Zaaizaad is hetzaad dat bestemd is voor hetzaaien vancultuurgewassen. Zaaizaad moet meestalraszuiver zijn. Ook bestaan er gemengde zaaizaadmengsels van soorten en/of rassen voor bijvoorbeeld deinzaai vangrasland engazons.
Zaaizaad moet naast een voldoendekiemkracht ook een voldoendekiemenergie hebben. Verder moet het vrij zijn vanplantenziekten, schadelijke organismen enonkruidzaden. Zaaizaad wordt daarom vaak ontsmet.
Verscheidene plantenziekten kunnen met het zaad overgaan. In vroeger tijden wasmoederkoorn hier een berucht voorbeeld van. Moederkoorn ensteenbrand komen nog voor als het zaaizaad niet ontsmet wordt.Vetvlekkenziekte op boon is een voorbeeld bij een groentegewas.
Voor de keuring van zaaizaad zijn er deNederlandse Algemene Keuringsdienst voor zaaizaad en pootgoed van landbouwgewassen enNaktuinbouw.
Naast zaaizaad is erplantgoed voor vegetatieve vermeerdering, zoals pootaardappelen.
Wettelijk is het in het verkeer brengen (verhandelen) van zaaizaad geregeld in deZaaizaad- en Plantgoedwet (ZPW)[1] en in de Europese richtlijnen.
Bij de vermeerdering van zaaizaad wordt uitgegaan van kwekerszaad, dat vermeerderd wordt tot pre-basiszaad en pre-basiszaad wordt vermeerderd tot gecertificeerd zaad. Gecertificeerd zaad wordt vermeerderd tot gecertificeerd zaad eerste generatie en dat weer tot tweede generatie. Daarnaast is er nog handelszaad[2][3].
Bij de vermeerdering is dezaaizaadfactor van belang. Bij bijvoorbeeldgranen en bonen is deze laag, maar bijtabak zeer hoog.