei situacions.
