Dexylofoon is eenmuziekinstrument behorend tot hetgestemdeslagwerk dat bestaat uit een reekshouten staven die zijn opgehangen aan een op een frame gespannen touw. De naam komt van hetGrieksexylon, dat 'hout' betekent. Onder iedere toets kan eenresonator hangen om de grondtoon te versterken. Omdat de toonhoogte (onder andere) afhangt van de lengte van de toets, zijn de laagste toetsen langer dan de hoogste (hetzelfde geldt voor de resonatoren). De concertxylofoon bestaat uit twee rijen staven: de achterste rij correspondeert daarbij met de zwarte toetsen van depiano en de voorste met de witte. Het instrument is daarmeechromatisch. Het instrument wordt bespeeld metstokken met een harde kop van rubber, hout of kunststof.
Onder andere in hetOrff-Schulwerk is de xylofoon ook bekend, vaak heeft het instrument daar echter een beperkt bereik. Er zijn verschillende stemmingen, zoals de sopraan- alt- en basxylofoon. De meeste xylofoons op scholen zijn niet chromatisch omdat de aanschaf daarvan nogal duur is.
Historici geloven dat het instrument vanuit Azië naar Afrika is gegaan, de oudste gevonden variant is uit de 9e eeuw na Christus. In 1523 beeldt Hans Holbein een skelet af als xylofoon, waarbij de ribben de verschillende tonen voorstellen. In 1511 had de Duitse organist Arnold Schlick het instrument al benoemd inSpiegel der Orgelmacher und Organisten, waar hethouten lach werd genoemd.
Het instrument werd in 1874 in de klassieke muziek geïntroduceerd doorCamille Saint-Saëns[1]: in zijnDanse macabre en ook in zijn acht jaar later geschrevenCarnaval des Animaux (Fossiles) speelt de xylofoon een prominente rol. In beide werken wordt het instrument ingezet om botten te vertolken. De eerstesymfonie waarin het instrument werd voorgeschreven was de6e symfonie vanGustav Mahler uit 1904. Andere stukken waarin het instrument te horen is zijn deSabeldans vanChatsjatoerjan enDe Vuurvogel vanIgor Stravinsky.
Er zijn meer instrumenten die in de volksmond onjuist 'xylofoon' worden genoemd:
Bronnen, noten en/of referenties
.svg)
