Dewielersport is een verzamelnaam voor allesporten waarbij gebruik wordt gemaakt van eenfiets. Voor de fietssporten waarbij het op snelheid aankomt (en dat zijn de meeste) wordt ook de termwielrennen gebruikt. Er zijn verschillende takken binnen de wielersport. Binnen elke tak draagt de wereldkampioen op een bepaald onderdeel altijd deregenboogtrui. De Internationale Wielerunie (UCI) is de wereldwijde overkoepelende organisatie binnen de wielersport.
Verschillende van deze sporten hebben subdisciplines, zoals hettijdrijden bij het wegwielrennen, de sprint en de achtervolging bij het baanwielrennen, enz.
1869 wegwedstrijd Paris-Rouen, 7 november; rechts winnaar James Moore (GB), links Jean-Eugene-Andre Castera (FR) de nummer 2. De vélopcipède is waarschijnlijk die van James Moore, van de Parijse fabrikant Eugène Meyer, en mogelijk al voorzien van kogellagers in plaats van glijlagers. In 1870 en 1871 vergrootten de fabrikanten bijna per wedstrijd het voorwiel om sneller te kunnen rijden. Ook werd het rijwiel lichter (van pakweg 20 kilo naar 10 kilo) door toepassing van nieuwe technieken zoals de holle stalen buis en de draadspaken.Parijs-Roubaix 1907
De fiets werd uitgevonden in de19e eeuw en is vandaag de dag in veel regio's nog steeds het belangrijkste vervoermiddel.
De eerste wielerwedstrijd vond plaats op 31 mei 1868 in het Parc de Saint-Cloud inParijs, over een afstand van 1200 meter. De wedstrijd werd gewonnen door de Brit James Moore. Hij reed de wedstrijd op een fiets met rubberen banden.[1]
De eerste wedstrijd op Belgische bodem werd verreden inGent op 11 april 1869. In de zomer van 1869 werd tussenVeurne enAdinkerke de eerste intergemeentelijke wegwedstrijd georganiseerd. De wedstrijd werd gewonnen door de Belg Justin Vandermeeren, een schoenmaker uitAlveringem.[2]
Op 7 november 1869 werd metParijs-Rouen de eerste volwaardige wedstrijd tussen twee steden gereden. De wedstrijd werd opnieuw gewonnen door James Moore. Hij legde de 123 kilometer tussen beide steden af in een tijd van 10 uur en 40 minuten.[3]
De oudste wielerwedstrijd ter wereld die nog steeds wordt verreden, isMilaan-Turijn. De wedstrijd werd voor het eerst verreden in 1876 en werd toen gewonnen door de ItaliaanPaolo Magretti.
Zo rond 1895 ontstond in de wielersport (dus ook bij het wegwielrennen) een tweedeling tussen de amateurs en de professionals. De oorzaak zal vooral aan de kant van de amateurs, liefhebbers die niet voor een vergoeding wilden strijden en ook niet tegen tegenstanders wilden aantreden die dat wel deden. Belangrijk om deze splitsing goed te begrijpen is dat amateurs vaak welgesteld waren en zich konden veroorloven om op eigen kosten mee te doen. Professionals konden de prijzen (of de sponsoring door rijwiel- of bandenfabrikanten) juist goed gebruiken om in hun levensonderhoud te voorzien. In de kern gaat het dus om een klassenverschil. Soms ging dit onderscheid zo ver dat amateurs vooral onderling wilden wedijveren op basis van hun talent, en dat talent geen training behoefde. Zij zagen trainen dan ook als onsportief.
Voor iedere discipline wordt gebruikgemaakt van een ander soort fiets. De maten van de verschillende onderdelen, het soortrem, debanden, de wielmaat en allerlei andere factoren maken hierbij het verschil. Bij hettijdrijden is het bijvoorbeeld belangrijk om een gestroomlijnde fiets te hebben, om op die manier zo weinig mogelijkluchtweerstand te ervaren.
De kleding bestaat onder andere uit een speciaalwielrennersshirt, een wielrennersbroek en wielrennersschoenen. Ook dragen de renners tegenwoordig in vrijwel alle disciplines eenhelm. Meestal dragen ze ook handschoenen die tot de helft van de vingerkootjes reiken.
ZieWegwielrennen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Het wielrennen op de weg is de bekendste en populairste tak van de wielersport. In het wegwielrennen vinden wedstrijden plaats op de openbare weg, die hiervoor veelal wordt afgezet. Hierbij zijn drie subdisciplines:
individuele tijdrit (itt), waarbij elke renner individueel start en de renner met de snelste tijd wint.
ploegentijdrit (ttt), waarbij men per ploeg start en de ploeg met de snelste tijd wint.
wegwedstrijd, waarbij het hele peloton gezamenlijk start en degene die als eerste deeindstreep bereikt, wint.
De meeste renners nemen aan alle drie de disciplines deel en in meerdaagse wedstrijden worden ze vaak gecombineerd. In dergelijke etappewedstrijden worden de tijden die de renners nodig hebben om elke etappe af te leggen, bij elkaar opgeteld om hetalgemeen klassement te bepalen.
Sinds 2011 zijn de belangrijkste wedstrijden samengevoegd in deUCI World Tour. Dit is de opvolger van verschillende eerderewereldranglijsten die sinds 1948 hebben bestaan. De overige wedstrijden voor (semi)profs zijn gegroepeerd in deContinental Circuits.
Door overbelasting kunnen klachten optreden bij de knieën, in de onderrug, aan de nek of schouder. Veel wielrenners hebben last vanzadelpijn, tintelingen in de handen en brandende voeten. Bij vrouwen kan een niet omkeerbare zwelling van de schaamlippen optreden, debicyclist's vulva.
Fietsen vindt meestal plaats op de openbare weg. Zelfs in verschillende wedstrijden is er verkeer mogelijk tegelijk met de wedstrijd. Auto-ongelukken en crashes komen daardoor relatief veel voor. Om die reden werd in 2023 "SafeR" opgericht, een onafhankelijke instantie die de Internationale Wielerunie zal adviseren hoe de wielersport veiliger te maken.
Een goede Nederlandstalige (maar internationaal georiënteerde) beschrijving van de geschiedenis van de wielersport is het boek ‘’Het zweet der goden’’ van de Nederlandse socioloog Benjo Maso uit 1990.
↑(en)Maso, B. (tr. Horn, M.) (2005),The Sweat of the Gods, Mousehold Press, p. 1-2,ISBN 1-874739-37-4 (in de oorspronkelijke Nederlandstalige uitgaven heet dit boek gewoon Het Zweet der Goden)
_02.jpg)
