London er hovudstaden iStorbritannia og er einstorby som ligg sør iEngland ved elvaThemsen. London er ein av dei største byane iEuropa, har ei historie som strekkjer seg to tusenår attende, og har i løpet av den tida vore senter for fenomen somrenessansen ogden industrielle revolusjonen. SentrumetCity of London har stort sett hatt dei same grensene fram til i dag, men sidan 1900-talet har omgrepet London blitt nytta om heile metropolen rundt. Dette området er i dag ein region i England og har sin eigen administrasjon med vald borgarmeister og forsamling.
Byen er i moderne tid eitt av dei viktigastepolitiske,økonomiske ogkulturelle sentera i verda. Mykje av grunnen til dette er at London var hovudstad fordet britiske imperiet, og dermed maktsenter for store delar av kloden i nær tre hundre år.
Sjølve byen har 7 825 000 innbyggjarar (2010),[1] men om ein reknar heile storbyområdet, kjem ein opp i mellom 12 og 14 millionar innbyggjarar. Byen er med det den største iEU etter folketal.[2]
Når ein skriv «London» reknar ein oftast området kjent som Stor-London, eit område som både er eitgrevskap og einregion. Midt inne i dette området liggCity of London, som er eit eige grevskap, lokalt kjent somthe City ellerthe Square Mile. Det urbane området voks kraftig iviktoriansk tid og igjen i mellomkrigstida. I 1940-åra førteandre verdskrig, og vidare lovgiving omkringdet grøne beltet, til at veksten stoppa opp.
Det finst mange moglege definisjonar på området London, for eksempel postdistriktet, politidistriktet, området som har London sitt retningsnummer og London sitt pendlarbelte. Desse har sjeldan vore heilt overlappande. Omkring 40 prosent av Stor-London blir dekt av London sine postområde.[3] Området med London-retningsnummer dekker eit omtrent like stort område som Stor-London, men grensene avviker noko. Ein definisjon som har blitt tatt i bruk i mange samanhengar er området innanfor ringvegenM25, og grensa for Stor-London har nokre stader blitt flytta for å bli tilpassa til vegen.
Byen sitt nominelle sentrum er vedCharing Cross, ikkje langt ifråTrafalgar Square, på omkring 51°30′29″N, 00°07′29″W.
Heile det urbane området blir ofte kalla eincity ut frå ein geografisk definisjon. Administrativt og formelt er dette ikkje korrekt; Stor-London er einregion som blant anna omfattar tocities (City of London ogCity of Westminster), fleiretowns (byar av lågare status), og andre område.
London sin status somhovudstaden i Storbritannia har aldri formelt blitt tildelt eller godkjent skriftleg. London vart kalla hovudstad etter at monarken flytta frå den tidlegare hovudstadenWinchester til London; i mellomalderen var hovudstaden ofte definert som den byen monarken budde i.
London består av32 bydelar, som kvar er styrt av sitt eige valde bydelsstyre. I perioden 1986–2000 var det bydelane som styrte London, kvar på sitt område, utan eit felles bystyre. Det er ennå eit visst lokalt sjølvstyre i bydelane. Kvar bydel er til dømes ansvarleg for renovasjon og ein del andre offentlege tenester. Dei er delt i to grupper, indre London og ytre London.
City of London er ikkje ein bydel på lik linje med dei andre, men ein sjølvstendig by som ligg midt i London. City of Westminster har også eigen bystatus, men blir administrert som ein vanleg bydel.
Den sentrale administrasjonen, Greater London Authority, består av borgarmeisteren av London og London-forsamlinga. Han blei innført i 2000.
Stor-London dekkjer eit område på 579 km², som gjer byen til ein av dei største byane i verda etter areal. Eit hovudelement i geografien til byen erThemsen, som renn gjennom byen frå sørvest mot aust og er framkomeleg for båtar.Thames Valley er ein flat dal avgrensa av slake åsar. Sidan det ikkje finst naturlege grenser for veksten til byen, har han ein rundvoren form ut i frå det historiske bysentrumet.
London består av 32bydelar, som kvar er styrt av sitt eige valde bydelsstyre.
Thames Barrier.
Foto: Adrian Pingstone
Themsen var ein gong breiare og grunnare enn i dag, og rann gjennommyrlandskap. Gjennom omfattande bygging avdike har elva blitt smalare. Mange av dei mindre elvane som renn ut i Themsen i London er lagde i røyr. Themsen er ei elv medtidvatn, og byen er derfor sårbar for oversymjingar.[4] På grunn av ei senking av landskapet, har denne faren auka over tid. I 1974 starta ein derfor bygginga av Thames Barrier vedWoolwich for å kontrollere vasstanden. Ein reknar med at ein kan få behov for endå ei demning lenger ned i elva i nær framtid. Themsen blir kryssa av ei rekke bruer og tunnelar, som til dømesLondon Bridge.
Nullmeridianen, somlengdegradane blir rekna ut frå, går gjennomGreenwich i London. Sidan 1884 har denne staden vore utgangspunktet for all fastsetting av lengdegradsposisjonar.
London har eittemperert klima med regelmessig, lettregn gjennom heile året. Juli er den varmaste månaden, med ein gjennomsnittstemperatur ved Greenwich på 13,6 °C til 22,8 °C. Den kaldaste månaden er januar, med gjennomsnittleg 2,4 °C til 7,9 °C. Den årlege nedbøren er 583,6 mm, og februar er normalt den tørraste månaden.
Snø er uvanleg i sjølve London, trass i at det jamt er snøfall i området omkring; dette grunna at den ekstra varmen storbyen genererer gjer byen omkring 5 °C varmare om vinteren enn områda omkring.
Smog gav atmosfære tilClaude Monet sitt måleri av det engelske parlamentet frå 1904.
Mot slutten avvikingtida vart det mangel på ved i London og folk fyrte medkol av dårleg kvalitet. Dette førte til mykje røyk, som blanda seg med skodde. Så tidleg som 1272 la kongEdward den 1. ned forbod mot å fyre med sjøkol.[5] Fleire kongar freista å koma problemet til livs, men så lenge det ikkje fanst noko alternativ heldt folk fram med å nytta kol og problemet auka. Om vinteren kunne røykskodda ligga tjukk fleire månadar i strekk. Når ho var på det verste var det så dårleg sikt at folk gjekk seg vill i sin eigen bydel. Det gjekk på helsa laus og luftvegsjukdommar sombronkitt førte til at folk døydde i hundrevis.[5] Vinteren1901-1902 var sikten i gjennomsnitt rundt 800 m.[5] I 1952] var det så ille at rundt 4000 menneskje døydde på ein dag.[5] I 1956 vedtok parlamentet ei lov som forbaud fyring med kol i London, og denne gongen vart lova handheva. Etter dette vart londonlufta mykje reinare enn før, men aukande trafikk har ført til at londonlufta framleis er sterkt forureina. Når ein nærmar seg London i bil om vinteren har lufta over byen ofte ein gul-brun farge.
Då romarane kom til Dei britiske øyane var det som skulle bli London ein liten landsby i trinovantane sitt område. Byen blir gjerne rekna som grunnlagt av romarane, ca. år 50, då under namnetLondinium. I år 61 blei byen brend ned avicenarane, men han blei raskt bygd opp igjen. Den eldste delen av byen låg nord for Themsen, særleg i dagens City of London. Byen blei tidleg i det 2. århundret hovudstad for provinsen Britannia.
Frå 800-talet og utover blei byen herja fleire gonger avdanske ognorskevikingar, og i 846-848 kontrollerte vikingar byen. Den siste invasjonen skjedde i1066, dåVilhelm Erobraren vann slaget ved Hastings og overtok makta i England.
I 1078 starta bygginga avTower of London. På 1100-talet blei Westminster sete for regjeringa og seinare for parlamentet. Tower of London er Englands best bevarte mellomalderfestning. Den mest sentrale delen av festninga,The White Tower, stod ferdig i1097. The White Tower har opp gjennom åra vore kongebustad, fengsel, våpenlager og opphaldstad for kronjuvelar.
I1665 blei byen ramma av pest og 70 000 menneskje døydde.Året etter ramma den store bybrannen London og berre ein femtedel av byen stod igjen etter at over 13 000 hus og 84 kyrkjer blei brende ned.
På slutten av 1800-talet var London den største byen i verda, og var som senter fordet britiske imperiet den leiande handels-, industri-, finans- og hamnebyen i verda.
Underandre verdskrigen blei London hardt ramma av bombing. Store område blei lagde i grus; både industri, offentlege bygg og bustadområde blei ramma under «Blitzen», då London og andre britiske byar blei bomba 57 netter på rad. Med skiftande intensitet varte bomberaida heilt til sluttfasen av krigen. Dette har bidrege sterkt til å forma London slik byen er i dag.Slumområde med høg folketettleik i det austlege London blei hardt ramma, då dei låg tett inntil industri og hamner, og mange av dei evakuerte som hadde mista alt blei gjeve nye heimar i offentlege bustadområde i forstadane.
I1965 blei området til byen kraftig utvida, ved at Stor-London, som både er grevskap og region, blei oppretta. Brorparten avMiddlesex og delar avEssex ogSurrey blei då tekne opp i byen.
I 2005 blei London utpeika til å haldedei olympiske sommarleikane i 2012, noko som førte til nye, store planar for utbygging i byen. London har tidlegare arrangert OL i1908 og1948. Dagen etter OL-avgjerda, 7. juli 2005, blei London ramma av det største bombeangrepet sidanandre verdskrigen. 52 menneskje mista livet og meir enn 700 blei skada då islamistiske terroristar utløyste sjølvmordsbomber på t-banen og ein buss.
Det romerske Londinium var ein liten by samanlikna med London i dag. Den omfatta eit område som omtrent svarar tilCity of London. Rundt området var einbymur, og på romersk vis blei det laga eit tilnærma rettvinkla gatenett. Den mest dramatiske hendinga i denne perioden var då byen brann ned i61. Oppbygginga ser ut til å ha basert seg på omtrent same mønster som før. På denne tida var det berre éin kryssingsstad overThemsen i London, ei bru som blei bygd omkring år46.
Då romarane trekte seg ut fråStorbritannia ved starten av 400-talet kom angelsaksarane til makta i området. Kor raskt forfallet av den romerske byen og framveksten av det angelsaksiske London skjedde er uklart, men det ser ut til at gatenettet blei stadig meir uregelmessig. Det kom etterkvart, særleg frå 800-talet og utover, mange kyrkjer i byen. Det er verdt å bite seg merkje ved at London endå ikkje hadde blitt hovudstaden i riket. Med erkebispesetet iCanterbury ogWinchester som setet til kongen, var London først og fremst eit handelssentrum grunna Themsen, og ikkje byen med makta.
Etternormannarane si erobring av England i 1066 endra dette seg. Tower of London blei eit viktig kongeleg slott, og Westminsterpalasset blei sete for regjeringa. Med det starta ei ny fase i utviklinga av byen, med fleire slott, administrasjonssenter og kraftigare folkeauke. Denne utviklinga gjekk ikkje føre seg etter nokon plan. Dei sentrale områda av London blei sterkt fortetta, med smale gater og høg folketettleik. Utviklinga omfatta i lita grad dei ytre delane av London i dag; inntil jernbanen kom var det fortsett ei dagsreise tilWatford Gap, som i dag ligg rett utanfor grensene til byen. Områda utanfor sentrum var derfor framleis stort sett landsbygd, med nokre få, spreidde byar inntil 1800-talet.
John Evelyn sin plan for oppbygging av London etter brannen i 1666.
Etter at store delar av byen brann ned i 1666, starta ein straks å legge planar for ein kontrollert oppbygging. Det skulle bli rette gater for å lette trafikkpresset – allereie i hestekjerrene si tid kunne London ha store trafikk-korkar – og husa skulle ha større avstand og vere bygd av mindre brennbart materiale for å hindre ein ny storbrann. Det skulle også bli gjort noko med sanitærforholda, det hadde pesten året før vist turvtest. Men planlegginga tok tid, og på ei tid kor reguleringslover var vage eller fråverande begynte folket å bygge opp byen. Gatenettet i City of London er derfor like uregelmessig som det hadde vore i mellomalderen, og det er ikkje få smug med kort avstand mellom husa som har overlevd. Det var naturleg at det blei slik; tomtegrensene var bestemde av det gamle vegnettet, og så lenge myndigheitene ikkje greip inn i tide med verkemiddel for å rette ut grensene, bygde folk på branntomtene sine.
London Bridge i 1745, medan den framleis var den einaste brua overThemsen i London.
Først i1750 kom ei ny bru over Themsen på plass, etter atLondon Bridge hadde vore den einaste sidan romersk tid. På andre stader hadde ein blitt rodd over av ein av dei mange ferjene som låg langs elvebredda. Fleire bruer skulle følgje slik at byen blei knytt tettare saman.
Den neste store utviklinga kom i det 19. hundreåret, dåjernbanen kom. Avstandar tydde brått mindre, og ein starta å legge jernbanelinjer som kunne nyttast avpendlarar. Londons Underground opna som den første i verda i1863, og sjølv om rutenettet var berre ein ørliten del av det som er i dag, tydde det at pendlarane si tid hadde kome. London starta å spreie seg utover, utanfor Middlesex og inn iSurrey,Kent,Essex ogHertfordshire.
Etter første verdskrigen kom ei ny fase i utviklinga i byen. I dei ytre bydelane tok ein til å byggje store bustadområde. Dette blei gjort særleg for å fjerne slumområda på Londons austkant. Enkelte bustadområde blei også bygd spesifikt for å gi heim til veteranar frå krigen. Folk blei også trekte inn til byen frå andre område, og London voks med det både i areal og i folketal. Denne utviklinga blei fornya og forsterka etter andre verdskriget, då behovet for oppbygging var stort etter bomberaida. Det er i det 21. hundreåret få område innanfor grensene til Stor-London som kan minne om landsbygd; inntil 1930-talet hadde ein hatt fleire gardsbruk der det nå er moderne bustadområde og handlegater.
I etterkrigstida kom også dei nye byane, byar som blei grunnlagt for å avlaste eksisterande, fortetta byar. I1965 bleiMilton Keynes, omkring ein times køyring nord for London, grunnlagd, og ein merkbar del av folka der har flytta frå London. Ein har også fått vekst i andre byar i takt med utflytting frå London. London hadde i den siste halvdelen av 1900-talet eit fall i folketalet på omkring ein million som følgje av denne utviklinga.
I sentrum har ein lenge vore tilbakehaldne med å byggje i høgda, fordi ein ønskte å bevare profilen til byen. Stort press på eigedomsmarknaden, spesielt i City, har ført til at det har blitt lempa på desse restriksjonane. Sidan 1970-talet er det blitt reist fleireskyskraparar, og planar om å reisa fleire er blitt både oppmuntra og kritiserte. Det har også blitt utført fornyingsprosjekt fleire stader, med det tidlegare hamneområdet Docklands som eit av dei mest kjende døma.
London var blant dei ti største byane iEuropa då folketalet passerte 100 000 på slutten av 1500-talet. I 1750 var talet nesten 700 000 og London hadde passertParis. Med 960 000 menneskje i 1800 var London den største byen i verda, i eit Europa der berre 23 byar hadde meir enn 100 000 innbyggjarar. Byen var den mest folkerike i verda heilt til1925, då han blei passert avNew York.
Folketalet iIndre London (dåverande London fylke) kulminerte tidleg på 1900-talet med 4 536 267 innbyggjarar i 1901. I 2001 var folketalet i Indre London 2 765 975.
Det høgaste registrerte folketalet iStor-London var 8 615 245 i1939.[6] Gjennom resten av 1900-talet sokk folketalet i Stor-London for kvar folketeljing. Etter tusenårsskiftet har folketalet stege litt att; i 2001 var folketalet i Stor-London 7 172 036.
Reknar ein med heile det urbane området, etter definisjonen til eintettstad, blir talet 8 278 251 ved folketeljinga i 2001. Reknar ein med heile pendlarbeltet til London, eit utvida storbyområde, blir talet mellom tolv og femten millionar avhengig av korleis det blir definert.
London er rangert som den femtande største byen i verda, både etter folketal innanfor offisielle grenser og folketal innanfor det urbane området. Regionen dekkjer 1 579 km², noko som gir ein folketettleik på 4 761/km². Dette er meir enn ti gonger så høgt som andre regionar i England. London er ein av dei dyraste byane i verda å leve i, ved sida avMoskva ogTokyo.[7] London er ein av dei mestfleirkulturelle byane i den industrialiserte verda, med meir enn 300 morsmål og meir enn 50 etniske grupper med meir enn 10 000 personar. Ut ifrå tal fråOffice for National Statistics inkluderte folketalet 2 288 000 menneskje fødde i utlandet i 2006, det vil seie 31 %.
London blir rekna som eit av dei økonomiske «kommandosentera» i verda, saman medNew York City ogTokyo.[9]
Byen har større omsetnad enn nokon annan europeisk by, og står for omkring 19 prosent av brutto nasjonalprodukt i Storbritannia. I2005 var det 219 milliardarpund.[10] Reknar ein med heile det urbane området, med omkringliggjande byar, var resultatet 345 milliardar pund i 2005, det vil seie omkring 30 prosent avBNP i Storbritannia.[11]
London gjekk over til ein hovudsakleg tenestebasert økonomi tidlegare enn mange andre europeiske byar; denne overgangen skjedde særleg i åra etterandre verdskrigen. Det er fleire faktorar som har gjort London til eit så viktig økonomisk senter. Som hovudstad forDet britiske imperiet hadde ein eit kontaktnett over heile verda som i stor grad er blitt halde vedlike og utvida.Engelsk er blitt eitlingua franca iinternasjonal handel, som også i stor grad tek i bruk engelskkontraktrett. London er også ein multikulturell by der utanlandske næringsdrivande kan finne ein infrastruktur dei er fortrulege med, og som har eit skattenivå som er forholdsvis lågt, særleg for utanlandske organisasjonar og enkeltpersonar. Nære og gode tilhøve tilUSA og mange asiatiske land speler også ei rolle. Lokale og nasjonale styringsorgan er innstilt på å setje behova til næringslivet høgt (spesielt i City of London, der det er selskapa som vel medlemmar til City of London Corporation). Til slutt kan ein også nemne at kommunikasjonsstrukturen er svært godt utbygd.
Meir enn 85 prosent av arbeidstakarane i Stor-London, ca. 3,2 millionar, arbeider innan tenesteytande næringar, medan dei resterande er fordelt mellom andre produksjons- og konstruksjonsnæringar.
All transport i London er underlagd borgarmeisteren. Hans forvalting har likevel avgrensa kontroll over økonomiske forhold, og ingen kontroll over jernbanenettverket, bortsett frå jernbanelinene som utgjerLondon Overground.Transport for London (TfL) har fått ansvaret for å administrere både undergrunnsbanen (London Underground), bussnettet, drosjeløyve, Docklands Light Railway, London Overground og all annan offentleg transport i byen.
London har eit stortt-banenett, nemlegLondon Underground. Dette er det eldste t-banenettet i verda; planlegginga starta allereie i1854, og i1863 kunne banen frakta dei første passasjerane. Nettet har tolv liner, og blir stadig utvida. Det er dagleg meir enn tre millionar reisande i nettverket, noko som gjev nesten ein milliard passasjerar i året.[12] Undergrunnsbanen er spesielt godt utbygt i sentrum og i dei nordlege bydelane, medan ein sørover er meir avhengig av jernbanenettet. På trass av namnet er 55 % av linene over bakken.
Docklands Light Railway er eit eige metrosystem med små, lette, førarlause togsett som særleg dekker det austlege London.
Jernbanetrafikken er fordelt på fjorten endestasjonar som er spreidd rundt i sentrum. Det har sidan starten av1990-åra blitt arbeidd med ei jernbanetilknyting som skal kryssa byen mellom aust og vest, slik at passasjerane slepp å reisa med andre transportmiddel mellom stasjonar for å kryssa byen. Attåt pendlar- og intercitytog har London også togsamband tilFrankrike ogBelgia.
London er kjent for dei raude toetasjebussane, her i den klassiske utforminga.
Foto: Michael Pead
Bussnettet er svært omfattande, med meir enn 700 ruter. Det er over seks millionar passasjerar dagleg, og i rekneskapsåret som enda i mars2005 var det blitt frakta 1,79 milliardar passasjerar på Londonbussane.[13]
London har åtte lufthamner, der dei fem største erLondon City Airport,Stansted,Luton,Gatwick ogHeathrow. Sistnemnde er den største, og blir rekna som ei av verdas travlaste lufthamner. Dei tre mindre flyplassane Ashford, Biggin Hill og Northolt, har langt mindre trafikk. Ashford og Northolt har berre innanrikstrafikk, medan dei andre seks er internasjonale flyplassar.
RushtrafikkavgiftaCongestion Charge blei innført for å minske personbiltrafikken i det sentrale London.
Medan dei fleste vel kollektivtilbod i det sentrale London, er det i ytre bydelar bilar som dominerer. Byen har fleireringvegar — ein indre ring som går rundt sentrum, A406 og A205 i forstadane ogM25 rundt Stor-London. Det var i 1960-åra planar om å forlenge fleire motorvegar inn i sentrale område, men det blei gått bort frå det meste av dette i 1970-åra. I 2003 blei det innført ei rushtrafikkavgift,Congestion Charge, som hadde som mål å minske personbiltrafikken i sentrum.
I City of Westminster kan ein finne West End. Dette området, som ligg rundt Leicester Square og Piccadilly Circus, er det viktigaste underhaldningsdistriktet i London, med mellom anna teatergata Shaftesbury Avenue og kultursenteret Covent Garden. London blir rekna som ein av dei viktigastemusikal- ogteaterbyane i verda. På austkanten, særleg i Shoreditch og Hoxton, finn ein eit underhaldningsdistrikt med ein noko mindre eksklusiv karakter. Den to kilometer lange Upper Street i Islington har fleire barar og restaurantar enn noko anna gate i Storbritannia.
London er kjent for gatemarknadar, her Portobello Road Market.
Foto: Adrian Pingstone
Oxford Street blir gjerne rekna som den travlaste handlegata i Europa. Med ei lengd på nesten to kilometer kan den også seiast å vere den lengste handlegata i verda. Meir eksklusive butikkar finn ein særleg i Knightsbridge, med Harrods som den mest kjende. Det er også ei rekkje gatemarknadar, som Camden Market, Portobello Road Market og Borough Market.
Den store etniske spennvidda mellom folk i byen gir det resultatet at ein finn mat frå dei fleste av landa i verda. Nokre område er blitt gastronomiske senter, som Chinatown med sine mange kinesiske restaurantar, Brick Lane med mange bangladeshiske og Edgware Road med mange libanesiske og arabiske restaurantar. London har også svært mange indiske restaurantar, med mattradisjonar frå alle delar av landet representert. Mange stader avslørar restaurantar og butikkar kva etniske grupper som dominerer i området.
Tradisjonelle engelske pubar finn ein alle stader i byen. Fleire av dei er kjende og tradisjonsrike stader, som Ye Olde Cheshire Cheese derSamuel Johnson var stamgjest og Pillars of Hercules somCharles Dickens nemner i ei av sine bøker.
Det er mange årvisse festivalar og hendingar.Notting Hill-karnevalet i august er ein gatefest av karibisk opphav. I november held ein Lord Mayor's Show, ein fleire hundreår gamal seremoni i samband med utnemninga av ny overborgarmester i City of London. Trooping the Colour i juni er ein militær parade med mykje pomp og prakt, i samband med den offisielle fødselsdagen til monarken.
Charles Dickens sette London på det litterære verdskartet med mange ulike skildringar av byen. Illustrasjonen er fråSketches by Boz.
London har vore scene i mange litterære verk. Blant dei forfattarane som blir sterkast forbundne med byen erSamuel Pepys, som i dagboka si blant anna gir ei augevitneskildring av bybrannen i 1666, ogCharles Dickens som skreiv om skyggesidene i det viktorianske London. I den biografiskeLife of Johnson (James Boswell) føregår handlinga i London, og boka er kjelda til eit kjent sitat om byen:Samuel Johnson sa at «Når ein mann er trøytt av London, er han trøytt av livet; for i London finst alt livet kan ønskje».Daniel Defoe var også frå London, og skreiv i sinJournal of the Plague Year ei skjønnlitterær forteljing om pesten i London i 1665.William Shakespeare levde store delar av livet sitt i byen, noko også hans samtidige kollega Ben Jonson gjorde. Romanar omSherlock Holmes, skrive avArthur Conan Doyle, har sett tydelege spor, blant anna er adressa 221b i Baker Street, der den fiktive hovudpersonen budde, innreidd som eit museum.
Den britiske filmindustrien har vore sentrert omkring London, med større studio i Pinewood, Shepperton, Elstree og Leavesden, kort veg utanfor byen. Svært mange filmar har handling lagt til London. London Film Festival blir halden kvart år i oktober.
Det er også ei rekkje skular innan teaterkunst, som Central School of Speech and Drama, London Academy of Music and Dramatic Art og Royal Academy of Dramatic Art. Mange av dei mest kjende britiske skodespelarane er utdanna ved ein av desse høgskulane.
London er ein av musikkhovudstadane i verda, både innanklassisk musikk og moderne musikkformer. Eitt av dei fem største musikkforlaga i verda,EMI, har hovudkvarteret sitt i byen.
Innan klassisk musikk har byen fleire verdskjente konsertsalar og orkester:
Det er to storeoperahus i London:Royal Opera House ogColiseum Theatre. Ein finn også Royal Ballet og English National Ballet, som opptrer på Royal Opera House, Sadler's Wells Theatre og Royal Albert Hall.
Dei største konsertarenaene innan moderne musikk erEarls Court Exhibition Centre ogWembley Arena. Det er også fleire kjente, meir intime salar, som Brixton Academy og Hammersmith Apollo. Området rundt Charing Cross Road er kjent for å ha mange butikkar som sel moderne instrument og lydutstyr.
Byen har, som det største urbane området i landet, vore sentral i utviklinga av britiske musikkstilar somdrum and bass,UK garage,grime ogdubstep.
Ifølgje ei undersøking tatt blant 600 internasjonale DJ-ar avDJ Magazine i 2006, hadde London tre av dei beste nattklubbane i verda: Fabric, The End og Turnmills. I 2007 hadde Fabric falle til andreplass og The End til fjerdeplass. Seks andre klubbar i London var med blant dei femti beste.
London har vore vertskap for sommar-OL to gonger, i1908 og i1948. I juli 2005 blei byen tildeltsommar-OL 2012, og London blir med det den første byen som har arrangert OL tre gonger. Den var også vertskap for British Empire Games i 1934.
Den mest populære idretten i London erfotball. Byen har fleire klubbar i The Football League og iFA Premier League (somArsenal,Chelsea,Fulham,Tottenham Hotspur,West Ham), og andre i dei lågare divisjonane (som Barnet, Brentford, Charlton Athletic, Crystal Palace, Leyton Orient, Millwall, Queens Park Rangers ogWatford). Det er også mange klubber utanfor ligaen.
Ein har spelt fotball i London sidan mellomalderen. Den første dokumentasjonen for dette er frå 1314, då spelet blei forbode. På 1500-talet skal Richard Mulcaster, rektoren på St Paul's School, ha organisert den tidlege mobbfotballen til eit regulert spel med lag og dommarar. Londonborgaren Ebenezer Cobb Morley var i 1863 blant grunnleggarane avFootball Association, og var ein av dei første som foreslo eit styrande organ innan idretten. Han skreiv dei første moderne fotballreglane i sin heim i Barnes.
London har også firerugbyklubbar i Guinness Premiership (London Irish, Saracens, Wasps og NES Harlequins); rett nok er det nå berre Harlequins som har heimebane i Stor-London, medan dei andre har flytta ut. Byen har fleire rugbylag i lågare ligaer.
Wembley Stadium er den nasjonale fotballarenaen, og er også finalebane forFA-cupen og Challenge Cup. Twickenham Stadium er den nasjonale rugbyarenaen, med ein kapasitet på 82 000 tilskodarar.
Dei viktigastecricketbanane er Lord's i St John's Wood og The Oval i Kennington.
Wimbledon Tennis Championships er eitt av dei mest kjende årlege idrettsarrangementa i London. Andre årvisse arrangement er London Marathon med rundt 35 000 deltakarar og Oxford vs. Cambridge Boat Race påThemsen mellom Putney og Mortlake.
Sommar-OL 2012 blei arrangert frå 27. juli til 12. august 2012, og var den tredje gongen London arrangertesommar-OL. Olympiaparken blei bygd iStratford i Aust-London.
Royal Holloway, eit av kollegia i University of London.
London har eit stort tilbod innan høgare studium, med ei rekkje universitet og høgskular. Det er omkring 390 000 studentar i byen[14] og byen er også eit sentrum for forsking innan mange område. Grunnskulesystemet er praktisk talt det same som i resten av England, med ei blanding av offentlege og private skular.
University of London er med 125 000 studentar det største universitetet i Europa ut frå kor mange som studerer der. Det består av tjue kollegi og fleire mindre institutt som har ein høg grad av autonomi. Studentane blir knytt direkte til ei av desse mindre einingane. Nokre av dei, somImperial College London ogLondon School of Economics, er blitt rekna med blant dei beste lærestadene i verda; mellom anna blei Imperial rangert som nummer 9 og LSE som nummer 17 iTimes Higher Education Supplement.[15]Det finst også andre universitet, somBrunel University,City University,London Metropolitan University, Middlesex University, University of East London, University of Westminster og London South Bank University. Nokre av dei er svært gamle, medan andre er høgskular som fekk universitetsstatus i1992.
.jpg)
