Afrikaans:Republiek van Suid-Afrika Engels:Republic of South Africa Noord-Sotho:Rephaboliki ya Afrika-Borwa Zuid-Ndebele:iRiphabliki yeSewula Afrika Zuid-Sotho:Rephaboliki ya Afrika Borwa Swazi:iRiphabhulikhi yeNingizimu Afrika Tsonga:Riphabliki ra Afrika Dzonga Tswana:Rephaboliki ya Aforika Borwa Venda:Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe Xhosa:iRiphabliki yaseMzantsi Afrika Zoeloe:iRiphabliki yaseNingizimu Afrika
Zuid-Afrika, officieel deRepubliek Zuid-Afrika, is een land dat aan de zuidpunt vanAfrika ligt. Het land grenst in het noorden aanNamibië,Botswana enZimbabwe, in het oosten aanMozambique enSwaziland (Eswatini). De onafhankelijke staatLesotho wordt in zijn geheel door Zuid-Afrika omsloten.
Fossiele vondsten wijzen erop dat Zuid-Afrika al zeer vroeg bewoond werd. DeSan zijn al minstens 25.000 jaar in het gebied aanwezig, zo'n 2.500 jaar geleden gevolgd door deBantoe. Nadat Portugese en Britse kolonisatoren het gebied aanvankelijk links lieten liggen, vestigden Nederlandse kolonisten in 1652 op de Kaap een verversingspost voor deVereenigde Oostindische Compagnie (VOC). Na anderhalve eeuw werd de NederlandseKaapkolonie overgenomen door hetVerenigd Koninkrijk. Hierop migreerde een groot aantal Nederlandstalige kolonisten, bekend alsBoeren, met deGrote Trek naar het binnenland en stichtten verschillendeBoerenstaten, waarvan uiteindelijk deZuid-Afrikaansche Republiek en deOranje Vrijstaat het belangrijkst waren. Deze republieken werden in 1902 door de Britten veroverd in deTweede Boerenoorlog en samen met de Kaapkolonie enNatal in 1910 tot Zuid-Afrika verenigd. In de 20e eeuw werd Zuid-Afrika overschaduwd door deapartheid, een systeem vanrassensegregatie waarmee de niet-blanke bevolking stelselmatig achtergesteld werd. In1990 werd de apartheid afgeschaft en in1994 werdNelson Mandela tot de eerste zwarte president van Zuid-Afrika verkozen.
Zuid-Afrika is een land met diverse bevolkingsgroepen en elf officiële talen, waaronder het aan hetNederlands verwanteAfrikaans. Het land is eenparlementaire republiek met drie hoofdsteden en is een van de meest ontwikkelde landen van het continent, maar armoede- en misdaadcijfers blijven hoog.
Toen het Nederlandse schip Nieuw Haarlem op zijn terugreis vanBatavia op 25 maart 1647 metReynier van Tzum aan boord strandde aan de Kaap, kwamen de plaatselijkeKhoikhoi voor de eerste keer in contact met Nederlanders.De schipbreukelingen bouwden een klein fort dat ze de naam "Zand Fort van die Kaap die Goeie Hoop" gaven.
Zestig man onder het bevel van onderkoopman Leendert Janszen bracht bijna een jaar aan de Kaap door voordat in maart 1648 de overlevenden door een vloot van twaalfVOC-schepen onder leiding vanWollebrant Geleyns de Jongh gered werden en teruggebracht naar Nederland.Zij berichtten thuis over het gunstige klimaat, hun goede ervaringen met de plaatselijkeKhoikhoi en de ruilhandel met het inheemse volk. Dit was beslissend voor deVereenigde Oostindische Compagnie om een verversingsstation bij de Kaap op te richten voor schepen die op weg waren naar het verre oosten.
Op 6 april 1652 kwamJan van Riebeeck aan bij Kaap de Goede Hoop. Het gebied met Nederlandse kolonisten breidde zich gedurende de 17e en 18e eeuw langzaam uit in oostelijke richting tot bij deVisrivier.
Na deSlag om Muizenberg in 1795 bezetten de Britten de streek rond Kaap de Goede Hoop maar gaven hem weer terug aan de Nederlanders in 1803. In 1806 namen de Britten duurzaam bezit van de Kaap. Er ontstond onenigheid tussen de Britten en de Nederlandse boeren, onder meer omtrent de compensatie voor de afschaffing van deslavernij in 1833.
Toen de Boeren Natalia binnentrokken is er gepoogd metZoeloekoningDingane te onderhandelen. Nadat er onenigheid ontstond over het afstaan van land liet hijPiet Retief samen met zijn aanhang vermoorden. Uiteindelijk versloegen de Boeren deZoeloes in deSlag bij Bloedrivier in 1838. Natalia werd echter reeds in 1843 veroverd door de Britten. Daarna trokken de voortrekkers naar Transvaal en de Oranje Vrijstaat.
Vlag van de Unie van Zuid-Afrika en de Republiek Zuid-Afrika 1928-1994
In 1867 werdendiamanten ontdekt inKimberley op de grens van de Oranje Vrijstaat. In 1886 was er netgoud aan deWitwatersrand in Transvaal gevonden. Dat resulteerde in een stroom van blanke immigranten en rijkdom voor Transvaal.
De Boeren verzetten zich tegen inmenging van de Britten, wonnen deEerste Boerenoorlog (1880-1881) maar werden verslagen in deTweede Boerenoorlog (1899-1902). De Tweede Boerenoorlog zou eenpyrrusoverwinning genoemd kunnen worden.
In 1910 werd deUnie van Zuid-Afrika gevormd als een onafhankelijke staat binnen hetBritse Gemenebest. In1931 werd Zuid-Afrika eendominion en werd het via hetStatuut van Westminster volledig onafhankelijk. Vele wetten regelden een ongelijke behandeling van burgers op grond van hun afkomst en huidskleur. Die politiek werd geformaliseerd tot deapartheid (gescheiden ontwikkeling van de diverserassen) na de verkiezingsoverwinning van deNasionale Party in1948.
Vanaf de jaren 50 nam de politiek vanapartheid in Zuid-Afrika steeds scherpere vormen aan. Onder de blanke inNederland geboren premierHendrik Verwoerd van deNasionale Party werden de zwarte bevolking belangrijke rechten ontnomen, met name het recht om te stemmen, het recht om gebruik te maken van "blanke voorzieningen" en het recht om met een blanke persoon te trouwen. Zijn regering dwong de zwarte bevolking in zo genoemdeBantoestans te gaan wonen. Tevens kwam er een pasjesregeling. Die gold voor elke niet-blanke Zuid-Afrikaan en beperkte diens bewegingsvrijheid sterk.[6]
HetA.N.C., opgericht in 1912 en andere groepen, waaronder hetP.A.C., decommunistische partij en verschillende progressieve christenen streden tegen die racistische politiek.Nelson Mandela zou uitgroeien tot de icoon van het verzet. Een demonstratie tegen die rechteloosheid werd gehouden inSharpeville op 21 maart 1960, toen 69 demonstranten werden doodgeschoten door de politie bij hetBloedbad van Sharpeville. In 1961 werd Zuid-Afrika een republiek en trad het uit hetBritse Gemenebest, na 1968 kwam het tot een internationaleboycot. Een bekend voorbeeld was de Outspan-sinaasappel die niet gewenst meer was. Op 16 juni 1976 was er de grote demonstratie inSoweto tegen de maatregel hetAfrikaans als taal op de scholen verplicht te stellen. De politie pakte die gewelddadig aan meteen bloedbad als gevolg.
Pas in de jaren 90 eindigde de apartheid. Toenmalig presidentFrederik Willem de Klerk liet de bekende anti-apartheidsactivistNelson Mandela op 11 februari 1990 vrij. In 1994 werden er voor het eerst algemene verkiezingen voor alle rassen gehouden, leidend tot een bestuur van de (overwegend zwarte) tot politieke partij getransformeerde anti-apartheidsgroeperingAfrikaans Nationaal Congres (ANC), eerst onder leiding van Mandela, later onderThabo Mbeki. De nieuwe regering voerde een beleid van 'rechtstellende actie' om de ongelijkheden van het verleden te beëindigen. In een interview verklaarde Nelson Mandela dathet ANC zich identificeert met dePalestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) omdat zij, evenals wij, vechten voor hetrecht op zelfbeschikking.[7]Sinds 1996 is de nieuwe grondwet uit 1994 in werking. Daarmee werd ook het Grondwettelijk Hof teBraamfontein in het leven geroepen, dat kan oordelen over de grondwettelijkheid van wetten, ook die van voor 1996.
Ook benoemde Nelson Mandela in 1994Desmond Tutu,anglicaans aartsbisschop vanKaapstad tot voorzitter van eenWaarheids- en Verzoeningscommissie. Zij die ernstige mensenrechtenschendingen hadden ondergaan door de apartheidspolitiek konden daarvan getuigenis komen afleggen voor deze commissie en zij die zulke schendingen hadden gepleegd konden strafvervolging voorkomen door voor deze commissie ondervraagd te worden en te getuigen enamnestie te vragen (van civiele en criminele vervolging).
Zuid-Afrika bleef een republiek in transformatie. Het is nog steeds een land met zeer grotetegenstellingen tussen arm en rijk. Anders dan tijdens de apartheid behoorden begin21e eeuw ook zwarten tot de rijke klasse, de zwartenouveaux riches hebben vaak banden met het Afrikaans Nationaal Congres (ANC).[8] Deze voormalige linkse strijders die zich ontpoppen als kapitalist worden in Zuid-Afrika spottend 'yummies' genoemd, wat staat voor 'young upwardly mobile marxists'. Terwijl een kleine groep toetreedt tot de nieuwe multiraciale bovenlaag, groeit de werkloosheid onder de rest van de bevolking. In 1995, toen de 'regenboognatie' de overgang maakte naar een multiraciale democratie, was 16 procent van de beroepsbevolking werkloos. In 2006 was het officiëlewerkloosheidscijfer gestegen tot 30 procent, de werkelijke werkloosheid werd in 2006 op meer dan 40% geschat.[9]
Bovendien heeft het land het hoogste percentagehiv-besmetten van de wereld.[10] Volgens de vele critici in het land zelf en in de wereld is het vooral aan het falende regeringsbeleid toe te schrijven dat de aidsepidemie zo ver uit de hand kon lopen.[11] In bepaalde regio's van het land is het etnische geweld en de bendecriminaliteit in de laatste tien jaar sterk toegenomen, waarbijAfrikaners (Boeren) en andere blanke en relatief rijkere groepen het doelwit vormen.[12]
Zuid-Afrika zakte in deindex van de menselijke ontwikkeling van een 85e (ten tijde van de verkiezing van het ANC in de jaren negentig) naar de 120e plaats in 2006 en naar de 125e in 2008. Deze index van deVerenigde Naties bevat 177 landen over de gehele wereld.[13]
In 2025 kwam de nieuwe onteigeningswet het land op zware kritiek van de Verenigde Staten te staan. Het land stelt dat de Zuid-Afrikaanse regering de etnische minderheid van Afrikaners schaamteloos discrimineert en dat de wet de Zuid-Afrikaanse overheid toestaat om landbouwgrond in beslag te nemen zonder compensatie.
Het landschap van Zuid-Afrika wordt gekenmerkt doorhoogvlaktes in het binnenland, langs de rand ruige heuvels en een smalle kustvlakte. In het oosten liggen deDrakensbergen, met toppen als deNjesuthi (3408 m) enMafadi (3450 m), het hoogste punt van het land.
Ook voor 1994 waren er al delen van voornamelijk de provincie Transvaal en de Kaapprovincie, die voor bijvoorbeeld sportdoeleinden waren opgedeeld en overeenkomen met de nieuwe provincies.
Gauteng was bekend als Zuid-Transvaal (ook wel PWV gebied = Pretoria, Witwatersrand, Vaaldriehoek (soms ookVereeniging genoemd)).
Limpopo was Noord-Transvaal (direct na de formatie ook Northern Province genoemd).
Noordwest was West-Transvaal, en
Mpumalanga was Oost-Transvaal
Ook in de Kaapprovincie, bestond Noord-, Oost- en Noordwest- Kaap reeds als sportgebied.
Het klimaat in Zuid-Afrika is grotendeelshalfwoestijn,subtropisch langs de kust. Overdag zonnig, 's nachts koel. Januari is de warmste maand en juli de koudste.
Het klimaat wordt bepaald door de hoogte, afstand tot de zee, de heersende winden (de luchtstromingen), de richting van de bergreeksen en de zeestromen.
Over het algemeen heeft het land een warm gematigd klimaat met weinig neerslag en veel zon. Doordat een groot deel van Zuid-Afrika op een hoog plateau van 1000 tot 2000 meter boven de zeespiegel ligt, kent het veel verschillen tussen de gemiddelde temperaturen in zuid en noord.
Deluchtstromingen veroorzaken ook grote temperatuurverschillen. Aan de oostkust heerst deAgulhasstroom. Deze is vochtig en stroomt tussen deDrakensbergen enNatal. Aan de westkust stroomt de koudeBenguelastroom. Door deze stromen bestaat er een verschil in jaartemperatuur van wel 6 graden tussenPort Nolloth in het westen enDurban in het oosten. Dit terwijl beide wel op dezelfde breedtegraad liggen, 30° Z.B. In Durban valt 1000 mm neerslag per jaar en inPort Nolloth maar 100 mm.
Zuid-Afrika is een droog land, kent hoge temperaturen en lageluchtvochtigheid in de winter en dus hierdoor een hogeverdamping. Dit leidt tot een tekort aan zoet water. Er zijn in Zuid-Afrika maar vijfmeren en weinig rivieren. De inwoners verbruiken meer water dan er is. Ook wordt er van het weinige beschikbare water veel vervuild door de landbouw en steden. Dit zou kunnen worden voorkomen door het beschikbare water beter te verdelen, bijvoorbeeld door het toepassen van druppelirrigatie in de landbouw. De onveiligheid ontmoedigt echter veel van dat soort initiatieven.
Hieronder staan de klimaattypen van de verschillende regio's. De zomer kent geen extreem hoge temperaturen en de winter geen extreem lage temperaturen. Ook ziet men dat er bijna overal neerslag valt in de zomer. Volgens het systeem vanKöppen is 28% van Zuid-Afrika humide. Er valt daar 600 – 1000 mm neerslag per jaar. 49% is subaride, daar valt 200 – 600 mm neerslag per jaar. De overige 23% iswoestijnachtig, hier valt minder dan 200 mm neerslag per jaar.
De klimaattypen in Zuid-Afrika:
Het subtropisch binnenland, het zogenaamde Bosveld en Lageveld. De maximale zomertemperatuur is 30 °C en de minimum wintertemperatuur blijft boven het vriespunt. De regenval bedraagt 1000 mm in het oosten en tot 500 mm in het noordwestelijke deel. De vegetatie bestaat uitsavanne in het westen en subtropisch bos met palmen in het oosten.
De gematigde binnenlandse regio. Hiermee bedoelt men het zogenaamde Hogeveld. Dit ligt op een hoogte van 1500 meter. In de zomer kan het wel 30 °C worden en in de winter kan het er soms vriezen. De neerslag is tussen de 800 en 500 mm per jaar. De vegetatie in deze regio is savanne ensteppe.
De subtropische oostkustregio. Hier spreekt men over de kustvlakte van Mozambique tot Port Elisabeth. Hier is het in de Afrikaanse zomers [op het noordelijk halfrond dan winter] heet en heerst er een vochtig klimaat. In de Zuid-Afrikaanse winter is het warm en erg droog. De neerslag is 1000 tot 700 mm per jaar.
De vierde klimaatzone is de Zuidelijke Kaap. In deze zone liggen de steden George en Knysna. Hier stroomt ook de Agulhasstroom. Deze regio ontvangt hierdoor het gehele jaar door regen. De neerslag bedraagt hierdoor minimaal 1000 mm gemiddeld per jaar. In de zuidelijke kaap kent men warme zomers en milde winters. Door de vele neerslag kent met hier veel bossen.
De semi-aride regio. Dit gedeelte van het binnenland kent hete zomers en koude winters. En ook warme dagen en koude winters, wat men in woestijnen ook ziet. Er valt regen in de zomer, niet veel, en gemiddelde neerslag is ongeveer minder dan 500 mm per jaar. De vegetatie die men hier tegenkomt is voornamelijk steppe.
Verder kent Zuid-Afrika nog de aride regio in het westen van het land. Hier is de verdamping groter dan de neerslag. De neerslag is minder dan 125 mm gemiddeld per jaar. Ook hier kent men hete zomers en koude winters.
De laatste regio is het winterregen-gebied in de Zuidwestkaap, hier valt de meeste neerslag in de Zuid-Afrikaanse winter. In deze tijd van het jaar heeft het gebied minder zonne-uren en daarom ook minder verdamping. In deze natte winters is de temperatuur gemiddeld 12 °C en in de droge zomers ligt de temperatuur rond de 28 °C. In dit klimaat komen veel bijzondere planten voor. Deze soorten vormen een eigen florarijk van het plantenrijk diecapensis genoemd wordt. Er komen op dit kleine oppervlakte van het aardoppervlak (namelijk 0,04% van het totaal) van de 8500 soorten planten, 6000 nergens anders voor. Er valt hier 250 tot 3000 mm neerslag per jaar. Door professioneleirrigatie kunnen hier heel goed wijnstokken groeien en het is een befaamdewijnstreek.
Zuid-Afrika heeft met meer dan 20.000 verschillende soortenplanten, zo'n 10% van alle bekende plantensoorten opAarde, een bijzonder grote biodiversiteit.Zuid-Afrika's meest voorkomendebioom isgrasland, vooral op het Hogeveld, waar de plantengroei overheerst wordt door verschillendegrassen, lagestruiken en doornenbomen, vooral kamelendoorn en witdoorn. Devegetatie wordt zelfs nog dunner in het noordwesten ten gevolge van de lageregenval. Er zijn verschillendesucculenten die water bewaren zoalsaloë's en nabomen in het erg warme en droge Namakwaland.
Ook aan fauna is Zuid-Afrika rijk.De Grote Vijf is de naam voor de vijf grootste dieren die men graag voor de camera heeft: deolifant, deleeuw, debuffel, deluipaard en deneushoorn. De Grote Vijf is van oorsprong de benaming van de vijf diersoorten die het gevaarlijkst waren om op te jagen. De benaming is dus uit de jacht afkomstig, maar wordt nog steeds in de toeristensector veel gebruikt als de diersoorten die graag gezien worden.
Naast de Grote Vijf herbergt het land nog een grote rijkdom aan dieren, waaronder twee soortengnoes,impala,giraffe,nijlpaard engevlekte hyena. Enkele diersoorten zijnendemisch voor Zuid-Afrika, wat betekent dat ze nergens anders ter wereld voorkomen. Een voorbeeld is de met uitsterven bedreigdehottentothaas, die enkel in deKaroo voorkomt.
Volgens de laatste volkstelling had Zuid-Afrika 51.770.560 (2011) inwoners. Volgens de laatste schatting uit 2018 had het land bijna 57 miljoen inwoners. De levensverwachting is 54,2 jaar.
Zuid-Afrika is een multi-etnisch en multicultureel land. Het heeft de grootste van oorsprong Europese en Indiase bevolking van Afrika. Bij de volkstelling van 2011 was 79% van de bevolkingzwart, 9%blank, 9%kleurling en 3% wasIndiaas of Aziatisch.
De zwarte bevolking vormt niet een eenheid, maar is onder te verdelen in negen etnische groepen. DeZoeloes vormen met 10 tot 12 miljoen mensen de grootste bevolkingsgroep, deXhosa enSwazi volgen met respectievelijk 8 en 1 miljoen. Etnische minderheden zijn de Noord- en Zuid-Sotho,Venda,Tswana,Shangaan,Noord- enZuid-Ndebele. Deze negen bevolkingsgroepen behoren tot deBantoevolken. Ze worden gerekend tot de inheemse bewoners van Zuid-Afrika, maar stammen niet af van de oorspronkelijke bewoners van het land: deKhoisan.[18]
Ook de blanke bevolking bestaat uit verschillende groepen, waarvan deAfrikaners (afstammelingen van de Nederlandse, Franse en Duitse kolonisten) de grootste vormen: zo’n 58% van de 5,2 miljoen blanke bewoners. Ongeveer 38% van de blanke bevolking bestaan uit afstammelingen van de Britse kolonisten. Overige blanke bewoners zijn immigranten die vanaf de negentiende eeuw vanuit Europa naar Zuid-Afrika emigreerden.[18]
Ten slotte duidt de term ‘kleurling’ op bewoners met een gemengde (Afrikaanse en Europese) afkomst en bestaan deAziatische Zuid-Afrikanen voornamelijk uit Indiërs en Chinezen. Ook de oorspronkelijke bevolking zoals deKhoikhoi en deSan en de ermee verwanteGriekwa worden als kleurlingen omschreven.
Delingua franca, onder andere in het onderwijs, de media, de bedrijfswereld en overheidsinstellingen, is het Engels dat hierbij sinds het einde van de apartheid de rol van het Afrikaans overgenomen heeft.
Van de bevolking boven de 15 jaar kan 86,4% lezen en schrijven. Van de mannen is dat 87% en van de vrouwen 85,7%. (Schatting 2003)
HetAfrikaans heeft zich uit hetNederlands ontwikkeld en is er nauw aan verwant. Het Nederlands was van 1910 tot 1984 een van de officiële talen van Zuid-Afrika.
Zuid-Afrika kent een levendige religieuze beleving. Zelfs in de kleinste dorpen werden er door de verschillende geloofsovertuigingen meerdere kerken gebouwd. Volgens de laatste Zuid-Afrikaanse volkstelling van 2001 was 79,7% van de bevolking christen. Hiervan hoorden 11,1% bij deZion Christian Church, 8,2% bijPinkstergemeente, 7,1% bij deRooms-Katholieke Kerk, 6,8% bij deMethodistenkerk, 6,7% bij deNederduitse Gereformeerde Kerk, 3,8% bij deAnglicaanse Kerk van Zuidelijk Afrika en hoorden 36% bij andere christelijke kerken. De meeste blankeAfrikaners behoren van oudsher tot de calvinistisch-protestantse Nederduitse Gereformeerde Kerk. De laatste jaren stappen zij echter steeds meer over op deAfrikaanse Protestantse Kerk (APK).
1,5% van de bevolking hing deislam aan en 1,3% hethindoeïsme. 15,1% van de Zuid-Afrikanen was niet-gelovig, 2,3% had een ander geloof en 1,4% was het niet duidelijk. Veel mensen combineren het christendom met eennatuurgodsdienst.
Naast deaidsepidemie wordtmisdaad in Zuid-Afrika sinds het einde van de apartheid als een nationale crisis beschouwd. Zuid-Afrika is een van vijf landen wereldwijd waar georganiseerde misdaad een negatief effect op de economie heeft en hoge extra kosten veroorzaakt. Volgens een onderzoek uit 1997 van de Duitse Handelskamer heeft bijna 15 procent van de ondernemingen die deelnamen aan het onderzoek nieuwe investeringen gestaakt wegens de hoge misdaadcijfers.
In 1995 waren de moordcijfers in Zuid-Afrika de hoogste ter wereld - er werden gemiddeld twee mensen per uur vermoord. De provincies Gauteng enWest-Kaap worden het meest geraakt,Johannesburg werd zelfs demoordhoofdstad van de wereld genoemd. In een onderzoek van deVerenigde Naties, uitgevoerd tussen 1998-2000, stond Zuid-Afrika op de tweede plaats voor moord en beroving en op de eerste voor verkrachting. De hoge criminaliteit zorgt ervoor dat de hogere- en middenklasse wegtrekt uit de steden en gaat wonen in afgesloten wijken in de buitenwijken, hierdoor worden de steden steeds explosiever. Deze trend is aanwezig in elke stad in Zuid-Afrika, maar het sterkst in Johannesburg. De onveiligheid zorgt er ook voor dat veel mensen helemaal wegtrekken uit Zuid-Afrika om hun heil te zoeken in Amerika, Europa, Canada, Nieuw-Zeeland en Australië. Ook buiten de grote steden is het niet veilig, sinds de jaren 90 worden er veel boerderijen en buitenplaatsen overvallen. De slachtoffers zijn vooral blanke boeren met hun vrouwen en kinderen. Van 1994 tot 2008 verloren rond de 3.000 blanken het leven tijdens zulkeplaasmoorde.[19]
In 2008 stond Zuid-Afrika op de tweede plaats als gekeken wordt naar moordcijfers, 22.000 in totaal of 60 moorden per dag, direct naColombia.[20] In 2022-23 dit zeer licht gedaald naar 45 moorden per 100.000 inwoners (2008: 50)[21] Het aantal geregistreerde verkrachtingen is ruim 50.000, daarmee staat Zuid-Afrika wereldwijd op de tweede plaats na deVerenigde Staten.[22] Het totale aantal geregistreerde misdrijven in 2008 bedroeg 2.683.849.[23]
Handel in verdovende middelen viert sedert het einde van de apartheid eveneens hoogtij in het land. Kaapstad dient nu naast Lagos in Nigeria als een van de Zuid-Amerikaanse en Aziatische hoofdinvoerhavens van kartels voor verdovende middelen in Afrika. Zuid-Afrika is een van de belangrijkste landen voor de internationale handel in verdovende middelen en is ook de grootste producent van hasj geworden. Er is daar reeds in 1994 hasj ter waarde van 45 miljard rand op 83.000 hectare verbouwd.
Zuid-Afrika is een ontwikkelingsland met een naar wereldmaatstaven gemiddeld inkomen en een grote hoeveelheid bodemschatten. De financiële, juridische, communicatie-, energie- en transportsectoren zijn goed ontwikkeld. Al in 1921 werd deZuid-Afrikaanse Reservebank opgericht door de regering van deUnie van Zuid-Afrika, de Zuid-Afrikaanseeffectenbeurs behoort tot de 10 grootste van de wereld, en ook de infrastructuur van het land is goed ontwikkeld. Sinda 2020 is Zuid-Afrika na Nigeria de grootste economie van het continent, na decennia lang deze lijst te hebben aangevoerd.
Dewerkloosheid is met 29% echter onverminderd hoog, en vooral onder de jeugd is dit een nog veel groter probleem. De economische problemen uit de tijd van deapartheid, armoede en gebrek aan economische macht van zwakkere bevolkingsgroepen, zijn nog steeds niet opgelost. Verder zijncriminaliteit,corruptie enaids grote problemen.
Nergens anders in de wereld is het verschil in inkomen of vermogen zo groot. Het land heeft de hoogsteGini-coëfficiënt van de wereld, in 2015 was dit 65.[24] Een waarde van 0 staat voor absolute gelijkheid en 100 voor absolute ongelijkheid.
Onderstaande data zijn schattingen uit 2022, tenzij anders aangegeven:[25]
De belangrijkste bron van energie issteenkool, bijna 70% van de gehele energiebehoefte wordt hiermee gedekt. Verder speelt aardolie met 18% nog een rol. Het land beschikt over veel kolenmijnen en is zelfvoorzienend, per saldo is het land een netto exporteur van energie.[26] Elektriciteit wordt bijna uitsluitend geproduceerd op basis van steenkolen, deze brandstof heeft een aandeel van 90%. Verder beschikt het land over twee kernenergiecentrales, goed voor zo'n 2% van de productie, en een zeer bescheiden aandeel duurzame energie.[26] Door de hoge inzet van kolen was de uitstoot vankoolstofdioxide 392 megaton in 2021. Zuid-Afrika was hiermee de grootste emittent in Afrika en stond wereldwijd op plaats 14. Per hoofd van de bevolking was de uitstoot 6,6 ton CO2, hoger dan het wereldgemiddelde van 4,3 ton.[26]
Het gunstige klimaat en de vruchtbare bodem maken dat Zuid-Afrika een comparatief voordeel in de landbouwsector heeft. De Zuid-Afrikaanse landbouwsector draagt gemiddeld 3 tot 4 procent bij aan hetbruto binnenlands product (BBP) en samen met de agro-industrie zelfs 14 tot 20 procent. In 2003 was de totale brutowaarde van de Zuid-Afrikaanse landbouwsector bijna 69 miljard rand (8,6 miljard euro). De sector voorziet in vrijwel de gehele lokale behoefte aan voedings- en genotmiddelen.
Zuid-Afrika heeft een van de grootste visindustrieën inAfrika. Visserij speelt geen grote rol in de Zuid-Afrikaanse economie, ondanks het feit dat het land een kustlijn heeft van meer dan 3000 kilometer lengte. De Zuid-Afrikaanse visserijsector bevindt zich sinds het eind van de jaren zestig in een neergaande spiraal. Bedroeg de visvangst eind jaren zestig nog bijna twee miljoen ton, nu wordt er jaarlijks tussen de 500.000 tot 600.000 ton (inclusief schaal- en weekdieren) aan land gebracht. Deze hoeveelheden blijven de laatste jaren vrijwel gelijk. De belangrijkste oorzaken voor het verval zijn deoverbevissing van de Zuid-Afrikaanse visgronden en de uitbreiding van de territoriale zone tot 200 mijl.
Toerisme is sinds het einde van de 20e eeuw uitgegroeid tot een zeer belangrijke economische factor in Zuid-Afrika. In 2005 werd het aandeel van het toerisme van hetbruto binnenlands product op meer dan 7% geschat. Grote attracties in het land zijn onder andere:
Biltong, gedroogde reepjes vlees, is typisch Zuid-Afrikaans
Dekeuken van Zuid-Afrika wordt gekenmerkt door het grote aantal invloeden vanAfrikaanse,Europese enAziatische culturen. Enerzijds gaat de Zuid-Afrikaanse keuken terug op de kookkunsten van de inheemse volkeren van Zuid-Afrika zoals deKhoisan, deXhosa,Zoeloes en deSotho. Anderzijds hebben de verschillende keukens van de kolonisten en immigranten, maar ook van deslaven en bedienden, een grote invloed gehad op de Zuid-Afrikaanse keuken. De Zuid-Afrikanen staan bekend om hun voorliefde voor debarbecue (braai in hetAfrikaans). Vlees neemt een prominente positie in in de Zuid-Afrikaanse keuken.
In de jaren van het apartheidsregime werd Zuid-Afrika geboycot, waardoor het aan vele belangrijke sportevenementen niet kon meedoen. Van grote symbolische waarde was hetWereldkampioenschap rugby 1995. In eigen land werd hetZuid-Afrikaans rugbyteam wereldkampioen, en de beelden van presidentNelson Mandela, die, gekleed in het shirt van het nationale team, deWebb Ellis Cup overhandigde aan aanvoerderFrancois Pienaar, staan in het collectieve geheugen gegrift. Ook in 2007, 2019 en 2023 werd Zuid-Afrika wereldkampioen rugby.
In2010 vond hetWK voetbal plaats in Zuid-Afrika. De openingswedstrijd en finale werden gespeeld inSoccer City, het grootste stadion van het land. Ook vond in 2010 het WK BMX plaats in Pietermaritzburg.
Een land als Zuid-Afrika waar veel verschillende talen gesproken worden, telt een groot aantal radiostations.
South African Broadcasting Corporation, de staatsomroep, verantwoordelijk voor de kanalen SABC 1, SABC 2 en SABC3. De programmatie op SABC 1 is volledig in het Engels. Op SABC 2 en 3 wordt voor de belangrijkste andere talen zoals Zoeloe, Afrikaans, Xhosa programmatie voorzien zoals nieuws en soapafleveringen. De Afrikaanstalige soapserie7de Laan (Sewende laan) is hier een voorbeeld van.
Belangrijk in de distributie vanAfrikaanse film isFilm Resource Unit die daarnaast ook maatschappelijke functies op zich neemt als de vertoning van films in afgelegen gebieden en het geven van filmopleiding en de organisatie van filmfestivals.
tot 2011 waren er ook lijnen op nogsmaller spoor van 610 mm (het zogenaamde tweevoetsspoor).
sinds 2010 bestaat deGautrain-lijn, op1435 mm (normaalspoor), sinds de voltooiing van de lijn van Johannesburg naar Pretoria in 2012 met een totale lengte van 80 km
De huidigegrondwet geldt sinds de jaren 90 (geratificeerd bij het Grondwettelijk Hof op 4 december 1996, ondertekend door president Mandela op 10 december, effectief van 3 februari 1997, geïmplementeerd in fasen). HetConstitutioneel Hof in Johannesburg, hetHooggerechtshof (High Court of South Africa /Hooggeregshof van Suid-Afrika) met rechtbanken in heel Zuid-Afrika en hetHof van Beroep (Supreme Court of Appeal /Appèlhof) in Bloemfontein zijn de hoogste rechterlijke instanties. Het juridisch systeem is gebaseerd op hetRomeinse rechtssysteem via het Nederlandse en Britsgewoonterecht en accepteert beslissingen van hetInternationaal Gerechtshof met zekere voorbehouden.
De Zuid-Afrikaanse regering is deuitvoerende macht en wordt benoemd door de president. Ministers in de regering zijn tevens leden van het parlement. Momenteel reageert een coalitie bestaande uit het ANC, deDemocratische Alliantie, deInkatha Vrijheidspartij, Patriotic Alliance, hetVrijheidsfront Plus en verschillende kleinere partijen. Deze coalitie wordt ook wel beschouwd als eenregering van nationale eenheid. Ministers van de niet-verkiesbare partijenSACP enCOSATU zitten namens het ANC in het parlement.
Swaziland verlangt onderhandelingen over het terugkrijgen van nabijgelegen gebieden zoals de voormaligeBantoestanKaNgwane die voornamelijk doorSwazis bewoond worden of vroeger van het koninkrijk deel uitmaakten.
↑Letterlijk vertaald uit het/Xam (een uitgestorvenKhoisantaal), 1 van de oudste in Afrika) "diverse people unite", oftewel: "unity through diversity". Afrikaans: "verskillende mense verenig". Nederlands: "eenheid door verscheidenheid" of "Verschillende mensen verenigd."
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
