Eiøy er eit landområde som ikkje er bunde fast til eitkontinent. Mindre øyar blir kallaholmar medan steinar som så vidt stikk opp av havet blir kallaskjer. Etterdei sameinte nasjonane sin definisjon, skal ikkje område som er for små til å oppretthalda busetnad reknast som øyar.[1]
Medan ein tidlegare berre kunne nå øyar medbåt, har mange no samband med fastlandet gjennombruer og undersjøisketunnelar. I tillegg kan ein òg nå deiluftvegen. Det finst likevel framleis mangeferjesamband mellom øyar og fastlandet.
Ein annan undertype er ei øy ellerbanke danna ved avsetning av ørsmå bergfragment der vasstraumen over lang tid mistar noko av bereevna. Dette inkluderer:
barriereøyar, som er samlingar av sand avsett av sjøstraumar på kontinentalsoklane, til dømesDei frisiske øyane langs kysten av Nederland og Tyskland.
fluviale elleralluviale øyar danna i elvedelta eller midtstraums i store elver. Medan nokon er forbigåande og kan forsvinne viss volumet eller farten på straumen blir endra, er andre stabile og har lang levetid.
Ein type vulkansk oseanisk øy finst i ein vulkansk øyboge. Desse øyane stammar frå vulkanar der det finstsubduksjon av ei jordplate under ei anna. Døme erAleutane,Marianane og det meste avTonga i Stillehavet. Dei einaste døma i Atlanterhavet er nokon avDei små antillane ogSør-Sandwichøyane.
Ein annan type vulkansk oseanisk øy finst der ei oseanisk rift når overflata. Det er to døme:Island, som er verdas nest største vulkanøy, ogJan Mayen. Begge ligg i Nord-Atlanterhavet.
Ein tredje type vulkansk oseanisk øy blir danna over vulkanskesøylestraumar eller «varmeflekker».[8] Ein søylestraum er meir eller mindre stasjonær i forhold tilden tektoniske plata i rørsle over ho, så ei kjede med øyar blir resultatet når plata driv. Over lange periodar blir denne typen øyar til slutt «drukna» vedisostatisk justering ogerodert, og endar opp som eitundervassfjell.[9] Platerørsle over ein søylestraum produserer ei linje med øyar orientert i retning av platerørsla. Eit døme erHawaii-øyane, frå Hawaii til Kureatollen, som held fram under havoverflata i ei meir nordleg retning somEmperor-undervassfjella. Ei anna kjede med liknande orientering erTuamotu; den eldre, nordlege forgreininga erLineøyane. Den sørlegaste kjeda erAustraløyane, med atollane i den nordlege forgreininga i øystatenTuvalu.Tristan da Cunha er eit døme på ein søylestraumvulkan i Atlanterhavet.[10] Ein annan søylestraum ved Island er øyaSurtsey, som vart danna i 1963.[11]
Einatoll er ei øy danna frå eit korallrev som har vakse på ei erodert og nedsenka vulkansk øy.[12] Revet stig til overflata av vatnet og dannar ei ny øy. Atollar er typisk ringforma med ein sentral lagune. Døme er Linjeøyane i Stillehavet og Maldivane iIndiahavet.
Koralløyar og atollar kan ligge på eller utanfor kontinentalsokkelen.
Granittøyar[13] er øyar som korkje er ei koralløy eller ei vulkansk, oseanisk øy. Eit døme er somme av øyane i øygruppaSeychellane.[14]
Marajó i Brasil er den største øya i verda som er fullstendig omslutta av ferskvatn. Ho ligg ved munningen avAmazonaselva.
Manitoulinøya iHuronsjøen i Canada er den største øya i verden som ligg i ein ferskvassinnsjø.Soisalo i innsjøenSaimen i Finland er den største ferskvassøya i Europa.
