1797 : fin dau rèine daufaraonAmenemhat III (1843 ò1842 - 1797 avC). Durant aqueu rèine, l'Empèri Mejan agantèt son apogèu economic. Lo faraon contunièt lei trabalhs d'aigatge de l'oasís de Faium e renforcèt tornarmai lei frontieras ambNubia. EnSinai, capitèt de crear de colonias minieras semipermanentas pus eficaças que leis expedicions ponctualas mandadas per lei sobeirans precedents. 1797-1775 : enEgipte, periòde probable de trèbols intèrnes après lamòrt d'Amenemhat III. La succession dei faraons i es pauc clara, benlèu en causa de luchas per lo poder. La situacion demorèt instabla fins au rèine deSobekhotep II que fondèt la XIIIa dinastia en1775 avC. 1794 : presa deMari perSamsi-Addu d'Ekallatum. Aquò li permetèt de prendre lo contraròtle de la màger part de laMesopotamia Auta. Desenant, assaièt d'estabilizar sonEstat, dichReiaume de Mesopotamia Auta per leis istorians modèrnes, en organizant sei conquistas (→1775 avC). 1794-1793 : après un sètge, destruccion d'Isin perRim-Sin Ièr deLarsa. Aquò marquèt l'apogèu de sa vila e la fin de la lònga guèrra qu'opausava lei doas ciutats.
1793 :Hammurabi, rèi deBabilònia. Ben desvolopada per lei rèis amorritas, la vila èra venguda una poissança segondària deMesopotamia Centrala. 1775 : mòrt deSamsi-Addu d'Ekallatum. En despiech de seis esfòrç, son reiaume se fragmentèt rapidament après sa mòrt[1]. Pasmens, sa dinastia, menada perIshme-Dagan Ièr gardèt lo poder dins sa vila d'origina. 1773-1769 :revòuta dei Benjaminitas, una tribü nomada que viviá sus lo territòri deMari. Lo conflicte opausèt finalament una coalicion deMari,Babilònia e deQatna ai Benjaminitas sostenguts perEshnunna. S'acabèt per una patz precària (→1766 avC). 1766-1765 : guèrra entre una coalicion gropantMari,Elam eBabilònia còntraEshnunna. La vila foguèt presa mai lei venceires trobèron ges d'acòrdi per se partejar lo territòri e lo conflicte contunièt sensa solucion fins au conflicte generau que comencèt enSumèr en 1764-1763.
1764-1750 : après un rèine relativament pacific,Hammurabi s'engatjèt dins una guèrra defensiva menada per plusors vilas (Babilònia,Mari...) còntraLarsa. Ne'n foguèt finalament lo venceire principau amb la presa e l'annexion de la vila en 1762. Puei, dirigiguèt sei fòrças en direccion deMari (1759-1758) e d'Eshnunna (1755). En parallèl, s'ocupèt d'unificar aquelei conquistas amb una òbra legistlativa e administrativa importanta coma locòdi Hammurabi, important recuelh delèis. v. 1760-1700 : enEgipte, la XIIIa dinastia aguèt de dificultats per mantenir l'òrdre interior. Ansin, se l'unitat globala dau país foguèt mantenguda, lei faraons deguèron faciar de governadors mai ò mens autonòms e la proteccion dei frontieras venguèt mens eficaça. v. 1741-1736 : importanta revòuta deLarsa còntraBabilònia. Menat per lo rèi autoproclamatRim-Sin II, lo movement foguèt sostengut per plusorsvilassumerianas. Pasmens, l'insureccion foguèt finalament reprimida per lei tropas dau rèiSamsu-Iluna (1750-1712 avC) que destruguèron mai d'una ciutat (Larsa,Ur...). Dins aquò, aqueu conflicte illustra lei dificultats babilonianas per mantenir sei conquistas. 1712 : mòrt dau rèibabilonianSamsu-Iluna. Après sa disparicion, l'Empèri Babilonian conquist perHammurabi se fragmentèt rapidament, minat per lei revòutas intèrnas. Dins aquò, la dinastia amorrita de la vila capitèt de gardar lo poder enMesopotamia Centrala.
v. 1800 : mestritge d'eqüacions dau segond gra per leiBabilonians. v. 1800 : aparicion de l'arc composit. Format de materiaus diferents assemblats au sen d'un ensems unic, foguèt probablament tornar descubrir per diferents pòbles. A respècte d'un arc classic, èra costós mai permetiá d'aumentar la poissança e la portada de l'arma. Anava venir l'arma emblematica deinomadas de l'estèpa. v. 1800 : aparicion de l'alfabet sillabic protosinaïc. v. 1795 : redaccion daupapirús matematic de Rhind. Contèn 87 problemas d'aritmetica, d'algèbra, degeometria e decanejatge. Entre lei resolucions pus interessantas, apareisson la taula de divisions de 2, divèrseis algoritms de multiplicacion e de division e divèrsei resolucions d'eqüacions.
