|
| Generelle eigenskapar |
|---|
Namn,kjemisk symbol,
atomnummer | Thallium, Tl, 81 |
| Kjemisk serie | Metall |
| Gruppe,periode,blokk | 13,6,p |
| Tettleik,hardleik | 11850kg/m3, 1,2(ikkjeSI) |
| Utsjånad | Sølvkvitt
 |
| Atomeigenskapar |
|---|
| Atommasse | 204,3833u(ikkjeSI) |
| Atomradius (berekna) | 190 (156)pm |
| Kovalent radius | 148 pm |
| Ioneradius | 150 pm (ladning: +1) |
| van der Waals radius | 196 pm |
| Elektronkonfigurasjon | [Xe]4f145d106s26p1 |
| Elektron perenerginivå | 2, 8, 18, 32, 18, 3 |
| Oksidasjonstrinn (oksid) | +1, +3 (svakbase) |
| Krystallstruktur | Heksagonal |
| Fysiske eigenskapar |
|---|
| Tilstandsform | Fast stoff |
| Smeltepunkt | 577 K (304°C) |
| Kokepunkt | 1746 K (1473°C) |
| Molart volum | 17,22cm3/mol |
| Fordampingsvarme | 164,1kJ/mol |
| Smeltevarme | 4,142 kJ/mol |
| Damptrykk | 5,33×10−6Pa ved 577 K |
| Ljodfart | 818m/s ved 25 °C |
| Diverse eigenskapar |
|---|
| Elektronegativitet | 1,62 (Paulings skala) |
| Spesifikk varmekapasitet | 129J/(kg·K) |
| Elektrisk konduktivitet | 6,17MS/m |
| Termisk konduktivitet | 46,1W/(m·K) |
| Ioniseringspotensial | 589,4 kJ/mol
1971 kJ/mol
2878 kJ/mol |
| Mest stabile isotopar |
|---|
|
| SI-einingar ogSTP er brukt unntatt der det er avmerkt |
|---|
Thallium er eitmetalliskgrunnstoff medkjemisk symbolTl ogatomnummer 81. Det høyrer tilgruppe 13 iperiodesystemet.
Metallet er mjukt og lettformeleg, og kan skjerast i medkniv. Det har ein metallisk glanssom det fort mister i luft, og får i staden ein blå-grå farge. For at stoffet ikkje skaloksidera oppbevarer ein det gjerne under vatn.
Thallium er eitgiftigtungmetall og har vore brukt til å forgiftarotter oginsekt. Stoffet har òg vore brukt igiftmord på menneske.
Sjølve grunnstoffet og sambindingane det dannar er svært giftige. Dette er fordi det kan erstatta viktigealkalikation i kroppen, til dømesnatrium ogkalium. Ombytinga fører til at alle prosessane icella stoppar opp. Stoffet var særs verknadsfult som mordvåpen før ein forstod korleis det verka og fann fram til eimotgift (berlinerblå, Fe4[Fe(CN)6]3). Thalliumforgifting fører mellom anna til at ein misterhåret.
Thallium i mindre dosar kan truleg framkallakreft.
På grunn av helsefarane er thallium ikkje lenger brukt som rottegift.
KrimforfattarenAgatha Christie, som hadde arbeidd somfarmasøyt, hadde thalliumforgifting som mordmåte i romanenThe Pale Horse (norsk:Den fjerde rytter). Ein fann ut kva offera døydde av fordi dei hadde mista hår.
FilmenThe Young Poisoner's Handbook frå1995 var basert på livet tilGraham Frederick Young som drap minst tre menneske med thallium i1960- og-70-åra.
