Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Vejatz lo contengut
Wikipèdial'enciclopèdia liura
Recercar

Ans 1570

Aqueste article es redigit en provençau.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
(Redirigit dempuèi1579)

../.. |Ans 1540 |Ans 1550 |Ans 1560 | Ans 1570 |Ans 1580 |Ans 1590 |Ans 1600 |../..

Istòria

[modificar |Modificar lo còdi]

1568-1570 :Premiera Guèrra Turcorussa en causa de tensions entre marchands rus e turcs dins la region de laMar Caspiana. LeisOtomans assaièron de conquistarAstrakhan mai foguèron durament batuts per una coalicion gropantRussia,Polonha-Lituània e lei Cosacs Zaporogs. Pasmens, la patz restabliguèt lei libertats comercialas dei Turcs.

Representacion de labatalha de Lepanta.

1571 : enGrècia, importantabatalha navala a Lepanta entre una coalicion gropant la màger part dei poissançascrestianas e l'Empèri Otoman. S'acabèt per una desfacha turca amb la pèrda de 30 000 òmes (sovent experimentats) que foguèron malaisats de remplaçar.
1572 : disparicion daudarrier reiaume inca independent après sa conquista per una armadaespanhòla que rescontrèt ges de resisténcia. Desirós de negociar ambEspanha,Tupac Amaru foguèt capturat e executat sus la plaça d'armas deCuzco.
1572-1573 : conquista dauSultanat de Gujarat per l'Empèri Mogòl.
1573: aguent descubèrt una temptativa de complòt còntra eu organizat per lo shogunAshikaga Yoshiaki,Oda Nobunaga l'expulsèt de la vila deQuiòto. Aquel eveniment es generalament considerat coma la data de fin dauShogunat Ashikaga. Entraïnèt un agravament dei guèrras intèrnas dins l'archipèla (→1575).
1575 : enJapon, importanta victòria dei clansOda eTokugawa còntra loclan Takeda a labatalha de Nagashino. D'efiech, lei Takeda perdiguèron benlèu 10 000 òmes e poguèron desenant plus menaçar lei venceires. Aquò permetèt aOda Nobunaga de concentrar sei fòrças còntra seis autreis adversaris e de prendre pauc a pauc l'avantatge (→1582). Labatalha de Nagashino constituís tanben una evolucion importanta dins l'art militar en causa de son utilizacion coordenada d'arcabusas per arrestar de cargas decavalariá.
1578 : victòria majora de l'armada dau negusSarsa Dengel (1563-1597) còntra leis insurgents de Tigre, sostenguts per leisOtomans. D'efècte, lo 17 de decembre, Sarsa Dengel capitèt de susprendre seis adversaris que sei fòrças foguèron durament batudas. Yeshaq, governador de Tigre au centre de la màger part deis insureccions enEtiopia dempuei1560, eÖzdemir Pasha, generau de la garnison turca deMassaua, foguèron tuats pendent la batalha. Aquò permetèt au negus de pacificar lo nòrd d'Etiopia e d'i organizar una ceremònia de coronament dins lo centre religiós d'Aksom per lo premier còp dempuei lo començament dau rèine deKwestantinos Ièr (1434-1468).

Cultura

[modificar |Modificar lo còdi]

1574 : acabament de la bastida de laMosqueta Selimiye d'Edirne. Es d'estile otoman classic (arquitectura bizantina ambé de trachs deis arquitecturasislamicas d'Orient Mejan) e realizada a partir dei plans deMimar Sinan. Foguèt classada auPatrimòni Mondial de l'Umanitat en2011.

Sciéncias e tecnicas

[modificar |Modificar lo còdi]

1570 : descubèrta dei roïnas de laciutat-estatmaia deCopán perDiego García de Palacio (→1839)
1570 : publicacion dau premieratlàs dichTheatrum orbis terrarum per lo cartograf olandèsAbraham Ortelius (1527-1598).
1571 : començament d'un important trabalh de publicacion de taulastrigonometricas per lomatematicianfrancésFrançois Viète (1540-1603).
1572 : explosion de lasupernova de 1572 que foguèt au mens observada enEuròpa e enAsia (→1573).
1572 : publicacion d'una òbra fòrça importanta, dichaL'Algebra, per lomatematicianitalianRafael Bombelli (1526-1572). D'efiech, foguèt lo premier trabalhmatematic que definiguèt leinombres complèxes. Pasmens, franc deFrançois Viète e deSimon Stevin, pauc dematematician dau periòde èran capables de comprendre sa descubèrta.
1573 : invencion dau premier sistèma demina terrèstra per l'engenhaireSamuel Zimmermann. DichFladdermine, lo dispositiu èra compausat d'una platina e d'un fieu tendut entraïnant l'explosion d'una fogassa emplida depouvera e de shrapnels. Destinat a luchar còntra leis assauts en massa, foguèt utilizat fins aisans 1870 per protegir lei posicionsfortificadas.
1573 : après l'observacion de lasupernova de 1572 l'annada precedenta, l'astronòmdanésTycho Brahe (1546-1601) publiquètDe l'Estela Novèla. Aquel estudi permetèt de luchar còntra l'idèa d'un cèu immudable eissida de l'Antiquitat e de l'Edat Mejana.
1574 : presa de Tunis e destruccion de sa garnisonespanhòla. Aquela victòria marquèt l'acabament de la conquista deMagrèb per leis Otomans car leis Espanhòus — d'ara endavant mai interessats per locontinentamerican — renoncièron finalament a un retorn ofensiu dins la region.
1574 : acabament daurelòtge astronomic d'Estraborg. Teniá un glòb celèst, unastrolabi, uncalendier perpetuau e unautomat. Integrava tanben mai d'un concèpte recent de l'astronomia, deimatematicas e de larelotjariá.
1575 : premiera utilizacion coneguda de l'induccion matematica realizada per lomatematician eastronòmitalianFrancesco Maurolico (1494-1575). Gràcias a son trabalh, es considerat coma un precursor deFrançois Viète e deRené Descartes.
1576 : premiera descripcion coneguda de lafèbre tifoïda. Foguèt realizada per lomatematician e sabentitalianGirolamo Cardano (1501-1576).
1579 : premiera descripcion dei valvulas dei venas. Foguèt realizada per lomètgeitalianHieronymus Fabricius (1533-1619).

Decès

[modificar |Modificar lo còdi]

Liames intèrnes

[modificar |Modificar lo còdi]

Bibliografia

[modificar |Modificar lo còdi]

Nòtas e referéncias

[modificar |Modificar lo còdi]
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Ans_1570&oldid=2428170 »
Categorias de la pagina :

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp