Halldór Kiljan Laxness har i svært stor grad dominert den islandske 1900-talslitteraturen; han stod sjølv for mange litterære utviklingssteg, men sjølv dei straumdraga som vart skapte i direkte opposisjon mot Laxness har betydd mykje for den moderneislandske litteraturen.
Svenska akademien si grunngjeving for å gje Nobelprisen i litteratur til Halldór Kiljan Laxness var følgjande:
..for his vivid epic power which has renewed the great narrative art of Iceland..
som fritt omsett lyder
..for hans livlege episke kraft som har oppattnya Islands storslegne forteljarkunst..»
Grunngjevinga vitnar elles om omverda sitt syn på moderne islandsk litteratur, der ein såg på den som gjennomgåande sterkt påverka av dei gamle, tradisjonsrike islandskeættesogene, ein påstand som ikkje er ugrunna, men som knapt famnar om heile det moderne, islandske, litterære feltet – heller ikkje heile produksjonen til Halldór Kiljan Laxness.
Halldór Guðjónsson vart fødd iReykjavík, men flytta i 1905 med foreldra sine, Sigríðar Halldórsdóttir og Guðjóns Helga Helgason til den staden som seinare skulle gje han forfattarnamnet hans: GardenLaxness iMosfellssveit. Han var glad i å lesa bøker og skriva forteljingar, og kring 14 år gammal fekk han den første teksten sin på prent i dagsavisaMorgunblaðið, under signaturen «H.G.». Dette var byrjinga på ein produktiv forfattarskap som til slutt skulle omfatta 51 bøker, den første utgjeven i 1919.
Som ung reiste Halldór Laxness mykje i Europa, og midt på 1920-talet vart han omvend tilkatolisismen, noko som sterkt skin gjennom i forfattarskapen hans gjennomsjølvbiografiske og reflekterande verk i den følgjande perioden. Han tok dessutanmellomnamnet «Kiljan» etter denirlandskehelgenen Kilian. Halldór Laxness religiøsitet vart likevel ikkje særskilt langliva, på ein tur tilAmerika vart han istaden overtyddsosialist, og emnevala i romanane hans følgde etter.
Halldór Kiljan Laxness var gift og hadde fire born. Frå og med 1945 budde han iGljúfrasteini iMosfellssveit.
Halldór Kiljan Laxness: «Eg tenkjer på dei vedunderlege menneska frå djupet av folket som fostra meg opp. Eg tenkjer på far min og på mor mi. Og eg tenkjer særskilt på den gamle mormora mi, som lærde meg mange hundre vers av islandsk poesi før eg lærde meg alfabetet. [...] Eg spurde meg sjølv den kvelden på hotellrommet mitt i Skåne: Kva kan framgang og berømmelse gje ein diktar? Ei viss materiell lukke, det er klart, som ei følgje av å ha pengar. Men om ein islandsk skald gløymer opphavet sitt frå djupet av folket, der sogene bur; om han misser tilknytinga til og pliktkjensla mot det tilbaketrekte livet, som det den gamle mormora mi lærde meg å verdsetja - då er berømmelse og velstand heilt likesælt.» (Or den talen som forfattaren heldt vednobelfesten 1955)
Denne artikkelentrengreferansar for verifikasjon. Du kanforbetra artikkelen ved å leggja inn referansar til pålitelege kjelder. Kven som helst kan fjerna kjeldelaust materiale utan forvarsel, men den føretrekte tilnærminga er i første omgang å markera dei setningane/påstandane som treng kjeldebelegg ved å tilføya{{tr}} etter påstanden.(2024)
