Wijnbouw in Azerbeidzjan kent een traditie van 4000 jaar en neemt 7% van de landbouwgrond in, vooral voorPinot Noir.
Dit blijkt uit archeologische opgravingen in de nederzettingen vanKültəpə,Qarabağlar inNachitsjevan enQalacıq in het districtİsmayıllı, waar stenen vaten voor gisting en opslag van wijn werden gevonden uit het 2e millennium v. Chr. met aantoonbare resten vanwijnsteenzuur en pitten.
Homeros,Herodotus,Columella enStrabo schreven over wijnbouw in wat nu Azerbeidzjan is.Alexander de Grote legde aan de stadBərdə een belasting op, die deels in wijn betaald werd.[1]
HetBoek van Dede Korbut beschrijft de wijncultuur.Boeken uit de 13e eeuw vermelden een oogst rondTabriz van 150 ton/jaar.De ArabierenAbu'l-Fida,Al-Masudi,Ibn Hawqal enAl-Muqaddasi schreven over de wijnbouw rondGəncə enBərdə. Al-Muqaddasi beschreef de zoete wijn inNachitsjevan.De middeleeuwse wijn was dik en zoet en werd gedronken aangelengd met water.
Aan het hof van deSafaviden schreven dokters wijn voor tegen vermoeidheid.In 1311 schreefYusuf ibn Ismail al-Kutubi kleine dosissen wijn voor tegenmelancholie endepressie. Wijn verdund met water schreef hij voor tegen verkoudheid en koorts.Wijn van rozenblaadjes schreef hij voor tegen hoofdpijn, hartkwalen en maagpijn.[2]
Duitse immigranten uitWürttemberg vestigden zich rond 1817 op uitnodiging van de Russische tsaarAlexander I van Rusland in Azerbeidzjan en zij investeerden in de wijnbouw.De families Vohrer en Hummel moderniseerden de wijnproductie inHelenendorf.[3][4]
Wijngaarden zijn aangelegd aan de voet van deKaukasus een aan deKur-Araz laagvlakte langs deKoera. In de 21e eeuw zijn wijngaarden aangelegd inGəncə,Nagorno-Karabach enNachitsjevan.
Er waren meer dan 450 soorten druiven in Azerbeidzjan.Er zijn nu 17 soorten wijndruiven en 16 soorten tafeldruiven, vooralPinot Noir, maarAligoté neemt toe.[5]Rkatsiteli is een wijndruif in het noordwesten van Azerbeidzjan.Andere soorten zijnPinot Blanc,Podarok Magaracha,Pervenets Magaracha,Ranni Magaracha,Doina,Viorica enKishmish Moldavski.Plaatselijke soorten zijnAgh Shani,Derbendi,Nail,Bayanshire,Gamashara,Ganja Pink,Bendi,Mədrəsə,Qara Shani,Arna-Grna,Zeynabi,Misgali,Khindogni,Agdam Kechiemdzhei,Tebrizi enMarandi.
Het bergachtig reliëf en de nabijheid van deKaspische Zee scheppen verschillende microklimaten al naargelang debreedtegraad, de hoogte, de richting en de hellingshoek.Over het algemeen heerst eenlandklimaat, maar er zijn ook streken met een matig warme zomer.
De gemiddelde jaarlijkse temperatuur ligt tussen 10,5 en 15,5°C. Azerbeidzjan heeft streken met klasse III, IV en V op deschaal van Winkler met streken tussen 3000 en 4600graaddagen. 10% van de wijngaarden moet de wijnstokken in de winter beschermen.
In de laagvlaktes, waar de meeste wijngaarden liggen, valt jaarlijkse tussen 250 en 600 mm neerslag. 50% van de wijngaarden past in de zomerirrigatie toe tegen de droogte.
Wijnbouw neemt 7% van de landbouwgrond in.[6] De belangrijkste wijnbouwgebieden liggen teGəncə-Qazax enShirvan.
In dejaren 70 ontwikkelde deSovjet-Unie de wijnbouw.Met bijzondere verordeningen van hetCabinet van Azerbeidzjan werden rond 75.000 ha bestemd voor wijngaarden.De plannen voorzagen een productie van 3 miljoen ton tegen 1990.[7] In 1982 bedroeg de productie 2,1 miljoen ton. Dit bracht 100 miljoenroebel inkomsten per jaar.Het meeste werd uitgevoerd naar Rusland, Wit-Rusland, Estland, Letland en Litouwen.Dit verminderde na dedrooglegging doorMichail Gorbatsjov in 1980.[8]
Er zijn nu 10 wijnhuizen met wijngaarden.De grootste isVinagro, opgericht in 2006, in de wijngaard vanGöygöl bijGəncə, in 1860 gesticht door Duitse immigranten. Uitvoer gebeurt naar Rusland, de Europese Unie en China.[9]
Vanwege de groeiende vraag zijn bijkomend 100 ha aangeplant in het districtŞəmkir
Sinds de onafhankelijkheid van Azerbeidzjan in 1991 hebben wijnen uit Azerbeidzjan 27 prijzen behaald in internationale wedstrijden.
Azerbeidzjan produceerde in 2003 3.790 ton, in 2005 4.005 ton en in 2007 7.200 ton wijn.[10]
Wijn van druiven heet “şərab”. Wijn van ander fruit alsappels,granaatappels enmoerbeien heet “nəbiz” of “çaxır”.
Vroegere merken warenReyhani,Jumhuri,Mishmish,Valani,Arastun,Handigun enSalmavey.Huidige merken zijnShahdagh,Chinar,Sadili,Aghdam,Kurdamir,Aghstafa enMadrasali.Giz Galasi (Maagdentoren),Yeddi Gozal (Zeven schoonheden),Gara Gila enNaznazi van de roze druifMədrəsə zijn eigen aan de plaatsMədrəsə in het districtŞamaxı.
·
·