.jpg)
Zilverzand,kwartszand ofwitzand is een fijnkorrelig, wit, uiterst zuiverzand met een laagijzergehalte. Het bestaat bijna geheel uitkwarts (SiO2). Zilverzand is de belangrijkste grondstof voor deglasindustrie.
Het zand is bijzonder geschikt als basisgrondstof voor de glasindustrie en wordt daar dan ook in grote hoeveelheden gebruikt. Het vormt 60-65% van de glasmassa. Het wordt niet alleen in de hoogwaardige glasindustrie gebruikt maar ook vindt het toepassing in de fijnkeramische industrie als grondstof vooremail en voorporselein, in de chemische industrie en ingieterijen. Ooksilicium voorelektronica-componenten, zoalsdiodes,transistors, enchips wordt gemaakt van zilverzand. Het is verder grondstof voorsiliciumcarbide (schuurmiddel) enwaterglas (lijm).
Verder wordt zilverzand toegepast voor het bereiden van fijnemortel en als ondergrond voorkunstgras op sportvelden. Als bodemmateriaal doet het dienst involières.
De belangrijkste kwaliteitscriteria voor kwartszand zijn de percentageskwarts (SiO2) enaluminiumoxide (Al2O3) en hetijzergehalte (Fe2O3). Hoe meer kwarts, en hoe minder aluminiumoxide en ijzer, hoe zuiverder en beter. Daarnaast mag het moedermateriaal geen korrels bevatten die grover zijn dan 2000 micrometer (2 mm). Voor de meeste glastoepassingen is de maximale korreldiameter 500 micrometer (0,5 mm). Ruw kwartszand uit de groeve kan door fysische en/of chemische behandeling aan kwaliteit winnen. Om zilverzand geschikt te maken als grondstof ondergaat het enkele bewerkingen, waarbij de nog aanwezige verontreinigingen verwijderd worden. Dit gebeurt door scheidingstechnieken zoalsflotatie. Door een omzetting bij hoge temperatuur wordtcristobaliet verkregen, wat een silicaat is met een kristalstructuur die afwijkt van die vankwarts.
In Vlaanderen wordt zilverzand gevonden teLommel,Dessel enMol. Ook inMaasmechelen is een vindplaats, de zandafzettingen zijn ontstaan tijdens hetMioceen. Stratigrafisch wordt het ingedeeld bij deFormatie van Bolderberg.
Het enige Belgische bedrijf dat zilverzand exploiteert isSibelco. Het bezit alle winningsconcessies in dat land. Het bedrijf is wereldmarktleider op het gebied van kwartszand-ontginning en controleert ook in Nederland meer dan 90% van de markt.
Het jaarlijks gebruik van zilverzand inNederland bedraagt anderhalf miljoen m3. Ongeveer de helft daarvan wordtgeïmporteerd. Een aanzienlijk deel van de verbruiksbehoefte in de glasindustrie wordt vervangen door gerecycleerd glas.
In Nederland komt hoogwaardig zilverzand slechts in een beperkt gebied inZuid-Limburg voor. In vijf groeven tussenHeerlen enBrunssum worden lagen van vijf tot vijftig meter dik gewonnen. Dit zand is afkomstig uit hetmioceneLaagpakket van Heksenberg in deFormatie van Breda. Het zilverzand wordt hier ontgonnen door de firma's Sigrano (Sibelco), Beaujean en De Groot.
In het verleden werd ook zilverzand gewonnen in de vorm van kalkarm duinzand bijHargen.
