1602 : fondacion de laCompanha neerlandesa deis Índias orientalas (Vereenigde Ooste Indishe Compagnie, VOC) a l'iniciativa deJohan van Oldenbarnevelt. Obtenguèt una carta que li donèt lo monopòli dau comèrci dins l'Ocean Indian — especialament aqueu deisespècias — e lo drech d'i tractar amb leis estats locaus, d'i menar de guèrras, d'i levar de tropas e denaviris marchands ò militars e d'i bastir deifortificacions. Aquò venguèt un element major daucolonialisme neerlandés dins la region e un factor important dau desvolopament economic e comerciau deiProvíncias Unidas. 1602 : dins l'Ocean Indian, desbarcament dau navegaireJoris van Spilbergen enCeilan onte concluguèt divèrseis acòrdis amb lo rèi de Kandy. 1602 : pèrda de l'illa deBahrayn per leiPortugués. 1602 : aliança entreEspanha ePèrsia en vista d'una guèrra còntra l'Empèri Otoman. 1603 : installacion de l'adminstracion dauShogunat [[Tokugawa dins lo vilatge d'Edo (que vendràTòquio en1868).Kyoto demorèt oficialament lacapitala e la residéncia de l'emperaire maiEdo mai son ròtle politic foguèt desenant limitat. 1603-1604 : enEtiopia, còp d'Estat deZa Dengel que capitèt de prendre lo poder. Pasmens, sei posicions religiosas (conversion aucatolicisme...) entraïnèt sonexcomunicacion e son reversament. L'èx-negusYaqob foguèt restablit mai deguèt faciar lei partisans de son cosin Susenyos sostenguts per leis Oròmos (→1607). 1605 : dins l'Empèri Mogòl,mòrt de l'emperaireAkbar que foguèt remplaçat per son fiuJahangir. 1607 : fondacion d'unacoloniaanglesa enVirgínia (→1620). 1607-1608 : enEtiopia, victòria dau pretendentSusenyos que capitèt de tuar lo negusYaqob a labatalha de Gol (10 de març). Pasmens, lo sobeiran novèu deguèt rapidament se preocupar de la situacion au sud d'Etiopia onte lei nomadas oròmos èran a atacar. Puei, una revòuta aguèt luòc au nòrd. Après de combats saunós,Susenyos capitèt finalament d'estabilizar son poder e de restablir lapatz. 1608 : fondacion de lacolonia deQuebèc per leiFrancés. 1609 : dubertura daupòrt deHirado, situat au sud-oèst de l'archipèu, au comèrci amb leisOlandés (→1616).
1600 : publicacion deDe Magnete, Magneticisque Corporibus, et de Magno Magnete Tellure (enoccitanDau magnetisme e dei còrs magnetics, e dau Grand Aimat Tèrra) dau sabentanglésWilliam Gilbert (1544-1603). I reprenguèt d'estudis pus ancians sus lei fenomèns d'aimantacion (Tales de Milet,Plini lo Vièlh...) conjugats ai sieunas observacions per escriure lo premier tractat coerent sus lomagnetisme. I depintèt lei reglas d'atraccion e de repulsion deis aimants, l'aimantacion d'un barron defèrre dins un camp magnetic e l'influéncia de la calor sus lo magnetisme de fèrre. I inventèt tanben lo tèrmeelectricitat. 1604 : observacion d'unasupernova dins la constellacion d'Ophiuchus (SN 1604). Fòrça estudiada perJohannes Kepler (1571-1630) e per mai d'un astronòm europèu, ajudèt de refutar l'ipotèsi dau cèu immudable eiretada de l'Antiquitat e de l'Edat Mejana. De mai, Kepler realizèt un traçat relativament precís de sa luminositat en foncion dau temps. 1604 : observacion dau ròtle positiu de certaneiagrums (arange,citron) dins la prevencion de l'escorbut per lo mètge e marinfrancésFrançois Martin. 1606 : fin dau calcul de l'orbita deMart menada dempuei1600 perJohannes Kepler que descurbiguèt la natura eliptica deis orbitas deiplanetas (premiera lèi de Kepler). Aquò foguèt una rompedura majora dins l'istòria de l'astronomia e de lafisica en causa de sei consequéncias importantas sus lo desvolopament de la mecanica. 1609 : utilizacion de la premieraluneta astronomica, concebuda a partir d'un modèl de concepcionolandesa, perGalileo Galilei (1564-1642). Li permetèt de menar rapidament una tiera d'observacions fòrça importantas (observacion dau sistèma deJupitèr, deis anèus deSaturne[1] ò deisestèlas de laVia Lactèa).
