../.. |Ans 1640 |Ans 1650 |Ans 1660 | Ans 1670 |Ans 1680 |Ans 1690 |Ans 1700 |../..1670 : començament de lacolonizacion deCarolina per leisAnglés.
1672 : començament de laGuèrra d'Olanda. Una coalicion francoanglesa capitèt d'ocupar la màger part deiProvíncias Unidas mai leis Olandés capitèron d'utilizar sa flòta per resistir a l'entorn d'Amsterdam, transformada en illa per d'inondacions organizadas dins lo rèsta dau país. Pauc a pauc, leis Olandés obtenguèron l'ajuda de divèrsei princes alemands entraïnant una generalizacion dau conflicte. Lei Francés adoptèron rapidament de metòdes fòrça violents per assaiar de rompre lo morau advèrs.
1672 : dins leiProvíncias Unidas, revòuta populara còntra loGrand PensionariJohan de Witt que foguèt remplaçat perGuilhèm III d'Aurenja Nassau, un partisan de la guèrra còntraFrança.
1673-1674 : enEuròpa, formacion d'una coalicion gropant leiProvíncias Unidas,Espanha,Àustria eLorena còntraFrança. Ansin, laGuèrra d'Olanda evolucionèt per venir un conflicte generau europèu. De son caire,Anglatèrra se retirèt dau conflicte (→1674).
1674 : signatura dautractat de Westminster que marquèt la fin de la guèrra entreAnglatèrra e leiProvíncias Unidas. En cambi de dos milions de florins pagats per leis Olandés, lei dos país abandonèron sei conquistas respectivas. EnAmerica, aquò menèt a la cession definitiva deNòva York per leis Olandés.
1675 : aliança entreFrança eSuècia mentre que lei combats s'estendiguèron enMar Mediterranèa.
1676-1678 : acabament de laGuèrra d'Olanda a l'avantatge dei Francés que s'impausèron enMar Mediterranèa e lòng deRen. Ansin,Loís XIV poguèt annexar laFranca Comtat e divèrsei vilas dau nòrd-èst deFrança. EnAmerica, annexètTrinitat e Tobago.
1677 : multiplicacion dei revòutas regionalas enEtiopia. Generalament reprimidas, illustrèron lo declin progressiu dau poder centrau.
1679 :Granda Pèsta de Viena (76 000 mòrts).
1672 : construccion dau premiertelescòpi per lofisiciananglésIsaac Newton (1643-1727).
1672 : experiéncia de l'astronòmfrancésJean Richer (1630-1696) qu'observèt una diferéncia dau movement de son pendul entreParís eCayenne. Aquò permetèt a Newton de conjecturar en1682 l'existéncia d'una variacion de la gravitat terrèstra entre lei doas vilas e de'n dedurre la natura pas totalament esferica de laTèrra.
1672 : enMagdeborg,Otto von Guericke (1602-1686) realizèt la premiera maquina de produccion d'electricitat estatica (après d'estudis començats en1663). Pasmens, lei sabents dau periòde poguèron pas encara desvolopar de teorias susceptiblas d'explicar lo fenomèn observat.
1673 : premiera demonstracion d'unmotor de piston realizada per lo sabentolandésChristian Huygens (1629-1695). Utilizèt la poissança de l'explosion de lapouvera negra per entraïnar un piston.
1673 : premiera demostracion experimentala dau principi dei motors de combustion per lo sabentneerlandésChristiaan Huygens (1629-1695) e per son assistentfrancésDenis Papin (1647-1712).
1675 : identificacion de la multiplicitat deis anèus deSaturne per l'astronòm francoitalianGiovanni Cassini.
1675 : per lo premier còp, foguèron identificats de tipes diferents de flòcs de nèu (24 au totau) per lofisician alemandFriderich Martens (1633-1695). Aquò permetèt de donar la premiera basa scientifica a l'estudi de la transformacion de lanèu.
1676 : premiera publicacion de lalèi de Hooke per lo sabentanglésRobert Hooke (1635-1705). Totjorn utilizada a l'ora d'ara, considèra que la deformacion elastica es una foncion lineara dei constrenchas aplicadas (se lei constrenchas son feblas).
1679 : premierei demonstracions de l'ola de Denis Papin. Aquel engenh aviá lei caracteristicas d'una caudiera de vapor modèrna e èra equipada de la premierasopapa de seguretat. Pasmens, Papin trobèt degun per sostenir sei recèrcas e l'estudi dei maquinas de vapor conoguèt ges de desvolopament important avans lo sègle seguent (Thomas Newcomen en1712).
