1629-1631 :Granda Pèsta Italiana de 1629-1631. Lo nombre demòrts es mau conegut en defòra dei centres urbans pus desvolopats (46 000 mòrts aVenècia sus 140 000 abitants) mai l'epidemia tuèt probablament de centenaus de miliers de personas. 1630 : installacion decolonsolandés au nòrd-èst deBrasil. L'objectiu èra d'i crear de plantacions decana de sucre. Aquelei colonias son a l'origina dauSurinam actuau. 1630 : fondacion de la colonia deMassachusetts per un grop depuritansanglés (→1634). 1631-1632 : enEtiopia, lo negusSusenyos Ièr, prefondament tocat per la violéncia dei guèrras civilas entraïnadas per sa decision de convertir lo país aucatolicisme, adoptèt un decrèt laissant la libertat de culte ai crestians de l'Empèri e abdiquèt en favor de son fiuFasilides. Lo negus novèu s'ocupèt de reprendre la màger part deis avantatges obtenguts per leijesuistas que foguèron obligats de demorar aFremona en Tigre. 1632 : enJapon,mòrt de l'ancianshogunTokugawa Hidetada qu'aviá abdicat en1623 au profiech de son fiu mai gardat la realitat dau poder. Lo shogun en títol,Tokugawa Iemitsu, venguèt alora lo cap vertadier dau país. 1633 : aprofichant laGuèrra de Trenta Ans, laVOC comencèt loblocus deMalacca, principala posicionportuguesa enInsulíndia (→1640). 1633 : renfòrçament de l'isolacionismejaponés per lo shogunTokugawa Iemitsu. Lei poders de l'administracion centrala foguèron tanben aumentats (→1635). 1634 : fondacion de la colonia deMaryland per de colonsanglés. 1635 : conquista d'Erevan per leis armadasotomanas en guèrra còntraPèrsia. 1635 : enJapon, loshogunTokugawa Iemitsu decidèt de limitar lei competéncias militaras dei clans e d'instaurar un sistèma de sejorn obligatòri a la cort d'Edo per leidàimios, sa frema e seis enfants. L'objectiu èra de dispausar en permanéncia d'ostatges per limitar lo risc de rebellions. Lo poder enebiguèt lei viatges a l'estrangier per leiJaponés. 1635 : enÍndia, l'Empèri Mogòl capitèt d'impausar lo pagament d'un tribut important auSultanat de Golconde. 1636 : enEtiopia, fondacion deGondar que venguèt la capitala novèla dau país. 1636 : desplaçament fòrçat dei marchandsportugués daupòrt deNagasaki a l'illa deDejima qu'èra pus isolada. Aquò èra la perseguida e lo renfòrçament de la politica isolacionista daushogunTokugawa Iemitsu (→1639). 1637 : enEtiopia, una rebellion capitèt d'infligir una desfacha a l'armada reiala, çò que li permetèt de pilharGondar.
1637-1638 : enJapon, importanta insureccion païsana dins la lenga deShimabara e dins leis illas Amakusa. Entraïnada per de questions religiosas (enebiment daucristianisme) e economicas (impòsts tròp importants, recòltas marridas...), s'acabèt per una desfacha dei rebèls. Fòrça violenta, la repression limitèt desenant leis insureccions còntra lo Shogunat Tokugawa. 1639 : signatura dauTractat de Zuhab que marquèt la fin de laGuèrra Turcopèrsa de 1622-1639. Permetèt de definir una frontiera relativament establa entre lei dos empèris. 1639 : enJapon, adopcion de l'edicteSakoku que foguèt la basa oficiala de la politicaisolacionista de l'archipèla que durèt fins a1853. L'objectiu èra de protegir la populacion deis influéncias estrangieras e d'afiermar la posicion independenta de Japon enAsia Orientala. Ansin, la preséncia estrangiera foguèt estrictament enquadrada e limitada (Olandés eChinés aNagasaki,Coreans dins la província de Tsushima e leis illas Ryukyu). Lei marchandsportugués foguèron expulsats (→1640).
1633 : condamnacion dei trabalhs deGalileo Galilei, incapable d'adurre una pròva indiscutibla de sa teoriaeliocentrica enonciada en1610, per deteologians de laGlèisa. Deguèt abjurar sa teoria e foguèt plaçat en residéncia susvelhada. Pasmens, aquela condamnacion mau capitèt d'empachar la contuniacion de son òbra que foguèt a l'origina dau desvolopament de lafisica e de l'astronomia modèrnas dins lo corrent dei sègles XVII-XVIII[1]
1637 : publicacion de l'òbra majora dau sabentfrancésRené Descartes (1596-1650), loDiscors dau Metòde, que revolucionèt prefondament lei matematicas e lei sciéncias en generau. I presentèt en particular unafilosofia novèla que prepausava de bastir la conoissença sus de basas seguras e sus quatre principis que son la basa dau metòde scientific modèrne : pas considerar una causa non clarament assimilada coma exacta, devesir cada dificultat per leis estudiar d'un biais pus eficaç, establir un òrdre de pensada començant per leis objèctes pus simples e passar totei lei causas en revista per ren oblidar. D'autra part,Descartes utilizèt per lo premier còp d'expausants per notar lei poissanças.
1637 : premiera publicacion dauGrand Teorèma dau matematicianoccitanPèire de Fermat. Aqueu teorèma foguèt solament demostrat en1994 e, en causa dei desvolopaments necessaris per capitar aquela demonstracion, aguèt un ròtle important dins l'istòria deimatematicas. 1637 : enAnglatèrra, invencion dau signe "x" per lo matematicianWilliam Oughtred.
