Tonalitet er eit system av tilhøve mellomtonar i eittonesystem der éin bestemt tone er framheva som grunntone eller sentraltone (tonalt sentrum) som dei øvrige tonane står i eit nærare eller fjernare forhold til.Musikk som erkomponert etter slike relasjonar mellom tonar vert rekna somtonal.
Sidan 1600-talet har tonalitet i vestleg musikk normalt voredur/moll-tonal musikk. Tonalt sentrum er hertreklangen på første trinnet i den skalaenkomponisten har vald for komposisjonen sin. Denne treklangen vert kallatonika. For ein komposisjon i E-dur er det til dømes E-dur-treklangen som er tonika. Alle andreakkordar i komposisjonen vert bygt hierarkisk rundt tonikaen. Dette tyder at kvar akkord har ei bestemt rolle - einfunksjon - i forhold til tonikaen, og ei bestemt rolle i forhold til dei akkordane som går føre eller følgjer etter han. Det vert skild mellom hovudfunksjonar (tonika,subdominant ogdominant) og bifunksjonar (mediant ogsubmediant).[1] I andre land nyttar ein delvis andre omgrep til bifunksjonane.
Frå 1800-talet blei verkemiddel somkromatikk og kjappe og fjernemodulasjonar med på å utvida tonaliteten uten at musikken bleiatonal.Franz Liszt ogRichard Wagner var nokre av dei førstekomponistane som rokka ved tonaliteten gjennom bruk avkromatikk, uoppløystedissonerandeakkordar og modulasjonar til fjerntliggjandetoneartar.Claude Debussy bidrog til å utfordra grensene for tonaliteten gjennom symmetriskesamklangar og leietonelausekadensar.
På 1900-talet blei tonalitetomgrepet ofte knytt til personlege komposisjonsteknikkar utvikla av til dømesArnold Schönberg,Igor Stravinskij ogDarius Milhaud.Paul Hindemith «beviste» den naturgjevne styrken til tonaliteten gjennom skrift og musikk i eit hierarkisk, akustisk system.Olivier Messiaen fornya dei ulike tonalitet-verkemidla gjennom såkalla modi med avgrenspa transposisjonsmuligheiter der nymodaliteten sameinte verkemidla til tonalitet ogmodalitet.
