../.. |Ans 1430 |Ans 1440 |Ans 1450 | Ans 1460 |Ans 1470 |Ans 1480 |Ans 1490 |../..1458-1460 : conquista dauDespotat de Morèa per leisOtomans.
1460 : enMesoamerica, conquista de la region deZacatula per leiTarascs.
1461 : enFrança, mòrt dau rèiCarles VII que foguèt remplaçat per son fiuLoís XI.
1461 : dins l'espaci maia, fin de la crisi entraïnada per l'afondrament de lavila deMayapan, cremada e abandonada après la revòuta d'Ah Xupan. Lo territòri maia dau nòrd de lapeninsula de Yucatan foguèt d'ara endavant devesit entre 16estats rivaus dominats per lei tribüs deiCocomes, deiXius, deiChels, deiCanuls e deiChontals.
1463 : dins l'Empèri Inca, reorganizacion dau govèrn.Pachacutec fisèt lo comandament deis operacions militaras a son fiuTupac Yupanqui per se concentrar sus un programa ambiciós de construccion (Temple dau Soleu,Sacsayhuamán eMachu Picchu).
1465 : enFrança, revòuta de laLiga dau Ben Public, una coalicion de senhors poderós qu'èran ostils au renfòrçament de l'autoritat reiala. Indecís, lo conflicte s'acabèt oficialament per un succès deis insurgents qu'obtenguèron la restitucion de certanei vilas eimpòsts per lo rèiLoís XI. Pasmens, en realitat, lo rèi capitèt rapidament d'annular sei concessions.
1466 : enMajapahit, mòrt dau rèiGirisawardhana que foguèt remplaçat perSinghawikramawardhana.
1466 : fondacion dauKhanat d'Astrakhan perMahmud bin Küchük, un pretendent desfach auKhanat de l'Òrda d'Aur. Aquò afebliguèt leis estats mongòls occidentaus.
1467 : enMesopotamia, destruccion de la federacion tribala dauMoton Negre per aquela dauMoton Blanc.
1468 : mòrt daunegusKwestantinos Ièr que foguèt remplaçat per son fiuBaede Maryam (1468-1478). Aprofichant la patz amb leis estatsmusulmans d'Africa Orientala e la poissança militara legada per son paire, lo negus novèu ordonèt una campanha còntra lei pòbles de la region deSemien e còntra lei pilhards que menaçavan lo comèrci caravanièr en Tigre.
1468 : enInsulíndia, scission deMajapahit a l'eissida d'unaguèrra civila entre lo rèiSinghawikramawardhana e un prince usurpator dichKertabhumi. Divèrsei revòutas comencèron dins lei rèstas dau reiaume de part de pòbles desirós de retrobar sonindependéncia.
1469 : enMesoamerica,mòrt dautlatoaniMoctezuma Ièr.Axayacatl, felen dautlatoaniItzcoatl, li succediguèt.
1469 : conquista dei regions occidentalas de l'Empèri Timurida per leiTurcomans dau Moton Blanc.
1460 : premiera descripcionmedicala, per locirurgian militaralemandHeinrich von Pfolspeunt, de bleçaduras entraïnadas per debalas d'armas de fuòc.
1464 : publicacion d'un tractat detrigonometria esferica dichDe triangulis omnimodis per lo sabentalemandRegiomontanus (1436-1476). Aquela òbra permetèt de difusar largament enEuròpa lo trabalh dei matematicians arabs sus lo subjècte.
1466 : encriptologia, invencion dauquadrant chifrant per lo sabent efilosòfitalianLeon Battista Alberti (1404-1472). Son sistèma foncionava amb dos discs marcats de letres e de cifres que son alinhament podiá èsser modificat. Aquò creèt lo metòde de la substitucion polialfabetica. Dins aquò, tot l'interès d'aqueu sistèma foguèt pas comprés avans lo sègle XIX.
