../.. |sègle XXI abC |sègle XX abC |sègle XIX abC |sègle XVIII abC |sègle XVII abC |../..
Sègle XIX : crisi grèva de lacivilizacion de la Vau d'Indus probablament causada per de cambiamentsclimatics. Entraïnèt lo declin rapide de la civilizacion e l'abandon de la màger part dei vilas importantas.
Sègle XIX : formacion probable d'un reiaume amorrita a l'entorn de Kish.
Sègle XIX : dins la region dauPeró modèrne, disparicion de lacivilizacion de Caral. La causa d'aquela disparicion – que durèt aperaquí un sègle – sembla d'èsser un cambiamentclimatic important entraïnat per lo fenomènEl Niño.
1894 : presa deBabilònia per una armadaamorrita. Son cap,Sumu-abum, i fondèt unadinastia qu'anava subreviure fins a1595 avC. Pasmens, segon un procès que foguèt pus tard repetit mai d'un còp, leis envaïsseiresnomadas foguèron rapidament absorbits per la populacion.
1878 - 1843 ò 1842 : rèine daufaraonSesostris III. Rèi guerrier, contunièt lo trabalh de desvolopament agricòla de sei predecessors, especialament aquelei començats per son paire dins l'oasís de Faium. Menèt divèrsei campanhas per renfòrçar la frontiera meridionala d'Egipte e empedir leis incursions dei nomadassaharians. EnSiria, son influéncia s'estendiguèt fins aBiblòs.
1877 : enMesopotamia,Larsa acabèt d'importants trabalhs idraulics destinats a desviar certaneicanaus alimentantIsin. Aquò agravèt pauc a pauc lo declin de sa rivala (→1870 avC).
1870-1866 : en1870 avC, conquista de la vila santa deNippur perLarsa. Se la ciutat foguèt reconquistada perIsin en1866 avC, aquò èra una desfacha simbolica grèva car mostrèt l'abandon de la vila per leidieus (→1828 avC).
1845 : desfacha deBabilònia còntraLarsa.
1843 ò 1842 - 1797 : rèine daufaraonAmenemhat III. Durant aqueu rèine, l'Empèri Mejan agantèt son apogèu economic. Lo faraon contunièt lei trabalhs d'aigatge de l'oasís de Faium e renforcèt tornarmai lei frontieras ambNubia. EnSinaï, capitèt de crear de colonias minieras semipermanentas pus eficaças que leis expedicions ponctualas mandadas per lei sobeirans precedents.
1837 : enMesopotamia,Larsa bateguèt una coalicion formada d'Isin, d'Elam, d'Uruk e deKazallu (→1828 avC).
1828 : dins lo quadre de la guèrra quasi permanenta entreIsin eLarsa, importanta victòria deLarsa amb la presa de la vila santa deNippur.
1823 : començament dau rèine deRim-Sin Ièr deLarsa. Sobeiran poderós, contunièt la guèrra quasi permanenta entreIsin eLarsa.
1809 : enMesopotamia,Larsa resistiguèt victoriosament a una coalicion gropantIsin (son enemic tradicionau),Babilònia,Uruk,Rapiqum eSutum.
1802 : presa d'Uruk per lei fòrças deLarsa. Aquò marquèt un succès important perRim-Sin Ièr (→1794 avC).
- Abi-sare, rèi deLarsa.
- Apil-Sin, rèi deBabilònia.
- Bur-Sin, rèi d'Isin.
- Enlil-bâni, rèi d'Isin.
- Erra-imitti, rèi d'Isin.
- Kudur-Mabuk, capamorrita.
- Lipit-Enlil, rèi d'Isin.
- Nur-Adad, rèi deLarsa.
- Sesostris III, faraon d'Egipte.
- Sin-eribam, rèi deLarsa.
- Sin-iddinam, rèi deLarsa.
- Sin-magir, rèi d'Isin.
- Sumu-abum, rèi deBabilònia.
- Sumu-la-El, rèi deBabilònia.
- Ur-Dukuga, rèi d'Isin.
- Ur-Ninurta, rèi d'Isin.
- Warad-Sin, rèi deLarsa.
- Zabium, rèi deBabilònia.
- Zambiya, rèi d'Isin.
