1471 : enAfrica Orientala, plusorsestatsmusulmans capitèron de s'unir per declarar una « guèrra santa » còntraEtiopia. Dins aquò, seis atacas foguèron rebutadas (→1473). 1471 : mòrt de l'emperaireincaPachacutec que foguèt remplaçat per son fiuTupac Yupanqui. Son rèine marquèt lo començament de l'expansion territòriala inca. Bastiguèt tanben plusors monuments importants (Temple dau Soleu,Machu Picchu...). 1472 : inquiets de l'emergéncia dauPrincipat de Moscòu, lei caps dau reiaume dePolonha-Lituània e dauKhanat de l'Òrda d'Aur signèron una aliança. 1473-1474 : tocadas per una epidemia, leis armadasetiopianas en guèrra còntra sei vesinsmusulmans deguèron se retirar vèrs sei frontieras onte capitèron de blocar divèrseis atacas. Aquò entraïnèt una pausa dins lei combats. 1473-1478 : enMesoamerica, campanha victoriosa dautlatoaniAxayacatl que capitèt de sometre la vila deTlatelolco e lei pòbles de la Vau de Toluca en1473. Pasmens, aquò entraïnèt una reaccion deiTarascs que capitèron d'expulsar leisAstècs de la region de Toluca. 1475 : conquista dau comptadorgenoés deCaffa enCrimèa per leisOtomans. 1478 :mòrt dau negusBaeda Maryam que foguèt remplaçat per son fiuEskender (1478-1494) qu'èra encara un enfant de sèt ans. Unaregéncia dirigida per la rèine Romna, l'abat Tasfa Giyorgis e lo senhor Amda Mikael foguèt establida. Dins lei fachs, Amda Mikael dirigiguèt lo país car Romna se retirèt rapidament aumonastèri de Debre Libanos e car Tasfa Giyorgis aviá pas lei competéncias necessàrias per dirigir leis afaires de l'Estat. 1478 : enInsulíndia, conquista deTrowulan per lei fòrças daureiaume de Kediri emòrt dau rèiKertabumi. Aquò entraïnèt la disparicion deMajapahit que foguèt annexat per lo venceire[1]. 1479 : fin de laPremiera Guèrra Turcoveneciana (iniciada en1463). S'acabèt per una victòriaotomana.Venècia deguèt acceptar la pèrda deMorèa, deNegroponte e d'Albania. En mai d'aquò, deguèt pagar una importanta indemnitat per gardar sei privilègis comerciaus. 1479 : conquista dauSultanat de Jaunpur per lei tropas deBahlul Lodi. Aquò marquèt la restauracion de la poissança dauSultanat de Delhi après lei pilhatges deTamburlan.
1479 : per lafèsta dau fuòc novèu, leisAstècs acabèron la realizacion de la « Pèira dau Soleu » qu'es uei venguda un simbòl major de l'art precolombian. Es un disc monolitic debasalt de de 3,6mètres dediamètre e de 1,22 mètre d'espessor que son pes es d'aperaquí 24 tonas. Sa foncion precisa es desconeguda mai èra probablament uncuauhxicalli, es a dire un autar e un receptacle desacrifici.
1472 : publicacion deTheoricae novae planetarum de l'astronòm ematematianaustrianGeorg von Peuerbach (1423-1461). Son obratge aguèt la particularitat d'èsser lo premier libre d'astronomia que foguèt estampat e que conoguèt una difusion larga. 1477 : enFrança, per accelerar lei comunicacions, creacion dau Relèu dei Pòstas per lo rèiLoís XI.
↑Ranawijaya, rèi de Kediri e fiu deSinghawikramawardhana qu'èra lo rèi legitim deMajapahit caçat per una revòuta deKertabumi en1468, proclamèt la reconstitucion deMajapahit. Pasmens, dins lei fachs, lo govèrn e l'administracion demorèron aquelei de son reiaume de Kediri.
