| Yip Harburg | ||||
|---|---|---|---|---|
| Plaats uw zelfgemaakte foto hier | ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Isodore Hochberg | |||
| Bijnaam | Edgar Yipsel Harburg | |||
| Geboren | 8 april1896 | |||
| Geboorteplaats | New York | |||
| Overleden | 5 maart1981 | |||
| Overlijdensplaats | Los Angeles | |||
| Land | Verenigde Staten | |||
| Werk | ||||
| Jaren actief | Sinds 1929 | |||
| Genre(s) | Popmuziek,filmmuziek,musicalfilms | |||
| Beroep | Tekstdichter | |||
| Officiële website (en)AllMusic-profiel (en)Discogs-profiel (en)IMDb-profiel (en)Last.fm-profiel (en)MusicBrainz-profiel | ||||
| ||||
Edgar Yipsel (Yip) Harburg (New York,8 april1896 –Los Angeles,5 maart1981) was een Amerikaans liedschrijver en dichter. Hij is bekend geworden vanwege zijn teksten onder muziek inmusicalfilms, zoals inThe wizard of Oz en deCabin in the sky. Zijn songteksten en gedichten hebben geregeld een diepere sociale betekenis.
Harburg werd geboren inLower East Side op het eilandManhattan in New York, in een gezin van Russischeorthodoxe joden. Na de dood van zijn broer en daarna van zijn moeder, stapte hij van het geloof af. Over zijn afscheid van het geloof zei hij eens: "Ik vond een vervangende tempel – het theater".
Zijn voornaam was Isodore, maar hij kreeg vanwege zijn clowneske gedrag en zijn tomeloze energie al snel de bijnaamYipsel, datJiddisch is vooreekhoorn. Zijn ouders maakten hem al op jonge leeftijd bekend met kunst en theater. Hij ging naar een vrijehighschool voor getalenteerde kinderen, waar hij klasgenoten had alsIra Gershwin (later songwriter) enFranklin Pierce Adams (columnist). Hij had er baantjes naast als fabrieksarbeider, krantenverkoper, aansteker van de straatlantaarns en in de winkel voor dameskleding van zijn ouders.
Na zijn studie aan het City College, vertrok hij in 1917 naarUruguay, enerzijds om te werken maar ook om te voorkomen dat hij opgeroepen zou worden voormilitaire dienst in deEerste Wereldoorlog. Bij terugkeer werd hij mede-eigenaar van een bedrijf voor elektrische apparaten dat zijn deuren moest sluiten tijdens debeurskrach van 1929.
Hierop leende Gershwin hem wat geld en bracht hem in contact met een aantal schrijvers en songwriters. Harburg begon zelf ook te schrijven en leverde nog hetzelfde jaar de teksten voor zes liedjes in de musicalEarl Carroll's sketch book.
Samen metJay Gorney schreef hij het liedBrother, can you spare a dime? voor de musicalAmericana (1932). Het werd enerzijds geprezen vanwege de kwaliteit van zijn dichtkunst en als déHymne van de Depressie, terwijlRepublikeinen het bestempelden alsantikapitalistische propaganda. Een citaat uit het gedicht luidt: "Ze zeiden dat ik een droom opbouwde met vrede en glorie in het vooruitzicht. Waarom zou ik [dan] in de rij moeten wachten voor een brood?" Het lied werd bijna uit de show geschrapt en daarnaast werden pogingen ondernomen om het van de radio te weren.
Hierna kreeg hij samen met Gorney een contract bij het filmproductiebedrijfParamount Pictures. Hier schreef hij sindsdien decennialang teksten op de muziek van componisten alsVernon Duke enJule Styne. De samenwerking metHarold Arlen leidde verschillende malen tot hits, zoals in het geval vanIt's only a paper moon (1933) enSomewhere over the rainbow (1938). Verder schreef hij teksten voor de musicalCabin in the sky (1943).
Hij kreeg veel lof voor zijn teksten op de muziek vanBurton Lane in de musicalFinian's rainbow (1947). Zoals vaker in zijn loopbaan, toonde hij hiermee zijn passie voor sociale vraagstukken. In dit geval betreft het een musical die rassenverschillen en vooroordelen onderkabouters als thema's heeft.
Hij was daarnaast ook lid van verschillende uitgesproken organisaties en werd onder meer genoemd door deRed Channels, eenanticommunistisch mediabedrijf in de tijd van hetmccarthyisme. Ondanks dat hij geen lid was van deAmerikaanse Communistische Partij, stond hij op een zwarte lijst van 150 mensen in de amusementswereld die er linkse idealen op na zouden houden. Hierdoor kwam hij ook op een zwarte lijst te staan van de filmindustrie en werd hem het paspoort ingetrokken.
Desondanks wist hij werkzaam te blijven als dichter en tekstschrijver van musicals, waaronder op muziek van Arlen voor de musicalJamaica (1957) metLena Horne in de hoofdrol. Verder schreef hij samen met Arlen muziek uit de nadagen van zangeresJudy Garland, zoals het nummerParis is a lonely town uit de tekenfilmGay purr-ee (1962) en detitelsong van haar laatste filmI could go on singing (1963).
Ook werkte hij samen met de componistJule Styne aan de musicalDarling of the day (1968) en schreef hij het nummerSilent spring naar aanleiding van de moord opMartin Luther King.
Hij won verschillende prijzen, waaronder drieOscars voor beste originele nummer (1938, 1943 en 1945). In 1971 werd hij opgenomen in deSongwriters Hall of Fame. In 1981 overleed hij inLos Angeles als gevolg van een auto-ongeluk. Harburg is 84 jaar oud geworden.
