1640 : enJapon, execucion d'una delegacion de marchandsportugués venguts negociar una represa dau comèrci. 1640-1641 : en Asia dau Sud-Èst, presa deMalacca, pòrt principau dei Portugués dins la region, per laVOC. Aquò constituïguèt una etapa decisiva dins l'establiment de la dominacion comerciala dins la region. Per lei Portugués, en revènge, la pèrda de Malacca èra una desfacha grèva que s'inscriviá dins un contèxte pus larg de demenicion de lor influéncia enAsia e dins l'ocean Indian (→1649). 1641-1642 :famina dins certanei regions deJapon. En parallèl, leis Olandés aprofichèron sei privilègis laissats per l'edicteSakoku per renfòrçar sa preséncia aNagasaki.
1643 :mòrt dau rèiLoís XIII (14 de mai). Son fiuLoís XIV li succediguèt sota laregéncia de sa maireAna d'Àustria. Capitèt d'annular lei disposicions dau rèi defunt qu'aviá assaiat d'organizar un conseu de regéncia. S'installèt dins loPalais Reiau amb sei fius e nomèt locardenauJules Mazarin comaministre principau de songovèrn. Decidiguèt tanben de contuniar la guèrra còntraEspanha, encoratjada per lavictòria de Rocroi (19 de mai). Aquelei decisions causèron de decepcions importantas au sen de l'aristocracia auta. Dins lo corrent dau mes d'aost, un complòt dichCabala deis Importants foguèt organizat per unei Grands dau Reiaume per assassinarMazarin. La temptativa mau capitèt e loduc de Beaufort foguèt arrestat e estremat fins a1648. Plusors senhors importants foguèron tanben exilats en província. 1644 : perseguida de laGuèrra de Trenta Ans amb de succès francés e suedés enAlemanha aFriborg (3-5 d'aost) e aJüterbog (23 de novembre). En revènge, enCatalonha, leis Espanhòus capitèron de tornar conquistarLleida (→1645). 1644-1645 : enFrança, trèbols dins la capitala e divèrsei províncias en causa d'aumentacions d'impòsts e de pretz. Aquelei fons èran necessaris per finançar la perseguida de la guèrra. De liechs de justícia permetèron d'impausar lei decisions reialas mai quauquai projèctes de taxa foguèron abandonats. 1645 : avançada francosuedesa vèrsViena que foguèt brèvament menaçada (→1646). 1646 : dins laGuèrra de Trenta Ans, signatura d'una trèva entre leiProvíncias Unidas eEspanha après divèrsei victòrias francosuedesas enAlemanha eSuècia. D'efiech, leis Olandés volián pas d'una frontiera comuna ambFrança. Aqueu retirament permetèt d'iniciar la fin de la guèrra (→1648).
1648 : après plusors desfachas grèvas enFlandra e enAlemanha, leis Espanhòus e leis Imperiaus demandèron de negociar la fin de laGuèrra de Trenta Ans. LeiTractats de Vestfàlia marquèron un succès important per leis adversaris deiHabsborg amb lo mantenement d'una estructura que permetiá pas a l'ostau austrian de prendre lo contraròtle dauSant Empèri Roman Germanic. En parallèl, l'independéncia deiProvíncias Unidas foguèt reconeguda eFrança eSuècia obtenguèron divèrsei territòris. En revènge, lei negociacions mau capitèron entreFrança eEspanha que contunièron de se batre. 1648 : enPolonha-Lituània, començament d'una importanta dei Cosacs Zaporoges que vivián sus lo territòri de l'Ucraïna actuala. Aquò marquèt lo començament dau lòng declin de la poissança polonesa.
1648-1653 : enFrança, maugrat lo succès representat per leiTractats de Vestfàlia, lei tensions deis ans precedents a prepaus dei questions fiscalas e dau partiment dau poder politic entraïnèron d'insureccions popularas que se transformèron en guèrra civila. Complèx, lo conflicte opausèt lei partisans dau poder reiau (Ana d'Àustria,Mazarin...) a una coalicion de maucontents favorables a una limitacion d'aqueu poder (aristocracia auta, borgesiá...). 1649 : enAsia Centrala, conquista deKandahar perPèrsia. 1649-1650 : sota la direccion de ladinastia iarubita, insureccion còntra la presénciaportuguesa aMascate. Permetèt ai sobeiransomanés d'ocupar lo pòrt e de començar una guèrra còntra lei posicions portuguesas dins l'Ocean Indian.
1648 : acabament de la construccion dauFòrt Roge deDelhi, un important complèxfortificat de 656 × 328 m que permetiá de protegir de palais e demosquetas utilizats per leisemperaires mogòls. L'endrech venguèt fòrça famós en causa de sa talha e de lacolor caracteristica daugres roge utilizat per construrre lei muralhas exterioras.
