Trondheim (sørsamisk Tråante[1]), historisk kjend somNidaros, er ein by og administrasjonssenteret iTrondheim kommune iTrøndelag fylke. Byen ligg kring munningen avNidelva og er den tredje største byen iNoreg med 214 565 inbyggjarar (per 1. januar 2024).[2]
Byen vart ifølgje sagaforteljingar grunnlagd avOlav Tryggvason i år 997, og var hovudstad i Noreg mellom 997 og 1217. I 1997 feira byen tusenårsjubileum.
Kaupang er eit gamalt namn på byen, menNidaros er nok betre kjent. Nidaros viser til at byen låg ved oset eller utløpet til Nidelva. I mellomalderen nytta ein både Nidaros og Trondheimen om staden. Under det danske styret vart ei fordanska kortform av namnet, Trondhjem, teken i bruk. Det norrøne namnet Nidaros vart gjeve tilbake til byen 1. januar 1930, då han skifte namn frå Trondhjem. Etter ein bitter namnestrid vart han døypt om tilTrondheim året etter. Mange innbyggjarar kallar han likevel framleis Trondhjem eller Trånnhjæm med lokal uttale.[3]
TrondheimNidarosdomenKaptein Bloms kart over Trondhjem (1830)
Tradisjonen seier atOlav Tryggvason grunnla byen i 997, men det er mykje som tyder på at det då allereie var ein tettstad på staden. Bygginga avNidarosdomen tok til i 1070, over grava tilHeilag-Olav, og kyrkja stod ferdig om lag 1320. Byen var hovudstad i Noreg mellom 1030 og 1217.
Trondheim har hatt fleire storebybrannar, den mest kjende erHornemansbrannen den 19. april 1681. Etter denne brannen komJohan Caspar von Cicignon fråLuxembourg for å laga ein ny plan for byen. Han braut heilt med den gamle bystrukturen frå mellomalderen og dreiv igjennom vide, rette gater for å hindra fleire slike storbrannar. Denne planen pregar framleis bybiletet. Diverre var ikkje dette nok, husa var framleis av tre og tok like lett fyr. Ein ny brann i 1708 øydela heile sentrum i byen. Etter to storbrannar i 1841 og 1842 innførte bystyret murtvang, det vil seie at bygningane vart bygde i mur heller enn tre, og det vart slutt på store bybrannar.
Opphavleg var Trondheim by området på byhalvøya, medan områda rundt høyrde tilStrindaherad. Han vart utvida fleire gonger og fekk grensa han no har i 1964, då kommunaneStrinda,Byneset,Leinstrand ogTiller blei slegne saman til den nye kommunen Trondheim.
Adresseavisen, lokalt kallaAdressa, er den eldste dagsavisa i Noreg og kjem ut i Trondheim. På Tyholt held distriktskontoret for NRK Trøndelag til, og her er òg administrasjonen for rikskanalane P1 og P3 lokalisert. Kulturtilboda elles omfattar mellom anna Trondheim Symfoniorkester, Trondheimsolistene, Trøndelag Teater, Trondhjems kunstforening ogTrondheim kunstmuseum,Nordenfjeldske kunstindustrimuseum og Olavshallen (konserthus). Trondheim kino vart oppretta i 1918 og har to kinosenter; Nova med 11 salar og Prinsen med 8 salar. På Brattøra ligg Norges nasjonale opplevingssenter for pop og rock, Rockheim. Underolsok blir dei årlegeOlavsfestdagene arrangert.
Trondheim har omkring 25 museum, samlingar eller bygningar av museal karakter.[6]
Trondheim er eit kommunikasjonsknutepunkt med gode samband til distrikta omkring og andre delar av landet.E 6 går i retning sør overDovre ogGudbrandsdalen, og gjev samband heilt tilOslo. E 6 fører nordover til Nord-Trøndelag og vidare til Nord-Noreg. I byen er det eit omfattande nett med bussruter. Den interne bussdrifta er driven av busselkapet AtB.
Jarnbana kom til Trondheim i 1864 da Størenbana vart opna. I dag førerRørosbana ogDovrebana sørover til Austlandet, ogNordlandsbana fører nordover tilBodø. Frå Nordlandsbana tekMeråkerbana av ved Hell i Stjørdal og går vidare til Sverige.
Trondheim hamn er ei viktig import- og eksporthamn, ogHurtigruta kjem innom både på nord- og sørgåande ferd.
_(15602205788).jpg)
