Eenzurna is eendubbelriet-blaasinstrument dat wordt bespeeld in Centraal-Eurazië,West-Azië en delen vanNoord-Afrika. Het wordt meestal begeleid door eendavul (basdrum) inArmeense,Anatolische enAssyrische volksmuziek.
De zurna is, net als dedoedoek enkaval, een houtblazersinstrument dat wordt gebruikt om volksmuziek te spelen.
De zurna is gemaakt van het langzaam groeiende en hardhout van fruitbomen zoalspruim ofabrikoos (Prunus armeniaca). Er zijn verschillende soorten zurna's. De meest typische is de Armeense zurna. De langste (en laagste toon) is de kaba zurna, gebruikt inBulgarije, de kortste (en hoogste toon), die van bot kan worden gemaakt, is de zurna die wordt gespeeld in Messolonghi en andere dorpen in de regioAetolia-Acarnania inGriekenland.
De zurna, een verwant van dehobo, wordt bijna overal gevonden waar het gewone riet groeit, omdat het een kort cilindrisch riet gebruikt dat aan het ene uiteinde is vastgemaakt aan een kegelvormige koperen buis en aan het andere uiteinde is afgeplat tot een smalle spleet als bron van het geluid.
Het vereist hoge druk om überhaupt een toon te geven en als dat het geval is, is het bijna constant luid, hoog, scherp en doordringend.De behoefte aan hoge druk maakt het geschikt om te spelen zonder te stoppen met behulp vancirculaire ademhaling. Een kleine speenachtige schijf waarop de lippen kunnen leunen, helpt de lipspieren die de lucht onder hoge druk vasthouden, rusten en herstellen tijdens lange non-stop speelsessies.
De combinatie van constant volume en non-stop spelen maakt de zurna ongeschikt om het ritme te benadrukken. Het is daarom bijna altijd gespeeld samen met grote drums die zowel het ritme als de lagere frequenties leveren die verder weg reiken dan het luide, hoge geluid van de zurna.
Het heeft een cilindrische boring en een beker die uitkomt in een parabolische bocht, dus aangepast om het geluid recht vooruit te weerkaatsen. Vanwege het luide en zeer gerichte geluid en de begeleiding door grote trommels, wordt het van oudsher buiten gespeeld, tijdens feestelijke evenementen zoals bruiloften en openbare vieringen. Het is ook gebruikt om menigten te verzamelen om officiële aankondigingen te doen. Dit gebruik van de zurna als teken van de heersende macht ontwikkelde zich totJanissary bands en uiteindelijk tot militaire muziek.
Zeven gaten aan de voorkant en één duimgat bieden een bereik van meer dan één octaaf, inclusief enige transpositie.
Het is vergelijkbaar met de mizmar. Zurna's worden gebruikt in de volksmuziek van veel landen en regio's, vooral inArmenië,Iran,Algerije,Azerbeidzjan,Centraal-Azië,Irak,Syrië,Turkije,Griekenland,Bulgarije,Noord-Macedonië, DeMaghreb,Albanië,Servië,Bosnië en de andereKaukasische landen, en hebben zich nu verspreid overIndia,China,Korea enOost-Europa. In de Slavische naties van de Balkan wordt het typischzurla genoemd (зурла).
De zurna is hoogstwaarschijnlijk de directe voorloper van deEuropeseshawm, en is verwant aan deChinesesuona die tegenwoordig nog steeds worden gebruikt bij bruiloften, tempel- en begrafenismuziek.[1] De Japansecharumera, ofcharamera, traditioneel geassocieerd met rondtrekkende noedelverkopers, is een kleine zurna, de naam is afgeleid van dePortugesechirimoya. Weinig of geen noedelverkopers zetten deze traditie voort, en degenen die dat wel doen, gebruiken een luidspreker die een opgenomen charumera afspeelt.
Een zurna werd gebruikt door frontman Stu Mackenzie inKing Gizzard & The Lizard Wizard's 9e studioalbum, Flying Microtonal Banana.
Turkse overlevering zegt datAdam, die uit klei was gevormd, geen ziel had. Er wordt gezegd dat alleen het melodieuze tuiduk-spel van aartsengelGabriël Adam leven kon inblazen. Volgens eenTurkmeenselegende speelde de duivel de hoofdrol in de tuiduk-uitvinding (let op de term "duivelopeningen",şeytan delikleri, in het Turks voor de kleine openingen op de klok).
Eenvolksetymologie legt uit dat de naam is afgeleid vanPerzischسرنای (surnāy), samengesteld uitسور (sūr) "banket, feest" enنای (nāy) "riet, pijp". De term wordt aangetroffen in de oudsteTurkse documenten alssuruna in de 12e- en 13e-eeuwseCodex Cumanicus (CCM fol. 45a). Zurna zou ook kunnen zijn ontleend aan hetProto-Armeens (Hettitisch ofLuwisch) door hetArmeens, waarbij զուռնա (zuṙna) wordt vergeleken met het Luwischezurni "hoorn".[2]
