1778-1781 : segonda partida de laGuèrra d'Independéncia deis Estats Units d'America. Leis insurgents capitèron de conclure una aliança ambFrança e d'obtenir lo sostèn d'autrei poissanças (Espanha,Províncias Unidas...). De son caire, la flòta britanica, mobilizada per lo transpòrt de l'avitalhament necessari ai tropas terrèstras, aguèt de dificultats per s'opausar a la marina francesa. En particular, la victòria francesa a labatalha de la Chesapeake menèt l'enceuclament e a la capitulacion de l'armada anglesa blocada dins lopòrt de Yorktown. Après aquela desfacha, de negociacions de patz comencèron (→1783).
1783 : enIslàndia, erupcion dauvolcanLaki. Pus gròssa erupcion de lava de l'Istòria umana, la catastròfa entraïnèt unafamina importanta dins l'illa que tuèt un quart de sa populacion (aperaquí 9 300 abitants). De mai, lei gas desgatjats per l'erupcion foguèron a l'origina de perturbacionsclimaticas lòngas enEuròpa. 1783 : dins la region dauGolf de Guinèa, revirada saunosa d'una campanha militara d'Oyo còntraBorgo. 1783 : signatura dauTractat de París que marquèt la fin de laGuèrra d'Independéncia deis Estats Units d'America. Entraïnèt l'independéncia deisEstats Units d'America e la cession de divèrsei colonias per lei Britanics permetent ai Francés e ais Espanhòus de restaurar una partida de sei posicions americanas. 1786 : mòrt deFrederic II que foguèt remplaçat perFrederic Guilhèm II.
Pintura representant lo retorn de la flòta chinesa deFuk'anggan après sa victòria còntra l'insureccion deFormosa.
1786-1788 : insureccion deFormosa après la descubèrta e la repression d'un complòt anti-Qing per lo governador de l'illa. Pasmens, la societat secrèta a l'origina dau complòt aviá gardat de fòrças importantas e poguèt organizar una revòuta que prenguèt lo contraròtle dau sud de l'illa. En reaccion, lo govèrn mandèt una fòrça de 10 000 òmes per restablir l'òrdre. 1787 : enFrança, signatura de l'edicte de Versalhas per lo rèiLoís XVI. Èra un tractat de tolerància religiosa que permetiá ai personas noncatolicas (protestants ejosieus) d'obtenir un estat civiu. Marquèt oficialament la fin dei persecucions religiosas organizadas per la monarquia. 1787 : enPèrsia, revòuta d'Agha Mohammad Chah que se proclamèt chah còntraJafar Khan. 1788 : destruccion deKyoto per unincendi e esmogudas grèvas aEdo eOsaka en causa dau pretz dauris. Per agravar la premiera catastròfa, la destruccion dau palais imperiau empachèt la reconstruccion de la ciutat avans la rebastida dau castèu de l'emperaire. 1788-1789 : començament d'una intervencionchinesa dins leis afaires intèrnes deVietnam. D'efiech, aprofichant una demanda d'ajuda de part dau darrier emperaire de ladinastia Le qu'èra estat reversat per leifraires Tayson, l'emperaireQianlong assaièt de restaurar l'influéncia chinesa dins aqueu país. Lei tropas Qing foguèron batudas mai lo venceireNguyen Hue, acceptèt de reconoisser la senhoriá nominala dePequin. Aquò permetèt ai Chinés de trobar una eissida oficialament victoriosa mai, dins lei fachs,Vietnam demorèt independent. 1788-1789 : començament d'una guèrra entreTibet eNepal a prepaus dei pèças de moneda nepalesas en circulacion. Poissança protectritz deTibet,China deguèt participar au conflicte. Lei Chinés liberèron aisament lo territòri tibetan. Dins aquò, reconoguèron la responsabilitat tibetana dins l'origina dau conflicte eNepal obtenguèt lo pagament d'una importanta indemnitat (→1791).
1789 : tocada per una crisi economica e financiera grèva,França reüniguèt leisEstats Generaus dau Reiaume per lo premier còp dempuei 175 ans. Pasmens, lei tensions fòrça importantas de la societat francesa transformèron l'institucion en assemblada revolucionària demandamnt de cambiaments importants. Lo refús dau rèiLoís XVI entraïnèt una insureccion populara (presa de la Bastilha lo 14 de julhet) e l'instauracion d'una monarquia constitucionala amb l'abandon de totei lei privilègis. L'ensemble deis avançadas obtengudas per lo movement foguèt sintetizat dins laDeclaracion dei Drechs de l'Òme e dau Ciutadan, tèxte fòrça important qu'es una basa de lademocracia modèrna.
1784 : observacion dau cicle de variacion de laluminositat deDelta Cepheida per l'astronòmanglésJohn Goodricke (1764-1786). Aquò li permetèt d'identificar leis estèlas variablascefeidas,estelas fòrça importantas a l'ora d'ara per mesurar lei distàncias espacialas. Lo meteis astronòm capitèt tanben de donar una explicacion – erronèa – au fenomèn a l'origina de la variabilitat d'Algol dins la constellacion dePersèu : lo passatge davans l'estèla d'un còrs pus sorn. 1784 : invencion daupuddlage per loBritanicHenry Cort (1740-1800). Aqueu metòde permetiá l'afinatge de lafonda gràcias a l'utilizacion d'escòrias oxidantas. Aquò permetèt de produrre de quantitats gròssas de fèrre – dins de proporcions ineditas – de qualitat superiora a la fonda. Utilizat durant tot lo sègle XIX (per exemple per la construccion de laTorre Eiffel), lo fèrre eissit d'aqueu procès foguèt pauc a pauc remplaçat per l'acier produch per lei procès Bessemer ò Martin-Siemens.
