../.. |Ans 1590 |Ans 1600 |Ans 1610 | Ans 1620 |Ans 1630 |Ans 1640 |Ans 1650 |../..
1620 : promulgacion de l'Edicte d'Integracion deBearn dins loReiaume de França per lo rèiLoís XIII de França.
1620 : premier desbarcament decolonsangléspuritans enNòva Anglatèrra. I fondèron plusors colonias e aguèron una influéncia importanta sus la vidareligiosa dei colonias anglesas implantadas dins la region (→1630).
1620-1621 : guèrra entrePolonha-Lituània e l'Empèri Otoman. Mau preparada per lei dos camps, s'acabèt per una victòria polonesa a labatalha de Khotin e un tractat de patz restaurant lostatu quo ante bellum. Après aquela desfacha, lo sultanOsman II ordonèt l'adopcion d'un programa de modernizacion de son armada (→1622).
1622 : dins l'Empèri Otoman, assassinat dauOsman II per leiconservators opausats a sa politica de modernizacion. Foguèt remplaçat perMustafa Ièr, sultan per lo segond còp, mai l'Empèri conoguèt un periòde d'instabilitat que durèt fins a1656.
1622 : enEtiopia, conversion oficiala dau negusSusenyos Ièr (1607-1632) aucatolicisme. Pasmens, lo prèirejesuistaPedro Páez qu'èra a l'origina d'aquela conversion moriguèt dins lo corrent de l'annada. Foguèt remplaçat per de prèires que mancavan de tolerància e qu'impausèron una tiera de reformas liturgicas totalament impopularas entraïnant de trèbols grèus.
1622 : enYucatan, succès defensiu deiMaias deTayasal còntra una expedicion espanhòla destinada a sometre la vila (→1624).
1622 : en aplicacion de l'enebiment daucristianisme enJapon decidit perTokugawa Ieyasu en1612, 55 missionaris eJaponés convertits foguèron executats aNagasaki.
1622 : aliats ais Anglés, leiPèrses poguèron reconquistar la vila d'Ormuz tenguda per leiPortugués. En cambi de son ajuda, leisAnglés obtenguèron lo drech de bastir una basa navala aBander Abbas.
1623 : enJapon, abdicacion deTokugawa Hidetada au profiech de son segond fiuTokugawa Iemitsu (1623-1651). Pasmens, dins lei fachs,Tokugawa Hidetada contunièt de dirigir l'Empèri fins a samòrt en1632. En parallèl, l'isolament dau país foguèt renfòrçat amb l'abandon dau comptadoranglés deHirado.
1624 : novèla expedicion militaraespanhòla dirigida còntra la vila maia deTayasal per la sometre e la convertir aucatolicisme. Coma en1622, lei soudats e auxiliaris espanhòus foguèron pres dins una emboscada e anientats. Après aquela revirada, lo governador espanhòu renoncièt a una ataca còntra la ciutat.
1626 : instauracion de la supremàcia de laGlèisa de Roma sus laGlèisa Etiopiana per lo prèirejesuistaAfonso Mendes. Aquò entraïnèt l'adopcion d'una tiera de reformas liturgicas majoras coma la condamnacion dausabbat. Una partida de la populacion acceptèt sensa dificultat de se convertir car lasciéncia e lo mòde de vida estricte dei jesuistas avián produch una impression favorabla a respècte de l'aflaquiment dei mors au sen de laGlèisa Etiopiana. Pasmens, la màger part i èra opausada e divèrsei mesuras fòrça impopularas (adopcion de la messa enlatin, fin dau culte dei sants etiopians... etc.) agravèron la situacion e entraïnèron d'insureccions encoratjadas per loclergat locau (→1629).
1627 : mòrt de l'emperairemogòlJahangi que foguèt remplaçat per son fiuShah Jahan.
1628-1629 : enInsulíndia, resisténcia deis Olandés deBatavia còntra dos sètges menats per lei tropas dauSultanat de Mataram.
1629 : enEtiopia, la crisi religiosa començada en1626 entraïnèt la formacion d'una importanta rebellion menada perMelka Krestos, un cosin alunchat dau negus. Sa repression foguèt malaisada car lei soudats etiopians èran maucontentats de l'adopcion daucatolicisme.
1629-1631 : començament de laGranda Pèsta Italiana de 1629-1631.
1622 : trabalhs de restauracion importants dauSanctuari d'Al-Hussayn ibn Ali a l'iniciativa dau chaAbbas Ièr lo Grand (1588-1629). En particular, lo dòme foguèt restaurat amb de teules novèus e losarcofag bastit en1514 foguèt enriquit d'ornaments novèus debronze e decoire.
1624 : publicacion d'un estudi deiconstellacions dichUsus astronomicus planisphaerii stellati per l'astronòmalemandJakob Bartsch (vèrs 1600 -1633). I definiguèt lo traçat de sièis constellacions novèlas (Camelopardalis,Gallus,Jordanus,Monoceros,Tigris eVespa). Lei constellacions deCamelopardalis e deMonoceros existisson totjorn a l'ora d'ara.
1628 : a partir dei trabalhs sus la circulacion dausang dins l'organisme dau mètge arabiIbn al-Nafis, lo mètgeanglésWilliam Harvey (1578-1657) publiquèt la premiera descripcion dausistèma circulatòri depintant locòr coma una pompa musculara.
.svg)